Czy zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym przerwie bieg terminu przedawnienia i będzie dla wystarczające? Autorami artykułu są Krzysztof Żuradzki, adwokat, wspólnik zarządzający KBZ Żuradzka & Wspólnicy oraz Joanna Boroń, adwokat w tej kancelarii.
Otrzymaliśmy od syndyka masy upadłości informację, że nasz dłużnik ogłosił upadłość i mamy prawo zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Tymczasem zbliża się termin przedawnienia roszczeń, więc zamierzaliśmy przeciwko temu dłużnikowi złożyć do sądu pozew o zapłatę. Czy zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym przerwie bieg terminu przedawnienia i będzie dla nas wystarczające? Czy w takiej sytuacji możemy wybrać, w którym postępowaniu chcemy dochodzić naszych roszczeń?
W przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika jedyną drogą dochodzenia roszczeń dla wierzyciela jest zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Obowiązujące przepisy nie przewidują w takim przypadku możliwości wyboru trybu dochodzenia jego roszczeń przez wierzyciela. Tryb zgłoszenia wierzytelności do syndyka wyłącza drogę sądową dla dochodzenia należności, co oznacza, że zgłoszenie wierzytelności stanowi niejako surogat wytoczenia powództwa. Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 14 lutego 2019 r., sygn. akt I ACa 884/18, wierzytelności podlegające zaspokojeniu z masy upadłości nie mogą być dochodzone w procesie cywilnym.
Co podlega zgłoszeniu do syndyka
Należy pamiętać, że zgłoszeniu do masy upadłości podlegają wyłącznie wierzytelności istniejące w dniu ogłoszenia upadłości. Wszelkie wierzytelności przyszłe nie mogą być zgłaszane, nawet jeśli istnieje stosunek prawny, z którego mogą one dopiero powstać. Warto także zauważyć, że zgłoszenia wierzytelności dokonuje się obecnie do syndyka, a nie tak jak wcześniej (do 24 marca 2020 r.) do sędziego komisarza. Syndyk bada zgłoszenie pod kątem jego poprawności formalnej i merytorycznej i ustala listę wierzytelności, którą następnie zatwierdza sędzia komisarz.
Konsekwencje przerwania biegu
Co istotne, zgodnie z art. 239a prawa upadłościowego (dalej: p.u.) zgłoszenie wierzytelności przerywa bieg terminu przedawnienia (pomimo tego, że zgłoszenia dokonuje się do syndyka, a nie do sądu). Przerwany bieg terminu przedawnienia biegnie na nowo dopiero od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu albo umorzeniu postępowania upadłościowego.
Oznacza to, że droga sądowa dla dochodzenia wierzytelności istniejących na dzień ogłoszenia upadłości będzie dopuszczalna dopiero w sytuacji umorzenia lub zakończenia postępowania upadłościowego. Podobnie będzie w przypadku odmowy uwzględnienia wierzytelności wierzyciela w spisie wierzytelności (po uprzednim wyczerpaniu procedury zaskarżenia takiej decyzji przed syndykiem). Zgodnie z art. 263 p.u. odmowa uznania wierzytelności nie stanowi przeszkody do jej dochodzenia we właściwym trybie. Przy czym zgodnie z art. 145 ust. 1 p.u. dochodzenie wierzytelności, której odmówiono uznania, jest możliwe dopiero po umorzeniu lub zakończeniu postępowania upadłościowego. Do tego czasu wierzytelności nie ulegną przedawnieniu.
Potwierdził to Sąd Najwyższy w postanowieniu z 12 marca 2021 r., sygn. akt II CZ 6/21, wskazując, że wierzytelności podlegające zaspokojeniu z masy upadłości mogą być dochodzone w procesie cywilnym co do zasady dopiero po umorzeniu lub zakończeniu postępowania upadłościowego (art. 263 p.u.) albo w razie wyczerpania trybu, o którym mowa w art. 145 ust. 1 p.u. ©℗
Podstawa prawna
• art. 145 ust. 21, art. 239a, art. 263 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1228; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2140)