Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie będzie notyfikowany Komisji Europejskiej – informuje nas autor inicjatywy, wiceminister sprawiedliwości, pełnomocnik rządu ds. praw człowieka Marcin Warchoł. Jak dodaje, taka jest rekomendacja Ministerstwa Rozwoju i Technologii, które analizowało tę sprawę.
Przypomnijmy, że projekt ustawy pod koniec listopada przyjął rząd. Według ministra Warchoła Sejm być może zajmie się nim w połowie stycznia.
Propozycja zakłada m.in. zmniejszenie limitów pozaodsetkowych kosztów kredytów konsumenckich, nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad branżą pożyczkową oraz zakaz udzielania pożyczek ze środków pochodzących z emisji obligacji i crowdfundingu pożyczkowego.
Przewiduje, że w przypadku kredytów konsumenckich udzielanych na 30 i więcej dni limit pozaodsetkowych kosztów wyniesie do 10 proc. plus 10 proc. za każdy rok trwania pożyczki. Dziś jest to – odpowiednio – 25 proc. i 30 proc. W przypadku tych udzielanych na okres poniżej 30 dni limit ma wynieść 5 proc.
W niedawnym wywiadzie dla nas minister Warchoł zadeklarował jednak gotowość do dyskusji dotyczącej limitu kosztów pozaodsetkowych na etapie prac parlamentarnych.
Projekt wprowadza też zmiany w kodeksie cywilnym. Dotyczą one pożyczek między osobami fizycznymi, ale także tych zaciąganych przez drobnych przedsiębiorców, o ile pozostają tylko w pośrednim związku z prowadzoną działalnością. W tym przypadku maksymalny limit kosztów pozaodsetkowych w całym okresie spłaty będzie wynosił 25 proc. kwoty pożyczki plus ustawowe maksymalne odsetki.
W ramach wprowadzanego w projekcie nadzoru nad instytucjami pożyczkowymi KNF m.in. zyska możliwość wpisywania firm pożyczkowych, udzielających kredytów konsumenckich bez wpisu do rejestru, na listę ostrzeżeń.
Instytucje pożyczkowe mają ponosić opłaty na pokrycie kosztów nadzoru KNF. Wyniosą one nie więcej niż 0,5 proc. sumy ich przychodów z działalności kredytowej, nie mniej jednak niż 5 tys. euro.
Oprócz tego instytucjom pożyczkowym za naruszanie ustawy grozić mają kary ze strony KNF. Komisja będzie mogła: nałożyć na dany podmiot karę do 15 mln zł; na członka zarządu bezpośrednio odpowiedzialnego za stwierdzone nieprawidłowości – karę w wysokości do 150 tys. zł; wnioskować o odwołanie takiego członka zarządu lub zawieszenie go w czynnościach; wykreślić podmiot z rejestru instytucji pożyczkowych oraz – jeżeli wpisany jest jednocześnie do rejestru pośredników kredytu konsumenckiego – także z tego rejestru.
Poza tym instytucje pożyczkowe będą mogły prowadzić działalność wyłącznie w formie spółki akcyjnej, a ich minimalny kapitał zakładowy ma wynosić 1 mln zł (dziś 200 tys. zł).
Przyjmując projekt antylichwiarski, Rada Ministrów zdecydowała też o przygotowaniu kolejnej regulacji – dotyczącej lombardów. Opracowuje ją Ministerstwo Finansów we współpracy z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Inicjatorem regulacji antylichwiarskich jest wiceminister Marcin Warchoł. Doprowadził on do przyjęcia projektu w tej sprawie przez rząd w czerwcu 2019 r., jednak – ze względu na koniec kadencji – Sejm nie zdążył uchwalić ustawy. O powrocie do tej inicjatywy informowaliśmy jako pierwsi pod koniec lipca.
Notyfikowanie projektu Komisji Europejskiej oznacza, że przez trzy miesiące od zgłoszenia nowe prawo nie może wejść w życie. Termin ten, odpowiednio do poziomu skomplikowania sprawy, KE może wydłużać. Warto dodać, że procedowane dwa lata temu rozwiązania – bardzo podobne do obecnie forsowanych – zostały notyfikowane Komisji. Rząd chciał wówczas zastosować tryb pilny, na co KE się nie zgodziła. Samo zgłoszenie aktu nie zastopowało jednak prac nad nim w parlamencie.
280 mln zł tyle, jak twierdzi branża pożyczkowa, wyniosły jej straty w 2020 r.
120 proc. o tyle, jak podaje resort sprawiedliwości, wzrosła w czerwcu 2021 r. wartość sprzedaży pożyczek pozabankowych w stosunku do czerwca 2020 r.
Etap legislacyjny
Projekt przyjęty przez Radę Ministrów