Zgodnie z tą ustawą ziemia rolna może być nabywana, co do zasady, tylko przez rolników. Pozostali mają do tego prawo jedynie w wyjątkowych przypadkach i za zgodą Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Prawo do nieudzielenia zgody i prawo pierwokupu przysługują KOWR również w przypadku nabycia nieruchomości rolnych o powierzchni co najmniej 5 ha albo o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha czy udziałów lub akcji w spółkach, które mają takie nieruchomości, także wtedy, gdy do transakcji dochodzi w ramach jednej grupy kapitałowej. Temu samemu rygorowi podlega obrót gruntami rolnymi w użytkowaniu wieczystym.

Projekt zakłada wyłączenie z tych ograniczeń obrotu nieruchomościami rolnymi w ramach grupy kapitałowej. Objęte zmianą podmioty nie będą już musiały zawiadamiać KOWR o transakcji. Nie będzie też ryzyka, że skorzysta on z prawa pierwokupu. W kwestii tego, jak rozumieć jednostkę dominującą lub jednostkę zależną, projekt odsyła do przepisów ustawy o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.). Dzięki zaproponowanej w projekcie zmianie przeprowadzanie transakcji obrotu nieruchomościami w ramach grupy powinno być bezpieczniejsze, szybsze i prostsze.

Spółka handlowa to nie przedsiębiorca

Jeśli projekt zostanie przyjęty, to zmniejszą się też prawa KOWR w zakresie składania oświadczeń o nabyciu nieruchomości rolnych w przypadku innych niż sprzedaż transakcji dokonywanych w ramach grupy kapitałowej. Znalazło się w nim też doprecyzowanie pojęcia przedsiębiorcy, co ma w opinii resortu rolnictwa usunąć wątpliwości interpretacyjne. To pojęcie nie obejmuje spółek handlowych.

Biznes od dawna zabiega o ułatwienia w obrocie gruntami rolnymi.

Grunty rolne są niepomnażalne

„Dobrym rozwiązaniem byłyby zmiany legislacyjne prowadzące do braku zastosowania obowiązków wynikających z ustawy, gdy do transakcji lub reorganizacji (np. przekształcenia) dochodzi w ramach jednej grupy kapitałowej” – apelowała wiosną tego roku Konfederacja Lewiatan, która utrudnienia w obrocie nieruchomościami rolnymi umieściła na czarnej liście barier dla rozwoju firm w Polsce. Ten postulat został też wysunięty przez zespół deregulacyjny SprawdzaMy Rafała Brzoski.

Firmy oczekiwały dalej idących ułatwień w obrocie gruntami rolnymi. Ministerstwo Rolnictwa jest jednak ostrożne i najwyraźniej podziela opinię Najwyższej Izby Kontroli, która w swoim raporcie na ten temat napisała, że grunty rolne należy traktować jak niepomnażalne dobro publiczne i jako takie powinny one być poddane szczególnym regulacjom prawnym. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Uzgodnienia i konsultacje publiczne