Pomysł, aby wszystkich przedsiębiorców, w tym dużych, a także rolników i osoby wykonujące wolne zawody objął swoją ochroną rzecznik praw przedsiębiorców, okazuje się mieć wielu krytyków. Część organizacji pracodawców uważa, że to godzi w ich kompetencje.

Przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii projekt nowelizacji ustawy o rzeczniku małych i średnich przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1668 ze zm.) wzmacnia urząd rzecznika MŚP, przekształcając go w rzecznika praw przedsiębiorców (RPP). Zmiana ta, w intencji resortu, powinna pozwolić rzecznikowi na podejmowanie działań na rzecz ogółu przedsiębiorców, a także tych, którzy nimi formalnie nie są, choć prowadzona przez nich działalność wypełnia wszystkie znamiona działalności gospodarczej (np. rolnicy, radcowie prawni, adwokaci, agenci ubezpieczeniowi, biegli rewidenci).

Przeciwko objęciu ochroną przez RPP dużych firm protestują największe organizacje pracodawców. Konfederacja Lewiatan, w nadesłanej do projektu opinii, pisze, że popiera instytucję wyspecjalizowanego rzecznika MŚP.

Niech lepiej zostanie rzecznik małych i średnich przedsiębiorców

„Utworzenie w 2018 r. instytucji rzecznika MŚP domknęło system, dostarczając publicznego adwokata dla mikro i małych firm, które, nie dysponując rozbudowanymi działami prawnymi ani budżetami lobbingowymi, potrzebowały punktowego wsparcia dla realizacji swoich praw i interesów, głównie na poziomie praktycznego, codziennego funkcjonowania. Projekt nowelizacji rozszczelnia spójny model reprezentacji przedsiębiorców” – czytamy w opinii Lewiatana.

Rozszerzenie mandatu rzecznika MŚP spowoduje, w ocenie tej organizacji, nakładanie się uprawnień rzecznika MŚP na mandat organizacji pracodawców i izb gospodarczych, rzecznika praw obywatelskich, samorządów zawodowych czy regulatorów sektorowych.

„Przekazanie reprezentacji szeroko rozumianych interesów pracodawców organowi władzy publicznej (RPP) zdewaluowałoby wieloletni dorobek dialogu społecznego realizowanego poprzez samofinansujące się, eksperckie i konkurujące o członków organizacje pracodawców. Model oparty na partnerstwie państwa i niezależnych organizacji pracodawców nie potrzebuje urzędowego protektora – wymaga natomiast, by administracja publiczna respektowała podział ról i nie mnożyła struktur o pokrywających się kompetencjach” – przekonuje Konfederacja Lewiatan, zwracając uwagę, że nie bez powodu instytucja, którą ma być rzecznik przedsiębiorców, nie funkcjonuje w tym kształcie w żadnym kraju UE.

Czy objęcie ochroną dużych nie zaszkodzi małym przedsiębiorcom?

Z kolei Sąd Najwyższy uważa, że rezygnacja z ograniczenia kompetencji do obrony mniejszych i średnich przedsiębiorców niesie ze sobą ryzyko utraty specjalizacji w ochronie najsłabszych uczestników rynku, podczas gdy dużym pomoc rzecznika nie wydaje się niezbędna.

Negatywnie projektowane zmiany oceniają także Pracodawcy RP. Ich zdaniem rzecznik powinien się skupić na MŚP, ponieważ są one bardzo ważne dla gospodarki. Tworzą niemal połowę miejsc pracy i generują największą część polskiego PKB, a dużych przedsiębiorców reprezentują organizacje pracodawców zasiadające w Radzie Dialogu Społecznego.

– „Wszelkie próby objęcia dużych przedsiębiorców ochroną rzecznika należy uznać za próbę przejmowania kompetencji zrzeszeń przedsiębiorców” – piszą Pracodawcy RP.

Dalej dodają, że ich zdaniem reprezentowanie przez rzecznika osób wykonujących wolne zawody jest wyposażaniem go w kompetencje właściwe samorządom zawodowym. Potwierdza to stanowisko Krajowej Izby Radców Prawnych, z którego można wywnioskować, że radcowie, jak każdy, korzystają z ochrony RPO i pomoc kolejnego rzecznika nie jest im niezbędna.

Co do rolników, to Pracodawcy RP, jak i autorzy wielu innych opinii, nie kwestionują, że rolnicy jej potrzebują, ale zwracają uwagę na równoległe procedowanie dwóch ustaw, zakładających powołanie rzecznika rolników.

Z drugiej strony są organizacje, które poszerzenie zakresu działania rzecznika popierają. Są to m.in.: Stowarzyszenie Ochrony Praw Przedsiębiorców, Związek Rzemiosła Polskiego, Organizacja Pracodawców Rada Przedsiębiorców, którą kieruje Adam Abramowicz, były rzecznik MŚP, czy Polska Izba Biegłych Rewidentów. ©℗