Nasza spółka prowadzi dom pomocy społecznej na terenie gminy, która niedawno podjęła decyzję o wprowadzeniu od stycznia przyszłego roku zwolnienia w podatku od nieruchomości dla podmiotów realizujących zadania z ustawy o pomocy społecznej. Tymczasem według urzędu gminy nie będziemy mogli skorzystać ze zwolnienia, bo jesteśmy przedsiębiorcą. Czy słusznie?

Analizę przepisów zacznijmy od przypomnienia materialno-prawnej podstawy do wprowadzania przez gminy zwolnień od podatków od nieruchomości.
W tym względzie na uwagę zasługuje art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w którym postanowiono, że: „Rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1 oraz w art. 10 ust. 1 ustawy z 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw”. Na kanwie tej regulacji w orzecznictwie sądowym ukształtował się pogląd, że zwolnienie to może dotyczyć wyłącznie przedmiotu, który winien być tak określony, żeby nie była możliwa identyfikacja konkretnego podatnika, a więc cechy przedmiotu muszą zostać w przepisie określone w taki sposób, żeby dotyczyły potencjalnie (hipotetycznie) nieoznaczonego indywidualnego podatnika (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 sierpnia 2020 r., sygn. akt II FSK 646/20).
Gmina więc zapewne na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wprowadziła wskazane zwolnienie dla nieruchomości związanych z zadaniami z ustawy o pomocy społecznej.
Skoro już mowa o tej ustawie, to warto wskazać, że co do zasady obowiązek zapewnienia realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą (art. 16 ustawy o pomocy społecznej). Należy jednak także dodać, że niektóre formy wykonywania pomocy społecznej mogą być realizowane nie tylko przez podmioty publiczne. Uwaga ta pozostaje aktualna m.in. w stosunku do domów pomocy społecznej. Jak podano w art. 55 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających, zwanych mieszkańcami domu.
Co jednak najistotniejsze, z punktu widzenia poruszonej problematyki kluczowe znaczenie ma art. 57 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, w którym ustawodawca stwierdził, że „domy pomocy społecznej mogą prowadzić, po uzyskaniu zezwolenia wojewody:
1) jednostki samorządu terytorialnego;
2) Kościół katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia;
3) inne osoby prawne;
4) osoby fizyczne”.
Ponadto w ust. 2 powyższego przepisu zaznaczono, że zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej wydaje wojewoda właściwy ze względu na położenie domu.
A zatem wynika z tego, że dom pomocy społecznej może być prowadzony nie tylko przez jednostki samorządu terytorialnego, lecz także przez osoby fizyczne lub osoby prawne. W praktyce osoba prawna może mieć status przedsiębiorcy. Skoro tak, to przy uwzględnieniu zwolnienia o podanej treści, czyli – realizowania zadań z ustawy o pomocy społecznej – uprawniona do skorzystania z owego zwolnienia w podatku od nieruchomości będzie również spółka. Warto jednocześnie dodać, że często zwolnienia w podanym podatku zawierają wyłączenia, tzn. funkcjonuje zapis przewidujący zwolnienie, ale z wyłączeniem nieruchomości związanych z działalności gospodarczą. Jeżeli takiego zastrzeżenia w uchwale rady gminy nie ma, to spółka prowadząca dom pomocy społecznej może skutecznie ubiegać się o zwolnienie w podatku od nieruchomości.
Zatem można przyjąć, że również osoba prawna (np. spółka handlowa) prowadząca dom pomocy społecznej może skorzystać ze zwolnienia z podatku od nieruchomości.
Ważne: Dom pomocy społecznej może być prowadzony nie tylko przez jednostki samorządu terytorialnego, lecz także przez osoby fizyczne lub osoby prawne.
Podstawa prawna:
  • art. 7 ust. 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1002),
  • art. 16, art. 55 ust. 1, art. 57 ust. 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876).