W pytaniu zapewne chodzi o różne formy wsparcia przewidziane w ustawie z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa ukraińska). Są one wymienione w różnych jednostkach redakcyjnych, jednakże wspólnym mianownikiem jest przeznaczenie środków na cele związane pomocą dla obywateli narodowości ukraińskiej. Z tej przyczyny po stronie dochodowej wskazano podane podziałki klasyfikacji budżetowej, czyli dział 852, rozdział 85231 oraz paragraf 2700. W kontekście analizy klasyfikacyjnej niezbędne będzie też odniesienie się do regulacji prawnych rozporządzenia ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. Tamże ww. dział 852 został oznaczony jako „Pomoc społeczna”, natomiast rozdział 85231 z jako „Pomoc dla cudzoziemców”. W opisie do podanego rozdziału podano zaś, że ujmuje się w nim m.in. wydatki na pomoc dla cudzoziemców, o których mowa w art. 5 pkt 2 lit. b i w art. 5a ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, oraz dla cudzoziemców posiadających status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, o których mowa w art. 5 pkt 2 lit. a tej ustawy, a także wydatki na pomoc socjalną dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy. Z kolei podany par. 2700 został oznaczony jako „Środki na dofinansowanie własnych zadań bieżących gmin, powiatów, samorządów województw, pozyskane z innych źródeł”.
Wskazane wyżej środki trafiają więc do budżetu, a jednostka samorządu terytorialnego (w tym przypadku o statusie gminy) musi je we właściwy sposób wydatkować, co wymaga analizy pod względem paragrafu wydatkowego dla każdego z wymienionych źródeł wsparcia. Jednocześnie należy dodać, że po stronie dochodowej w budżecie zarówno dział, jak i rozdział klasyfikacji budżetowej będą tożsame z podziałkami klasyfikacji zastosowanymi w przypadków dochodów, czyli dział 852 oraz rozdział 85231.
Zbiorowe wyżywienie
Przechodząc zaś do aspektu klasyfikacji budżetowej wydatków w kontekście poszczególnych paragrafów, w pierwszej kolejności na uwagę zasługuje świadczenie na zapewnienie wyżywienia zbiorowego dla uchodźców. Podstawy normatywne tego świadczenia wynikają z art. 12 specustawy ukraińskiej, w którym m.in. postanowiono, że wojewoda może zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy (o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy), polegającą na zapewnieniu całodziennego wyżywienia zbiorowego. Ponadto wojewoda zapewnia taką pomoc obywatelom Ukrainy (o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy) w miarę posiadanych środków nie krócej niż przez okres dwóch miesięcy od pierwszego dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Z racji specyfiki wydatków na podane cele adekwatnym paragrafem wydatkowym będzie par. 422 oznaczony jako „Zakup środków żywności”. Z jego opisu m.in. wynika, że ujmuje się w nim pełne wydatki na zakup produktów żywnościowych. Natomiast koszty obsługi tego wsparcia należałoby ująć w par. 421 „Zakup materiałów i wyposażenia”, w którym zgodnie z opisem ujmuje się zakup materiałów i wyposażenia związany z utrzymaniem i funkcjonowaniem jednostek.
Świadczenie 300 zł i 40 zł
Następna forma wsparcia, to świadczenie 300 zł wymienione w art. 31 ustawy. Zgodnie z tą regulacją obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 specustawy ukraińskiej, i który został wpisany do rejestru PESEL, przysługuje pomoc w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę przeznaczonego na utrzymanie – w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe. Organem właściwym w sprawach jednorazowego świadczenia pieniężnego jest wójt, burmistrz, prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce pobytu osoby. Ponadto wypłata jednorazowego świadczenia pieniężnego jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, realizowanym przez gminy. Uwzględniając specyfikę ww. świadczenia, właściwym paragrafem wydatkowym będzie par. 311, oznaczony jako „Świadczenia społeczne”. Zgodnie z opisem ujmuje się w nim m.in. świadczenia na rzecz osób fizycznych przewidziane w obowiązujących przepisach i układach zbiorowych pracy – w szczególności świadczenia z tytułu ubezpieczeń społecznych pokrywane ze środków państwowych funduszy celowych, świadczenia społeczne, zlecone do wypłaty, podlegające finansowaniu ze środków budżetu państwa (m.in. ryczałty energetyczne, dodatki kombatanckie, świadczenia dla osób deportowanych). W każdym razie katalog wydatków zgrupowanych w ramach ww. paragrafu jest otwarty, a wspomniane świadczenie ma być powiązane z pomocą społeczną. Natomiast koszty obsługi wsparcia należałoby ująć w par. 421 „Zakup materiałów i wyposażenia”, gdzie zgodnie z opisem ujmuje się m.in. zakup materiałów i wyposażenia związany z utrzymaniem i funkcjonowaniem jednostek.
Jeśli chodzi o kolejną formę wsparcia, tj. świadczenie 40 zł wynikające z art. 13 ustawy ukraińskiej, to warto przypomnieć, że przysługuje ono dla każdego podmiotu, w szczególności dla osoby fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, która zapewni na własny koszt zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, o których mowa w art. 1 ust. 1 specustawy ukraińskiej. Do wypłaty tego świadczenia można również zastosować par. wydatkowy 311 „Świadczenia społeczne”, gdyż tego typu pomoc jest świadczeniem społecznym świadczonym niejako za pośrednictwem podmiotów trzecich, czyli wymienionych w art. 13 ustawy. Kolejną grupę stanowią świadczenia rodzinne oraz świadczenie wychowawcze, dla których z racji specyfiki i charakteru adekwatnym paragrafem wydatkowym będzie również par. 311 „Świadczenia społeczne”.
PESEL
Środki na nadawanie numeru PESEL obywatelom Ukrainy mają służyć realizacji zadań określonych w art. 4 ustawy specustawy ukraińskiej. Z tego przepisu m.in. wynika, że obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 specustawy ukraińskiej, nadaje się – na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie wykonawczym gminy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – nr PESEL, o którym mowa w art. 15 ustawy z 24 września 2010 r. o ewidencji ludności. Zadania, o których mowa w art. 4 ust. 1–21 ustawy z 12 marca 2022 r., są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej. Środki na realizację tego zadania powinny zostać ujęte w par 421, czyli: „Zakup materiałów i wyposażenia”.
Fotografia
Ostatnia z podanych form wsparcia to środki na wykonywanie fotografii obywatelom Ukrainy. Mowa o nich w art. 5 ww. specustawy, gdzie postanowiono, że „organ gminy może zapewnić obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy, możliwość nieodpłatnego wykonania fotografii”. Ponadto jest to zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej. Wydatki na podane cele winny być ujmowane w par. 4300, czyli „Zakup usług pozostałych”.
Podstawa prawna
•ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 930)
•rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 513)
•art. 15 ustawy z 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz.U. z 2021 r. poz. 510; ost.zm. 2022 r. poz. 830)