NOWOŚCI W PRAWIE
od 24 lipca
Ochrona polskich przedsiębiorców
Od 24 lipca 2025 r. weszły w życie zmiany do ustawy o kontroli niektórych inwestycji oraz ustawy covidowej, które mają zapewnić stałą ochronę polskich przedsiębiorstw przed niekontrolowanym przejmowaniem przez inwestorów spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i OECD.
Nowelizacja wprowadza bezterminowe utrzymanie mechanizmów nadzoru nad inwestycjami zagranicznymi w sektorach uznanych za strategiczne z punktu widzenia interesu publicznego, bezpieczeństwa państwa i zdrowia obywateli. Ochroną objęto m.in. podmioty działające w obszarach: energetyki, infrastruktury krytycznej, cyfryzacji, obronności, farmacji oraz ochrony zdrowia.
Nowe regulacje przewidują również przekazanie kompetencji nadzorczych z prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na ministra finansów i gospodarki, co ma zapewnić większą spójność i skuteczność działań państwa.
Zgodnie z informacją przekazaną na swojej stronie przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, zmiany w przepisach mają na celu wzmocnienie suwerenności gospodarczej Polski, zabezpieczenie kluczowych przedsiębiorstw i zapewnienie stabilnych warunków dla inwestycji. Resort podkreśla, że dzięki utrzymaniu obowiązujących mechanizmów ochronnych Polska staje się bardziej odporna na działania mogące zagrażać jej strategicznym interesom. Każda planowana inwestycja zagraniczna w newralgicznych sektorach będzie nadal podlegać analizie pod kątem potencjalnego wpływu na bezpieczeństwo państwa i interes publiczny. Nowelizacja zapewnia ciągłość regulacji i ogranicza ryzyko prawne dla uczestników rynku. Chodzi tu o ustawę z 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o kontroli niektórych inwestycji oraz ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. 2025 poz. 973).
Od 6 sierpnia
Zasiłek pogrzebowy
Zgodnie z rozporządzeniem ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 21 lipca 2025 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. poz. 968) nie będzie trzeba w każdej sytuacji dołączać do wniosku o zasiłek pogrzebowy odpisu zupełnego aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. W myśl nowych przepisów w przypadku gdy nie został sporządzony akt urodzenia dziecka, do wniosku należy załączyć kartę zgonu lub jej kopię albo zaświadczenie lekarza posiadającego tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub lekarza w trakcie odbywania specjalizacji w tej dziedzinie albo położnej o martwym urodzeniu, bez względu na czas trwania ciąży, wydane na podstawie dokumentacji medycznej. Na podstawie tych dokumentów będzie ustalana data zgonu na potrzeby ustalenia prawa do zasiłku pogrzebowego.
Zmienione przepisy obowiązują od 6 sierpnia 2025 r. i należy je stosować również w sprawach o przyznanie zasiłku pogrzebowego z tytułu martwego urodzenia bez względu na czas trwania ciąży, wszczętych i niezakończonych przed tym dniem.
Zasiłek macierzyński
Zasady analogiczne do tych wcześniej omówionych dotyczących zasiłku pogrzebowego wprowadza rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 21 lipca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dz.U. poz. 969) w przypadku zasiłku macierzyńskiego. Jeśli nie został sporządzony akt urodzenia dziecka, dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego będzie zaświadczenie lekarza posiadającego tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub lekarza w trakcie odbywania specjalizacji w tej dziedzinie albo położnej o martwym urodzeniu, bez względu na czas trwania ciąży, wydane na podstawie dokumentacji medycznej lub kopie tych dokumentów potwierdzone za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS.
Zmienione przepisy obowiązują od 6 sierpnia 2025 r. i mają zastosowanie do zasiłku macierzyńskiego z tytułu martwego urodzenia bez względu na czas trwania ciąży, które nastąpiło od tego dnia.
Od 12 sierpnia
Odroczenie raportowania ESG
Ustawa z 9 lipca 2025 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firm audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1020) przesuwa obowiązek raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju (ang. Environmental, Social, Governance – ESG) dla firm o dwa lata.
Zmiany dotyczą przedsiębiorstw, które miały rozpocząć raportowanie ESG w 2026 r. i 2027 r., natomiast przesunięcie terminu nie obejmie dużych jednostek interesu publicznego zatrudniających ponad 500 pracowników i spełniających jedno z dwóch kryteriów finansowych:
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego większa niż 110 mln zł,
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy większe niż 220 mln zł.
Podmioty te są zobowiązane do złożenia raportu już za 2024 r.
Zmienione przepisy obowiązują od 12 sierpnia 2025 r.
Obowiązki i uprawnienia
Od 25 lipca
Aplikacja mobilna e-Urząd Skarbowy dla organizacji
W styczniu 2025 r. resort finansów udostępnił aplikację mobilną e-Urząd Skarbowy (e-US), która zapewnia łatwy, szybki i bezpieczny dostęp do usług e-Urzędu Skarbowego przez smartfona. Dotychczas mogły z niej korzystać tylko osoby fizyczne, ale od 25 lipca 2025 r. aplikacja umożliwia również dostęp do konta organizacji w e-US. Nowa wersja aplikacji mobilnej umożliwia organizacjom korzystanie z usług e-Urzędu Skarbowego, dostępnych dotychczas tylko w wersji webowej.
Konto organizacji w e-Urzędzie Skarbowym to konto przypisane konkretnemu podmiotowi, np. spółce, fundacji lub stowarzyszeniu. W ramach konta organizacji można m.in.:
- wyrazić lub wycofać zgodę na otrzymywanie korespondencji w e-US,
- składać do organów podatkowych dokumenty, deklaracje podatkowe i formularze rejestracyjne online bez podpisu kwalifikowanego oraz bez dodatkowego umocowania dla pełnomocnika,
- bezpłatnie występować o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach,
- składać zawiadomienie ZAW-NR,
- przeglądać listy aktywnych pełnomocnictw i dane rejestracyjne organizacji.
Organizacja może w prosty sposób upoważnić do swojego konta w e-US osobę fizyczną, która ma PESEL. W tym celu składa wniosek o udostępnienie konta do naczelnika urzędu skarbowego, właściwego w sprawach ewidencji podatników i płatników. Upoważnione osoby będą korzystać z usług e-US w kontekście organizacji, teraz również w aplikacji mobilnej e-Urząd Skarbowy. Organizacja może zawnioskować dla każdego użytkownika swojego konta o jeden z dwóch rodzajów dostępów – podstawowy lub rozszerzony. Użytkownik z dostępem rozszerzonym może nadawać i odbierać dostęp innym użytkownikom do konta organizacji za pośrednictwem e-US.
Uwaga! Czynności podejmowane przez każdego użytkownika na koncie organizacji w e-US są uznawane za czynności podejmowane przez tę organizację.
Osoby, które mają dostęp do konta organizacji w e-Urzędzie Skarbowym (tzw. UKO), korzystając z aplikacji mobilnej e-US, mogą w prosty sposób przełączać się między swoim kontem osobistym a kontem organizacji. W tym celu wystarczy:
- zalogować się na konto osobiste w aplikacji mobilnej e-US,
- kliknąć przycisk „Przełącz konto”,
- wybrać organizację z dostępnej listy,
- korzystać ze wszystkich funkcjonalności dostępnych dla organizacji.