System kaucyjny krok po kroku. Sprawdź, kto, kiedy i co będzie musiał poddać recyklingowi

Przedsiębiorcy (i nie tylko oni) mają kilkanaście miesięcy na przygotowanie się do nadchodzących zmian. A te będą znaczące, zwłaszcza dla podmiotów z branży spożywczej. Obowiązki i związane z nimi wątpliwości nie ominą też gastronomii.

Uchwalenie ustawy z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, zwanej u.o.p.a.k., która właśnie została opublikowana w Dzienniku Ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1852), było konieczne. Zobowiązywała nas do tego dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa plastikowa lub dyrektywa SUP). Pierwszy etap implementacji – o którym pisaliśmy w poradniku DGP z 26 maja 2023 r. „Ograniczenie dla jednorazowego plastiku. Nowe obowiązki i opłaty” – polegał m.in. na wprowadzeniu w ustawie z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw m.in. zakazu sprzedaży jednorazowych produktów wykonanych z plastiku, takich jak: jednorazowe sztućce, mieszadełka, słomki czy styropianowe pudełka na posiłki. Obie nowelizacje mają na celu zmniejszenie ilości powstających odpadów, w szczególności z tworzyw sztucznych, poprzez zwiększenie ich selektywnej zbiórki i odzysku. Ponadto obie regulacje rozszerzają odpowiedzialność producentów poszczególnych towarów – w szczególności nakładają na nich nowe obowiązki wiążące się z dodatkowymi obciążeniami finansowymi. Ostatecznie – jak to ma miejsce najczęściej – koszt funkcjonowania systemu i tak w znacznej mierze poniesie konsument.

na czym polegają zmiany

Krótko mówiąc – przy sprzedaży towaru w opakowaniu, które podlega pod system kaucyjny, [ramka] trzeba będzie pobierać kaucję za to opakowanie. Konsument natomiast będzie miał możliwość zwrotu takiego opakowania w dowolnym punkcie, który uczestniczy w systemie kaucyjnym w ramach zbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych. Co istotne, aby uzyskać zwrot kaucji, nie trzeba będzie przedstawiać paragonu potwierdzającego jej wpłatę czy nabycie produktu w danym sklepie – inaczej niż w przypadku funkcjonującego w zakresie niektórych butelek szklanych (w szczególności po piwach) systemu „kaucji”. Jak wskazuje nowelizacja, w przypadku, gdy użytkownik końcowy nie zdecyduje się na zwrot opakowania i nie odbierze kaucji, ta w takim przypadku zasili budżet finansowania systemu kaucyjnego.

Nowe definicje

Wraz ze zmianami w systemie gospodarowania opakowaniami i odpadami opakowaniowymi ustawodawca wprowadza nowe pojęcia, których zrozumienie będzie istotne dla ustalenia zakresu obowiązków poszczególnych podmiotów.

▶ Kaucja. Według nowego art. 8 pkt 6a u.o.p.a.k. to kwota pieniężna pobierana w momencie sprzedaży użytkownikowi końcowemu produktu (będącego napojem) w jednorazowym lub wielokrotnego użytku opakowaniu (mowa o nim w załączniku nr 1a do wspomnianej ustawy, gdzie określono rodzaje opakowań i właściwe dla nich minimalne poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych). Jest ona zwracana w momencie zwrotu odpowiednio opakowania objętego systemem kaucyjnym albo odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym. Wysokość kaucji nie będzie mogła przekraczać 2 zł. Jednak, jaka konkretnie będzie jej stawka w przypadku poszczególnych rodzajów opakowań, o tym zdecyduje właściwy minister w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.

▶ Użytkownik końcowy. Będzie nim osoba, która nabywa produkty we wspomnianych opakowaniach na potrzeby własne, a nie w celu dalszej sprzedaży.

▶ Podmiot zobowiązany do udziału w systemie lub samodzielnego wywiązania się z obowiązku zapewnienia określonych poziomów selektywnego zbierania to natomiast wspomniany już wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje (nowy art. 8 pkt 21a u.o.p.a.k.).

Jest to przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku, o których mowa we wspomnianym załączniku do ustawy, będących napojami, czyli np. producent napojów lub browar, który wprowadza na rynek piwa w puszkach czy butelkach.

▶ Wprowadzający bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje – pod tym pojęciem (art. 8 pkt 21b u.o.p.a.k.) ustawodawca rozumie część branży spożywczej (przedsiębiorców), która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu produktów w szklanych butelkach wielokrotnego użytku na napoje o pojemności do 1,5 l, dokonujących wyłącznie sprzedaży bezpośredniej polegającej na dostarczaniu napojów w takich opakowaniach do miejsca ustalonego między tym wprowadzającym a nabywającym i jednocześnie odbieraniu przez tego wprowadzającego opakowań po produktach tego samego rodzaju, wprowadzonych do obrotu przez tego samego wprowadzającego. Wprowadzający ci mają dokonywać dostarczenia i odbioru z wykorzystaniem własnej sieci dystrybucji, poza siecią sklepową.

Takimi wprowadzającymi są obecnie przedsiębiorcy zajmujący się dystrybucją napojów w szklanych butelkach bezpośrednio do odbiorców (domów konsumentów, hoteli, biur, restauracji) oraz odbiorem opróżnionych butelek z tych punktów.

Przykład

uczestnicy systemu

System kaucyjny ma obejmować terytorium całego kraju i zapewniać powszechny oraz równy dostęp dla poszczególnych jego uczestników (art. 40g ust. 1 pkt 1–3 u.o.p.a.k.). W praktyce możliwe będzie powstanie i funkcjonowanie wielu niezależnych od siebie systemów kaucyjnych zarządzanych przez różne podmioty i mających odmiennych uczestników. Nie powinno to jednak mieć wpływu na ogólną zasadę pobierania kaucji i możliwości uzyskania jej zwrotu. Dla konsumenta fakt działania różnych systemów zasadniczo nie powinien być zauważalny.

Warto jednak wiedzieć, że nowe prawo odmiennie reguluje sytuację prawną poszczególnych uczestników systemu kaucyjnego. W konsekwencji uczestnicy ci będą mieli różne prawa i obowiązki wynikające z ustawy.

▶ Podmioty reprezentujące

Z perspektywy systemu kaucyjnego jako struktury kluczowa rola przypada tzw. podmiotowi reprezentującemu. W praktyce będzie to spółka akcyjna, która może być utworzona wyłącznie przez poszczególnych wprowadzających (i wprowadzających bezpośrednio) produkty w opakowaniach na napoje bądź grupę takich wprowadzających lub reprezentujące ich związki pracodawców albo izby gospodarcze.

Główne zadanie podmiotu reprezentującego polega na utworzeniu oraz zarządzaniu systemem kaucyjnym. Odpowiadać on będzie za zapewnienie:

• selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w celu osiągania wymaganych poziomów (określonych w załączniku nr 1a do ustawy);
• odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych z jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych punktów zbierających opakowania i odpady opakowaniowe, objętych systemem kaucyjnym;
• transportu opakowań do wprowadzającego produkty w opakowaniach na napoje lub wprowadzającego bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje oraz odpadów opakowaniowych do zakładu przetwarzania odpadów;
• prowadzenia szczegółowej ewidencji (w formie papierowej lub elektronicznej) obejmującej informacje o liczbie, pojemności i masie odebranych (od podmiotów prowadzących jednostki handlu detalicznego i hurtowego oraz z innych punktów zbierających opakowania i odpady opakowaniowe) w danym roku kalendarzowym odpadów powstałych z plastikowych butelek (do 3 l) i puszek metalowych (do 1 l), a także informacje o liczbie, pojemności i masie odebranych szklanych butelek (do 1,5 l) i odpadów z nich powstałych;
• sporządzania sprawozdań o odpadach opakowaniowych. Sprawozdania te mają być sporządzane i przekazywane właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), związkowi międzygminnemu albo związkowi metropolitarnemu w terminie do 31 stycznia za poprzedni rok kalendarzowy.
• rozliczenia kaucji z jednostkami handlu detalicznego i hurtowego oraz innymi punktami zbierającymi opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym, w szczególności finansowania wypłat kaucji dla użytkownika końcowego;
• finansowania kosztów zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych przez przedsiębiorcę prowadzącego jednostkę handlu detalicznego i hurtowego oraz inny punkt zbierający opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym.

Chociaż to podmiot reprezentujący będzie odpowiedzialny za wskazane procesy, to te będą finansowane zasadniczo przez dwie kolejne grupy uczestników systemu, czyli wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje oraz wprowadzających bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje.

Prowadzenie systemu kaucyjnego będzie możliwe wyłącznie po spełnieniu wszystkich restrykcyjnych warunków, do których należą (art. 40g ust. 2–5 u.o.p.a.k.):

a) realizowanie określonych w u.o.p.a.k. obowiązków i przeznaczanie dochodów uzyskanych w ramach wykonywanej działalności gospodarczej wyłącznie na cele statutowe;

b) wykonywanie wyłącznie działalności związanej z gospodarowaniem opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz organizowaniem i prowadzeniem systemu kaucyjnego;

c) posiadanie zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego wydanego w drodze decyzji przez ministra właściwego ds. klimatu;

d) posiadanie kapitału zakładowego w wysokości co najmniej 5 000 000 zł, który:

– został pokryty w całości wkładem pieniężnym i wpłacony w całości przed wpisem spółki do Krajowego Rejestru Sądowego,

– nie został zebrany w drodze subskrypcji otwartej,

– nie pochodzi z pożyczki lub kredytu ani nie jest w jakikolwiek sposób obciążony.

To nie wszystko. Podmiot zarządzający systemem kaucyjnym:

• musi utrzymywać kapitał własny w wysokości co najmniej 2 500 000 zł, zdeponowany na odrębnym rachunku bankowym lub w formie lokaty terminowej albo posiadać gwarancję bankową lub gwarancję ubezpieczeniową, której gwarantem jest instytucja finansowa upoważniona do gwarantowania długu celnego lub instytucja finansowa mająca siedzibę na terytorium państwa członkowskiego UE, w wysokości co najmniej 2 500 000 zł,
• może posiadać wyłącznie akcje imienne, które nie mogą być zamienione na akcje na okaziciela,
• nie może wydawać akcji uprzywilejowanych (art. 40g ust. 6–8 u.o.p.a.k.).

W praktyce oznacza to, że o status podmiotu reprezentującego będą mogły się ubiegać nieliczne podmioty gospodarcze mające odpowiednią strukturę prawno-organizacyjną oraz finansową.

▶ Wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje i wprowadzający bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje

Na tę grupę uczestników systemu kaucyjnego nowelizacja nałożyła wiele obowiązków, w tym przede wszystkim obowiązek finansowania całego systemu, o ile zdecydują się wziąć w nim udział. Poza nim wprowadzający będą w sposób szczególny zobowiązani do osiągania poziomów selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych co najmniej w wysokości określonej w załączniku nr 1a do ustawy (art. 21a u.o.p.a.k.) – przy czym wprowadzający bezpośrednio będą musieli osiągać te poziomy jedynie w zakresie opakowań i odpadów po wprowadzanych przez siebie produktach, czyli napojach w szklanych butelkach. Wysokości te określono procentowo i progresywnie na kolejne lata dla wszystkich trzech rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym:

• 77 proc .w 2025 r.,
• 81 proc. w 2026 r.,
• 84 proc. w 2027 r.,
• 87 proc. w 2028 r.,
• 90 proc. w 2029 r. i kolejnych latach.

• Co się stanie, jeżeli wprowadzający funkcjonujący w systemie kaucyjnym nie osiągnie wymaganego w danym roku minimalnego poziomu selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych?

W takiej sytuacji będzie on musiał wnieść opłatę produktową w wysokości 50 proc. (drugie 50 proc. będzie musiał wnieść właściwy podmiot reprezentujący zarządzający systemem kaucyjnym). Jeżeli wprowadzający funkcjonuje poza systemem – w przypadku nieosiągnięcia wymaganych poziomów selektywnego zbierania – będzie zobowiązany do wniesienia 100 proc. wysokości opłaty produktowej.

Przystąpienie do systemu

W celu realizacji obowiązku osiągnięcia wskazanych poziomów wprowadzający (odpowiednio wprowadzający bezpośrednio) produkty w opakowaniach albo grupa tych wprowadzających, a także związek pracodawców lub izba gospodarcza reprezentujące wspomniane podmioty mogą (ale nie muszą) ustanowić własny podmiot reprezentujący (o którym mowa powyżej) i przystąpić do tworzonego przez niego systemu albo też przystąpić do innego istniejącego już systemu kaucyjnego. Warunkiem takiego przystąpienia będzie zawarcie z podmiotem reprezentującym stosownej umowy (w formie pisemnej pod rygorem nieważności). Podmiot reprezentujący jest zobowiązany do zawarcia umowy z każdym wprowadzającym, który się do niego zgłosił. Jej treść będą stanowić głównie wysokość wkładów finansowych ponoszonych przez wprowadzających na dany system kaucyjny, a także terminy ich uiszczania (art. 40h ust. 4–5 u.o.p.a.k.).

Kto ma obowiązki i jakie

Wprowadzający i wprowadzający bezpośrednio – którzy przystąpią do systemu – będą również musieli umieszczać na opakowaniach produktów oznakowanie wskazujące na objęcie opakowania systemem kaucyjnym oraz informację o wysokości kaucji za dane opakowanie, która nie może przekraczać 2 zł (art. 40 l i art. 40m ust. 1 u.o.p.a.k.).

▶ Przedsiębiorcy prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego bądź inne punkty zbierające opakowania i odpady opakowaniowe

Kolejną grupę uczestników systemu kaucyjnego stanowią różnorodni przedsiębiorcy zajmujący się handlem detalicznym lub hurtowym, którzy w swojej ofercie mają produkty objęte systemem kaucyjnym. To także prowadzący inne punkty, w których zbiera się opakowania i odpady opakowaniowe powstałe z produktów objętych nowelizacją.

Przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, którzy oferują użytkownikom końcowym produkty będące napojami w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym są zobligowani do partycypacji w tym systemie, przy czym jej stopień uzależniony jest od dodatkowego czynnika w postaci powierzchni sprzedaży. Tę stanowi część ogólnodostępnej powierzchni obiektu handlowego stanowiącego całość techniczno-użytkową, przeznaczonego do sprzedaży detalicznej, w której odbywa się bezpośrednia sprzedaż towarów. Nie wlicza się do niej powierzchni usług i gastronomii oraz powierzchni pomocniczej, czyli m.in. powierzchni magazynów, biur, komunikacji czy ekspozycji wystawowej (art. 8 pkt 10a u.o.p.a.k. w zw. z art. 2 pkt 19 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).

• Co w przypadku, gdy wprowadzający i wprowadzający bezpośrednio produkty w opakowaniach nie przystąpią (zgodnie z możliwością przewidzianą przez ustawodawcę) do systemu kaucyjnego?

W takiej sytuacji będą zmuszeni do sporządzania i składania właściwemu marszałkowi województwa rocznych sprawozdań na zasadach określonych w ustawie o odpadach (art. 45c u.o.p.a.k.).

Zobowiązania

Jeżeli powierzchnia ta:

• nie przekracza 200 m2 – przedsiębiorca jest zobowiązany do uczestnictwa w zakresie co najmniej pobierania kaucji oraz musi zawrzeć stosowną umowę (w formie pisemnej pod rygorem nieważności) z co najmniej jednym podmiotem reprezentującym, który się do niego zgłosi. Jednocześnie może rozszerzyć swoje uczestnictwo także o zwracanie kaucji oraz zbieranie pustych opakowań lub odpadów opakowaniowych.
• przekracza 200 mkw. – przedsiębiorca jest zobowiązany do uczestnictwa w zakresie nie tylko pobierania, lecz także zwracania kaucji, a ponadto zbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych (art. 44 ust. 1 i 2 u.o.p.a.k.). Przedsiębiorca taki jest obowiązany do zawarcia stosownej umowy z każdym (a nie tylko jednym) podmiotem reprezentującym, który się do niego zgłosi. Umowy pomiędzy przedsiębiorcami a podmiotami reprezentującymi określają w szczególności zasady rozliczania kaucji oraz – jeżeli dany przypadek tego dotyczy – zasady zbierania i przekazywania opakowań i odpadów opakowaniowych (art. 44 ust. 8 u.o.p.a.k.).

Na przedsiębiorców prowadzących duże sklepy o powierzchni sprzedaży przekraczającej 2000 mkw. (np. hipermarkety) ustawodawca nakłada dodatkowy i niezależny względem obowiązków wynikających z uczestnictwa tego podmiotu w systemie kaucyjnym obowiązek prowadzenia – na własny koszt – selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych po produktach w opakowaniach, które nie są objęte systemem kaucyjnym (np. butelki plastikowe o pojemności powyżej 3 l), a które znajdują się w ofercie handlowej danej jednostki (art. 44 ust. 3 u.o.p.a.k.).

Przedsiębiorcy prowadzący sklepy spożywcze i inne podmioty z omawianej grupy mają także obowiązki ewidencyjne oraz szczególne obowiązki informacyjne. Zgodnie z art. 42 ust. 1 u.o.p.a.k. będą oni zobowiązani do przekazywania użytkownikom końcowym (konsumentom) informacji o opakowaniach i odpadach opakowaniowych w zakresie:

• dostępnych systemów zwrotu i zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych oraz recyklingu odpadów opakowaniowych,
• właściwego postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,
• znaczenia oznaczeń stosowanych na opakowaniach.

Informacje takie będą zobowiązani udostępnić przynajmniej poprzez ich wywieszenie w miejscu sprzedaży. Dodatkowo przedsiębiorcy muszą także umieścić w widocznym miejscu informacje o warunkach i trybie zwrotu pustych opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu kaucji, a także możliwości zwrotu pobranej kaucji (art. 42 ust. 2 u.o.p.a.k.).

Przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego lub hurtowego lub inny punkt zbierający opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym, które uczestniczą w tym systemie w zakresie co najmniej pobierania i zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych, są zobowiązani także do prowadzenia ewidencji. Musi być ona prowadzona z podziałem na poszczególne lata, w postaci papierowej lub elektronicznej, obejmującej w danym roku kalendarzowym:

a) liczbę nabytych i sprzedanych produktów będących napojami w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym,

b) liczbę zwróconych opakowań i odpadów opakowaniowych,

c) wysokość pobranych, zwróconych i niezwróconych kaucji.

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, lub inny punkt zbierający opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym oraz uczestniczą w systemie kaucyjnym jedynie w zakresie pobierania kaucji, będą musieli prowadzić ewidencję (w formie analogicznej do ewidencji opisanej powyżej) obejmującą jedynie liczbę nabytych i sprzedanych produktów objętych systemem kaucyjnym.

W przypadku opisanych ewidencji przedsiębiorcy są zobowiązani do przechowywania właściwych informacji przez 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku kalendarzowego następującego po roku kalendarzowym, którego te informacje dotyczą. Przy okazji tej grupy uczestników systemu kaucyjnego należy wskazać na problemy związane z podmiotami gastronomicznymi (restauracjami, barami etc.). W uwagach branży przedstawionych do projektu nowelizacji zaproponowano wyłączenie działalności tych podmiotów z zakresu regulowanego ustawą, jednak uwagi te zostały odrzucone. W związku z tym restauracje, bary i inne jednostki gastronomiczne też będą zobowiązane do uczestnictwa w systemie kaucyjnym. Jednak w konsekwencji tego mogą się pojawić problemy praktyczne związane z samym pobieraniem kaucji. Przykładowo: jeżeli gość restauracji zamówi do posiłku wodę gazowaną butelkowaną określonej marki (i wychodząc z lokalu, nie zabierze ze sobą butelki po spożytym napoju), pojawią się wątpliwości w zakresie naliczenia i pobierania kaucji. W sytuacji, w której restauracja sprzedaje napoje na wynos (bezpośrednio konsumentowi lub za pośrednictwem dostawców własnych lub zewnętrznych), do rachunku doliczona zostanie kaucja, która będzie musiała być opłacona przez klienta.

▶ Użytkownicy końcowi

Najliczniejszą w praktyce grupą uczestników systemu kaucyjnego są tzw. użytkownicy końcowi nabywający napoje w celu skonsumowania ich przez siebie lub inne osoby, czyli konsumenci. Uczestniczą oni w systemie kaucyjnym jako nabywcy produktów objętych – z mocy prawa – tym systemem, a w konsekwencji przy zakupie tego typu produktów muszą uiścić nie tylko cenę, lecz także kaucję. Zwrotu zapłaconej kaucji mogą się domagać w momencie zwrotu odpowiednio opakowania objętego systemem kaucyjnym (np. opróżnionej szklanej butelki po wodzie) bądź odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego tym systemem (np. uszkodzonej szklanej butelki po wodzie).

Uwaga! Użytkownik końcowy ma prawo do zwrotu uiszczonej kaucji, z którego może (po spełnieniu wskazanego warunku), ale nie musi skorzystać – nikt nie zmusi go bowiem do oddania opróżnionej butelki do sklepu i odbioru kaucji. Co szczególnie istotne – zwłaszcza biorąc pod uwagę dotychczasową praktykę w tym względzie – użytkownik może zwrócić opróżnioną butelkę po napoju w dowolnym sklepie, a nie tylko w tym, w którym dokonał jego zakupu (art. 44 ust. 1 u.o.p.a.k.). Nie musi ponadto okazywać przy zwrocie jakiegokolwiek paragonu czy innego dowodu sprzedaży (art. 40g ust. 1 pkt 4 u.o.p.a.k.).

nowe sprawozdania

Podmiot reprezentujący wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje uczestniczących w systemie kaucyjnym będzie zobowiązany przedkładać roczne sprawozdanie w Bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO).

Baza danych

Sprawozdanie będzie zawierało m.in. informacje o:

• wysokości środków przeznaczonych na funkcjonowanie systemu kaucyjnego;
• wysokości nieodebranej kaucji;
• masie opakowań i odpadów opakowaniowych, z podziałem na ich rodzaje, zebranych selektywnie w ramach systemu kaucyjnego.

Ponadto wszyscy wprowadzający, którzy nie będą uczestniczyć w systemie kaucyjnym, będą musieli, w ramach sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami, do przekazywania, za pośrednictwem systemu BDO, informacji o masie opakowań, w których zostały wprowadzone do obrotu napoje, z podziałem na poszczególne rodzaje opakowań objętych systemem kaucyjnym (przy czym wprowadzający bezpośrednio wyłącznie w zakresie butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l). Sprawozdanie takie, w imieniu każdego wprowadzającego uczestniczącego w ramach systemu kaucyjnego, będzie musiał składać podmiot reprezentujący.

Poza obowiązkiem składania sprawozdań do BDO ustawa nakłada na podmioty reprezentujące dodatkowy obowiązek sporządzenia rocznych sprawozdań dotyczących odpadów opakowaniowych zebranych z jednostek handlu detalicznego i hurtowego, a także innych miejsc, gdzie są zbierane opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym na terenie danej gminy. Te sprawozdania będą musiały być sporządzone i przekazane wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta, związkowi międzygminnemu lub związkowi metropolitalnemu do 31 stycznia za poprzedni rok kalendarzowy, osobno dla każdej gminy, w której takie odpady zostały odebrane. Raporty będą musiały zawierać informacje, między innymi, o masie odpadów opakowaniowych zebranych w ramach systemu kaucyjnego oraz masie tych odpadów, które zostały przygotowane do ponownego użycia i recyklingu. Należy podkreślić, że sprawozdania przedkładane przez podmioty reprezentujące właściwym wójtom (lub inne wskazane podmioty) są niezależne od sprawozdań składanych przez nich do BDO.

Jednocześnie regulacje ustawy przewidują zwolnienie odbierających odpady komunalne oraz punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych z obowiązku dostarczania wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta raportów, o których mówią art. 9na i art. 9nb ustawy z 13 września 1996 r. dotyczącej utrzymania czystości i porządku w gminach, jeśli chodzi o zebrane odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym. W związku z tym odpady, które zostaną zebrane w danej gminie z jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych miejsc, gdzie zbierane są opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym, będą mogły być rozliczone w ramach sprawozdań gminnych.

Ustawa nie wprowadza obowiązków sprawozdawczych dla jednostek handlowych.

okres przejściowy

Przepisy ustawy przewidują wyjątki od opisywanych wyżej zasad, obowiązujące w okresie przejściowym dla tych opakowań, w których napoje zostały wprowadzone do obrotu przed dniem przystąpienia do systemu kaucyjnego. Opakowania takie mogą być wykorzystywane do momentu ich zużycia, zwrotu lub wyczerpania zapasów. Za te opakowania nie pobiera się kaucji.

Przedsiębiorcy, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy utworzyli system pobierania i zwracania kaucji za opakowania, w tym zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych powstałych z przedmiotowych opakowań, mogą prowadzić ten system do 31 grudnia 2024 r. na zasadach dotychczasowych. Przy czym opakowania, w których produkty będące napojami zostały wprowadzone do obrotu przez wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje lub wprowadzających bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje przed 1 stycznia 2025 r., mogą być zbierane, a pobrana kaucja może być zwracana na zasadach dotychczasowych po tym terminie, nie później jednak niż do 31 grudnia 2025 r. ©℗