rozwiń ›

Marian Banaś, prezes Najwyższej Izby Kontroli (NIK), zaprezentował 25 sierpnia 2025 r. raport z kontroli Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). W dokumencie wskazano na poważne nieprawidłowości w nadzorze KNF i jej Urzędu (UKNF) nad czterema wybranymi podmiotami, w tym Polskim Bankiem Apeksowym S.A. (PBA), Polnord S.A., Ursus S.A. oraz w procesie przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku S.A.

Nieprawidłowości w działaniach KNF i UKNF

Raport doraźnej kontroli powstał w odpowiedzi na informacje pojawiające się w przestrzeni publicznej oraz liczne skargi kierowane do NIK. Jak podkreślono, działania KNF i UKNF często miały charakter pozorny, były sprzeczne z przepisami prawa, charakteryzowały się opieszałością i brakiem poszanowania dla podstawowych praw inwestorów. W wielu przypadkach Komisja Nadzoru Finansowego posiadała narzędzia, z których nie skorzystała, co NIK oceniła jako rażące zaniedbanie.

Nieprawidłowości KNF i UKNF w nadzorze nad Polskim Bankiem Apeksowym

Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła nadzór KNF i jej urzędu nad procesem tworzenia i rozpoczęcia działalności przez Polski Bank Apeksowy S.A. Jej zdaniem postępowania administracyjne dotyczące zgód i zezwoleń prowadzono nieprawidłowo lub z naruszeniem przepisów m.in. Kodeksu postępowania administracyjnego.

Izba stwierdziła również m.in.:

  • nierzetelne działania UKNF w zakresie terminu skierowania zapytania dot. wysokości składki jaką powinien wnieść PBA do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
  • zbyt późne i nierzetelne poinformowanie PBA o przesłankach mogących skutkować niewydaniem zezwolenia na rozpoczęcie działalności,
  • niezasadne dążenia do merytorycznego rozstrzygnięcia wniosku PBA o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczącej wydania zezwolenia na rozpoczęcie działalności.

Upadek Polnordu: raport NIK wskazuje na opieszałość KNF i brak ochrony inwestorów

Najwyższa Izba Kontroli zakwestionowała również prawidłowość nadzoru Komisji Nadzoru Finansowego i jej urzędu nad spółką Polnord S.A., swego czasu jednym z największych deweloperów w Polsce. Zdaniem NIK, upadek tego przedsiębiorstwa, to przykład, jak państwo – poprzez swoje instytucje i spółki – nie wykorzystało potencjału, nie zareagowało na kryzys i w konsekwencji nie ochroniło inwestorów. Działania UKNF miały charakteryzować się opieszałością, formalizmem i brakiem poszanowania dla podstawowych praw inwestorów.

Najpoważniejsze zastrzeżenia budzi jednak zdaniem NIK, decyzja o wycofaniu akcji Polnordu z obrotu giełdowego. „UKNF wydał na to zgodę, mimo świadomości toczącego się w sądzie sporu o unieważnienie uchwały w tej sprawie. Urząd, wbrew własnym wytycznym, nie zawiesił postępowania. Ocenił pozew sądowy jako obarczony brakami formalnymi, co w ocenie NIK było działaniem bezprawnym i stanowiło rażące naruszenie przepisów nakazujących zawieszenie postępowania w obliczu zagadnienia wstępnego” – podkreśla Marian Banaś.

Restrukturyzacja Getin Noble Banku – utrudnienia w dostępie do dokumentów i ryzyko konfliktu interesów

Kontrola objęła również przymusową restrukturyzację Getin Noble Banku. NIK wskazuje, że nadzór KNF w tym procesie był ograniczony, a Bankowy Fundusz Gwarancyjny utrudniał kontrolerom dostęp do dokumentów dotyczących sprzedaży VeloBanku. W toku kontroli ujawniono ryzyka konfliktu interesów oraz brak transparentności przy wyborze nabywcy, co pozostaje przedmiotem dalszych analiz prawnych.

Ursus S.A.: błędy nadzoru KNF a wpływ na inwestorów i rynek finansowy

W przypadku Ursusa, legendarnego producenta maszyn rolniczych, Najwyższa Izba Kontroli zauważa, że postępowania nadzorcze często były wszczynane po upadłości spółki, nie informowano publicznie o decyzjach KNF, jak i prawomocnym umorzeniu dochodzenia prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie na podstawie zawiadomienia Komisji Nadzoru Finansowego o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w obrocie akcjami spółki Ursus. Dodatkowo na Ursus nałożono kary o łącznej wysokości ponad 4 mln zł, mimo że część działań KNF była opóźniona lub prowadzona niezgodnie z prawem.

Dalsze kroki NIK w sprawie KNF

Izba analizuje zebrane informacje pod kątem możliwości podjęcia dalszych kroków prawnych. NIK rozważa skierowanie stosownych zawiadomień do prokuratury o podejrzeniu popełnienia czynów zabronionych.