Do 20 listopada 2025 r. państwa członkowskie Unii Europejskiej będą miały czas na implementację dyrektywy 2023/2225 w sprawie umów o kredyt konsumencki (dalej: CCD2), która właśnie weszła w życie.
Celem regulacji jest zmniejszenie prawdopodobieństwa popadnięcia w nadmierne zadłużenie przez konsumentów – w tym tych korzystających z programów „kup teraz, zapłać później” (BNPL) – czemu ma służyć m.in. zwiększenie świadomości kosztów kredytów.
– Kredyty konsumenckie mogą pomóc wielu klientom w zakupie wszelkiego rodzaju towarów. Jeśli jednak koszty kredytu są nadmierne, jego warunki niejasne lub konsekwencje niedokładnie ocenione, kredyt staje się ryzykowny – stwierdza Vera Jourová, wiceprzewodnicząca KE ds. wartości i przejrzystości.
Przepisy mają zastosowanie do umów o kredyt do kwoty 100 tys. euro (ok. 440 tys. zł). Odnoszą się również do kredytów przekraczających ten próg – i niezabezpieczonych hipoteką ani innym porównywalnym zabezpieczeniem na nieruchomości, powszechnie stosowanym w państwie członkowskim, ani prawem związanym z nieruchomością – jeżeli ich celem jest remont nieruchomości mieszkalnej.
W myśl dyrektywy informacje kredytowe – w tym o całkowitym koszcie kredytu – będą musiały być podawane w klarownej i zrozumiałej formie, dostosowanej do urządzeń mobilnych. Główne informacje powinny być wyraźnie widoczne na pierwszej stronie formularza kredytowego, a jeśli się nie zmieszczą, to w pierwszej części formularza, na maksymalnie dwóch stronach. W pierwszej kolejności muszą być prezentowane m.in. informacje identyfikujące kredytodawcę i – jeżeli jest zaangażowany – pośrednika kredytowego, całkowitą kwotę kredytu, czas trwania umowy, stopę oprocentowania, opłaty i całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta, a w przypadku kredytu w formie odroczonej płatności za konkretny towar lub usługę – ich cenę gotówkową, koszty za opóźnienie w płatnościach. Przed zawarciem umowy kredytodawca będzie zobowiązany do dokonywania oceny zdolności kredytowej konsumentów, co ma ich chronić przed nadmiernym zadłużeniem. Ocena ta powinna się opierać na dokładnych informacjach dotyczących dochodów i wydatków konsumenta oraz innych kryteriach ekonomicznych i finansowych, które są niezbędne i proporcjonalne do charakteru, czasu trwania i wartości kredytu oraz ryzyka, jakie stwarza on dla konsumenta. Może to np. obejmować informacje o aktywach i zobowiązaniach finansowych konsumenta. Informacje te nie powinny jednak obejmować szczególnych kategorii danych określonych w RODO.
Zgodnie z CCD2 wszelkie reklamy kredytów muszą zawierać jasne i widoczne ostrzeżenie, że pożyczanie pieniędzy kosztuje. Państwa członkowskie mają także możliwość zakazywania reklam kredytów, które uznają za ryzykowne dla konsumentów – np. podkreślających łatwość lub szybkość uzyskania pieniędzy.
Konsumenci będą mieli prawo wypowiedzieć umowę o kredyt w terminie 14 dni bez podania powodu. Zagwarantowano im też prawo do wcześniejszej spłaty i związanego z tym obniżenia całkowitego kosztu kredytu – informacje udzielane przed zawarciem umowy powinny jasno określać sposób obliczania tej kwoty. ©℗
