Prowadzę od niedawna działalność gospodarczą w Polsce. Chciałem zarejestrować samochód, który nabyłem za granicą, kiedy tam mieszkałem. Niestety umowa była ustna z mieszkańcem tego państwa. Z tej przyczyny starosta odmówił mi rejestracji. Czy słusznie? Chciałem wykorzystać pojazd w działalności gospodarczej, a mam tylko dowód rejestracyjny wydany w obcym państwie.
Dla rejestracji pojazdu zakupionego przez przedsiębiorcę za granicą konieczne jest przedstawienie jego dowodu własności. Z art. 73 ust. 1 prawa o ruchu drogowym wynika, że rejestracji dokonuje starosta właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę) właściciela, na jego wniosek.
Niezbędne dokumenty
Z art. 72 ust. 1 prawa o ruchu drogowym wynika, że rejestracji dokonuje się na podstawie:
„1) dowodu własności pojazdu lub dokumentu potwierdzającego powierzenie pojazdu, o którym mowa w art. 73 ust. 5;
2) karty pojazdu, jeżeli była wydana;
3) świadectwa zgodności WE albo świadectwa zgodności (…);
4) zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli jest wymagane, albo dowodu rejestracyjnego pojazdu lub innego dokumentu wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego, potwierdzającego wykonanie oraz termin ważności badania technicznego;
5) dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany;
6) dowodu odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy;
6a) dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju albo zaświadczenia stwierdzającego zwolnienie od akcyzy, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym (…)”.
Wynika z tego, że sam dowód rejestracyjny z obcego państwa nie będzie wystarczający do rejestracji pojazdu. Brak odpowiednich dokumentów potwierdzających własność uniemożliwia rejestrację.
Ustalenie przed sądem
Jednak przedsiębiorca może ustalić prawo własności przed sądem powszechnym w specjalnym postępowaniu. W orzecznictwie sądowym akcentuje się bowiem, że wobec niemożności przedstawienia dowodu nabycia prawa własności pojazdu w postaci odpowiedniej umowy, rachunku lub innego dokumentu podstawą wykazania własności pojazdu w celu jego rejestracji może być prawomocny wyrok sądu cywilnego. Sąd ustala nabycie w dobrej wierze prawa własności na podstawie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 2 lutego 2021 r., sygn. akt II SA/Rz 1238/20).
Szczegółowa procedura rejestracji pojazdu jest określona w rozporządzeniu w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych. W par. 2 ust. 1 tego rozporządzenia m.in. postanowiono, że w celu rejestracji pojazdu właściciel pojazdu składa do organu rejestrującego wniosek na odpowiednim formularzu, do którego dołącza m.in. dowód własności pojazdu. Według par. 6 ust. 1 ww. rozporządzenia dowodem własności pojazdu mogą być szczególności:
1) umowa sprzedaży,
2) umowa zamiany,
3) umowa darowizny,
4) umowa o dożywocie,
5) faktura potwierdzająca nabycie pojazdu,
6) prawomocne orzeczenie sądu o prawie własności.
Warto odnotować stanowisko WSA w Gliwicach w wyroku z 9 czerwca 2021 r. (sygn. akt II SA/Gl 375/21). Stwierdził on, że „Organ może dokonać rejestracji w oparciu o ustalony, niesporny stan własnościowy. Ustalenie tego stanu własnościowego może zatem być dokonane z wykorzystaniem różnych środków dowodowych, o czym świadczy powyższa regulacja. Wymaga ona jednak w każdym przypadku przedłożenia określonego dokumentu potwierdzającego własność. Z kolei ustalenia w przedmiocie istnienia bądź nieistnienia określonego prawa lub stosunku prawnego należą do właściwości sądów powszechnych. Skarżący może ewentualnie skorzystać z takiej możliwości (por. np. wyrok WSA w Lublinie z 15 lutego 2017 r., sygn. akt III SA/Lu 799/16)”. Sąd podkreślił, że nie jest wystarczające do wykazania prawa własności ani poświadczone tłumaczenie dowodu rejestracyjnego, ani jego oryginał.
Podstawa prawna
• art. 72 ust. 1, art. 73 ust. 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. ‒ Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 450; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1641)
• par. 2 ust. 1, par. 6 ust. 1 rozporządzenia z 11 grudnia 2017 r. ministra infrastruktury i budownictwa w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2355; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1002)
• art. 189 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1981)
