Poparcie wierzycieli i zdolność dłużnika do wypełnienia zawartego układu pozwoli mu wyjść z kłopotów

Przedsiębiorca zmagający się z trudnościami finansowymi może wdrożyć postępowanie o zatwierdzenie układu z wierzycielami. Ma to mu pomóc przeprowadzić działania, które z jednej strony przejściowo ochronią go przed działaniami wierzycieli (ochrona przed egzekucją i kluczowych kontraktów), a z drugiej – pozwolą w drodze porozumienia (układu) ustalić z wierzycielami nowe zasady spłaty zobowiązań. Poniżej przedstawiamy, w jaki sposób zostaje zawarty układ i jakie niesie skutki dla przedsiębiorcy w kryzysie i jego wierzycieli.

Krok 1. Współpraca z doradcą restrukturyzacyjnym

Postępowanie o zatwierdzenie układu rozpoczyna się od nawiązania współpracy z wybranym doradcą restrukturyzacyjnym, który obejmuje funkcję nadzorcy układu. Następnie dłużnik (najczęściej jest to przedsiębiorca) ustala z doradcą dzień układowy. Zobowiązania powstałe przed tym dniem będą ‒ z nielicznymi wyjątkami ‒ przedmiotem negocjacji między przedsiębiorcą a jego wierzycielami. Natomiast zobowiązania powstałe po tym dniu powinny być realizowane przez przedsiębiorcę na bieżąco.

Krok 2. Przygotowanie niezbędnych dokumentów

Konieczne jest przygotowanie podstawowych dokumentów dotyczących zobowiązań przedsiębiorcy i jego planu na naprawę przedsiębiorstwa. Chodzi tu o spis wierzytelności, spis wierzytelności spornych oraz wstępny plan restrukturyzacyjny.

Krok 3. Obwieszczenie w Krajowym Rejestrze Zadłużonych

Następnie może dojść (i najczęściej tak się dzieje, choć nie jest to obowiązkowy element postępowania) do obwieszczenia ustalenia dnia układowego w systemie informatycznym, w którym toczy się postępowanie, czyli w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Od tego momentu przedsiębiorca zaczyna korzystać ze specjalnej ochrony przewidzianej przepisami prawa restrukturyzacyjnego, tj. z ochrony przed egzekucją i wzmocnienia kluczowych stosunków umownych.

Krok 4. Proponowane treści

Na tym etapie jest formułowana proponowana treść układu (np. dłużnik proponuje rozłożenie spłaty wierzytelności głównych na 48 miesięcznych rat, przy jednoczesnym umorzeniu wierzytelności ubocznych, w szczególności odsetek), a także pełna, poszerzona treść planu naprawy finansów dłużnika (plan restrukturyzacyjny).

Krok 5. Głosowanie

W tej fazie postępowania wierzyciele otrzymują karty do głosowania i głosują nad tym, czy zgodzić się na zawarcie porozumienia z przedsiębiorcą, czy też odrzucić propozycję skierowaną do nich przez dłużnika (możliwe jest też zwołanie zgromadzenia wierzycieli, ale w postępowaniu o zatwierdzenie układu zdarza się to stosunkowo rzadko).

Krok 6. Sądowa weryfikacja

Jeżeli odpowiednia większość wierzycieli zagłosuje za przyjęciem układu, to przedsiębiorca składa do sądu wniosek o jego zatwierdzenie. Sąd weryfikuje przebieg procedury i treść układu, a następnie ‒ w razie pozytywnej weryfikacji ‒ akceptuje porozumienie (wydaje postanowienie o jego zatwierdzeniu).

Krok 7. Uregulowanie zobowiązań

Po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu przedsiębiorca reguluje swoje zobowiązania na zasadach opisanych w treści zawartego układu.

głosowanie wierzycieli

Z powyższego skrótowego opisu procedury jednoznacznie wynika, że o przyjęciu bądź braku przyjęcia układu decyduje poziom poparcia wierzycieli. Bez dostatecznej liczby głosów wierzycieli pozytywnie nastawionych do zawarcia porozumienia przedsiębiorca nie będzie mógł globalnie zmienić zasad spłaty swojego zadłużenia. Ile zatem musi być głosów „za” porozumieniem, aby nadzorca układu mógł stwierdzić, że układ został przyjęty?

Otóż zgodnie z przepisami prawa restrukturyzacyjnego układ zostaje przyjęty, jeżeli wypowie się za nim większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos (tzw. większość osobowa), mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom (tzw. większość kapitałowa). Co zatem istotne, odpowiednie większości liczymy od głosujących wierzycieli, a nie wszystkich wierzycieli danego przedsiębiorcy (jedynie w ramach wyjątku, w specyficznych przypadkach większości te będziemy liczyć w inny sposób).

Przykład 1

Trzeba jednak zastrzec, że aby głosowanie było wiążące, musi wziąć w nim udział co najmniej 20 proc. wierzycieli uprawnionych do głosowania (kworum), choć czasem pojawiają się stanowiska, wedle których zasady dotyczące kworum nie stosuje się do omawianego postępowania o zatwierdzenie układu.

zatwierdzenie

Jeżeli w głosowaniu zostaną osiągnięte wymagane większości, to nadzorca stwierdza przyjęcie układu. Następnie przedsiębiorca występuje do sądu z wnioskiem o jego zatwierdzenie. Jeżeli sąd pozytywnie odniesie się do przebiegu procedury i treści układu (w szczególności potwierdzi zgodność układu z prawem), to wyda postanowienie o zatwierdzeniu układu. Wierzyciele będą mogli takie postanowienie zaskarżyć. Jeżeli tego nie zrobią (albo ich zażalenie zostanie oddalone), to dojdzie do uprawomocnienia się postanowienia i tym samym zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego.

skutki

Prawomocnie przyjęte porozumienie wchodzi w fazę wykonania układu. Przedsiębiorca reguluje swoje zobowiązania na takich zasadach, jakie zaproponował wierzycielom w toku postępowania. Co jednak istotne, układ nie narusza praw wierzyciela wobec poręczyciela, współdłużnika czy też praw wynikających z zabezpieczenia na mieniu osoby trzeciej.

Przykład 2

Co również istotne, z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ postępowania zabezpieczające i egzekucyjne prowadzone przeciwko przedsiębiorcy w celu zaspokojenia wierzytelności objętych układem ulegają umorzeniu z mocy prawa. Dopóki dłużnik wykonuje prawomocnie zatwierdzony układ, dopóty jego wierzyciel nie może skutecznie dochodzić zaspokojenia swojej wierzytelności na zasadach sprzed porozumienia.

wykonanie

Warto wskazać, że to właśnie etap wykonywania układu jest swoistym sprawdzianem dla przedsiębiorcy. To na tym etapie „niewidzialna ręka rynku” zweryfikuje, czy przedsiębiorca będzie w stanie finansowo sprostać propozycjom spłaty zadłużenia, które przedstawił wierzycielom i które zostały przez tych wierzycieli zaakceptowane. Przez ten okres wysokość wierzytelności przysługujących wierzycielom pozostaje w pewnym sensie zamrożona.

Jeżeli dłużnik nie będzie realizował układu, to wierzyciele mogą doprowadzić do jego uchylenia. I w konsekwencji będą mieli możliwość dochodzenia swoich roszczeń w pierwotnej wysokości. Jeżeli np. układ przewidywał redukcję, tj. zmniejszenie wierzytelności głównych, do 80 proc. ich wartości oraz całej kwoty wierzytelności ubocznych, to po uchyleniu układu wierzyciele ponownie będą mogli dochodzić od dłużnika pełnej wysokości wierzytelności głównych oraz ubocznych. Natomiast w przypadku, gdy przedsiębiorca wykona układ (spłaci swoich wierzycieli na zasadach określonych w porozumieniu), wierzyciele nie będą mogli żądać od niego zapłaty ponad to, co przewidziano w układzie. ©℗