Kiedy leasing operacyjny stanie się finansowym? Jak ewidencjonować sprzedaż przy zwolnieniu z kasy fiskalnej? Jakie są zasady rozliczania umowy leasingu finansowego przy zmianach w harmonogramie płatności? Jak ewidencjonować sprzedaż na kasie fiskalnej w ramach umowy agencyjnej? Jak zaksięgować odpis aktualizacyjny należności po ogłoszeniu upadłości dłużnika? Kiedy i jak skorygować VAT przy zmianie przeznaczenia środków trwałych? Czy limit finansowania dłużnego obejmuje odsetki skapitalizowane w wartości środka trwałego? Odpowiadamy na pytania czytelników
Kiedy leasing operacyjny stanie się finansowym?
Jednostka, która zawiera umowę o korzystanie z przedmiotu leasingu, musi określić jej rodzaj, biorąc pod uwagę wszelkie informacje dostępne w chwili wprowadzania umowy do ksiąg.
Ustalenie, czy spełnia ona warunki umowy leasingu operacyjnego czy leasingu finansowego, jest szacunkiem w rachunkowości. Zmiana szacunków jest dokonywana w sposób prospektywny.
Czas trwania umowy leasingu wskazuje, iż umowa spełnia kryteria leasingu finansowego, jeśli okres, na jaki została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy czym nie może być on krótszy niż trzy czwarte tego okresu. Prawo własności przedmiotu umowy może być, po okresie, na jaki umowa została zawarta, przeniesione na korzystającego.
Oznacza to, iż w sytuacji, gdy nie jest prawdopodobne przedłużenie umowy o kolejne miesiące, a aneks dotyczy tylko 12-miesięcznego okresu, kwalifikacja umowy się nie zmieni. Będzie to kolejna umowa leasingu operacyjnego.
Jak wskazuje pkt 5.8 KSR nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa”, zawarcie po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego kolejnej umowy leasingu, której przedmiotem jest dotychczasowy przedmiot leasingu, traktuje się – dla celów księgowych – jak zawarcie nowej umowy leasingu, klasyfikowanej i ujmowanej według ogólnych zasad. Oznacza to, iż jednostka dokonuje na podstawie warunków wynikających z umowy jej kwalifikacji. Nie koryguje się ujęcia umowy poprzedniej.
Przypomnę jednocześnie, że już za 2024 r. w związku z nowelizacją ustawy o rachunkowości więcej jednostek uzyskało prawo do kwalifikowania umów zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Mają je małe i mikrojednostki. Małymi jednostkami są podmioty, które nie są mikrojednostkami i w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy (a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony u.r. – w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony u.r.), nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
a) 33 mln zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b) 66 mln zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
c) 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.
Zgodnie z nową definicją mikrojednostki, jednostka traci status jednostki małej, jeżeli w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyła co najmniej dwie z tych trzech wielkości. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
komunikat ministra finansów z 28 czerwca 2018 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia aktualizacji Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa” (Dz.Urz. Min. Fin. z 2018 r. poz. 77)
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1863)
Jak ewidencjonować sprzedaż przy zwolnieniu z kasy fiskalnej?
Wszyscy podatnicy korzystający ze zwolnienia z obowiązku fiskalizacji sprzedaży na kasie fiskalnej, niezależnie od wybranej formy rozliczania z podatku dochodowego, muszą prowadzić ewidencję sprzedaży w celu ustalenia, czy nie przekroczyli limitu związanego ze zwolnieniem.
Przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia z kasy fiskalnej zobowiązany jest ewidencjonować przychód ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych za pośrednictwem ewidencji sprzedaży bezrachunkowej lub faktur imiennych – powyższe potwierdza par. 18 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Ewidencjonowanie sprzedaży przy zwolnieniu z kasy fiskalnej można realizować za pośrednictwem ewidencji sprzedaży bezrachunkowej, którą prowadzi się w miejscu dokonywania sprzedaży w ramach wykonywanej działalności. Ewidencja powinna mieć postać broszury zawierającej ponumerowane strony wraz z następującymi danymi:
- kolejny numer wpisu,
- data uzyskania przychodu, który nie został udokumentowany w innej formie,
- kwota uzyskanego przychodu,
- opis przedmiotu sprzedaży (fakultatywnie),
- suma przychodu z danego dnia.
Jak wskazuje par. 18 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, przychód na podstawie sporządzonej ewidencji sprzedaży bezrachunkowej księguje się w ewidencji księgowej zbiorczo na koniec dnia. Z kolei, jeśli księgowość prowadzona jest przez biuro rachunkowe, ustawodawca umożliwia – w myśl par. 27 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia – księgowanie zbiorcze przychodu na podstawie ewidencji sprzedaży bezrachunkowej w dacie ostatniego dnia miesiąca. Nie ma wzoru takiego zestawienia, ale powinno ono umożliwiać ustalenie wartości sprzedaży.
W przypadku braku ujęcia przychodu w ewidencji należy niezwłocznie poprawić tę ewidencję – dopisać przychód do właściwego miesiąca, w którym sprzedaż nastąpiła.
Alternatywnym rozwiązaniem są faktury imienne wystawiane w ramach ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób nieprowadzących działalności gospodarczej, które powinny zawierać dane określone w art. 106e ust. 1 ustawy o VAT. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
par. 18 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. z 2019 r. poz. 2544; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1744)
art. 106e ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1911)
Jakie są zasady rozliczania umowy leasingu finansowego przy zmianach w harmonogramie płatności?
Umowy leasingu finansowego zarówno w świetle przepisów krajowych, jak i międzynarodowych zakładają ujęcie składnika aktywów oraz zobowiązania finansowego. Zobowiązanie finansowe jest wyceniane według skorygowanej ceny nabycia. Zakłada to obliczenie wartości zdyskontowanej planowanych płatności i ujęcie w tej kwocie zobowiązania. Następnie nalicza się odsetki według przyjętej stałej stopy procentowej oraz koryguje o dokonywane płatności.
Jak wskazuje KSR nr 5, w sumie opłat leasingowych objętych dyskontowaniem uwzględnia się opłatę wstępną i opłaty podstawowe. Opłatę końcową uwzględnia się w sumie opłat leasingowych objętych dyskontowaniem wtedy, gdy korzystający zobowiązał się w umowie do jej uiszczenia lub jej poniesienie jest ekonomicznie uzasadnione. Nie uwzględnia się w sumie opłat leasingowych warunkowych opłat leasingowych. W przypadku leasingu finansowego opłata podstawowa obejmuje część kapitałową i odsetkową, przy czym część kapitałowa zmniejsza zobowiązanie wobec finansującego z tytułu przekazania mu przedmiotu leasingu, natomiast część odsetkowa obciąża koszty finansowe korzystającego.
Zalecaną stopą, za pomocą której następuje zdyskontowanie sumy opłat, jest stopa procentowa leasingu. Późniejsze zmiany stóp procentowych, a w przypadku umów, w których wysokość opłat zależy od kursów walut obcych, zmiany kursów lub stóp, nie wpływają na zmianę klasyfikacji umowy leasingu. Podział opłaty podstawowej na część kapitałową (wartość przedmiotu leasingu równa – w zasadzie – sumie opłat leasingowych podlega amortyzacji) i odsetkową przeprowadza się, stosując metodę wewnętrznej stopy zwrotu, np. IRR lub XIRR.
Zatem ewidencja umowy leasingu finansowego polega na tym, że ujęty zostaje przedmiot leasingu oraz zobowiązanie. Przedmiot leasingu podlegać będzie amortyzacji, a zobowiązanie rozliczane będzie według skorygowanej ceny nabycia. Analogiczna zasada obowiązuje też w przypadku, gdy umowa jest rozliczana według międzynarodowych standardów rachunkowości.
Dziś zawierane umowy leasingu najczęściej zawierają klauzulę, która uzależnia wysokość opłaty od określonego w umowie kursu waluty lub stopy procentowej. Ta raz ustalona wartość początkowa przedmiotu leasingu nie zmienia się mimo zmiany kursów waluty lub zmiany stopy procentowej. Korzystający nie zmienia też wysokości odpisów amortyzacyjnych.
Zgodnie z krajowymi przepisami na dzień bilansowy korzystający aktualizuje kwotę zobowiązania z tytułu umowy leasingu, odnosząc spowodowane tym różnice na przychody lub koszty finansowe. Zaktualizowaną, wyrażoną w złotych, kwotę zobowiązania oblicza się przy zastosowaniu obowiązującego na dzień bilansowy kursu NBP waluty lub stopy procentowej określonej w umowie leasingu. Według KSR nr 5 zmiany wartości umowy wpływają na wynik finansowy. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
komunikat ministra finansów z 28 czerwca 2018 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia aktualizacji Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa” (Dz.Urz. Min. Fin. z 2018 r. poz. 77)
Jak ewidencjonować sprzedaż na kasie fiskalnej w ramach umowy agencyjnej?
W sytuacji przedstawionej w pytaniu mamy do czynienia z umową agencyjną. Zgodnie z art. 758 par. 1 i 2 kodeksu cywilnego w ramach umowy agencyjnej przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie.
Najczęściej agent pobiera od klientów pełne wynagrodzenie, a następnie wystawia na rzecz mocodawcy fakturę i rozlicza się z nim odrębnie. Zwykle agent przekazuje zleceniodawcy tylko część płatności klientów, zachowując od razu dla siebie kwotę przypadającą na jego prowizję.
Oznacza to, że w takiej sytuacji jak analizowana należy ujmować kwoty uzyskiwane od klientów w następujący sposób:
Wartość kwot otrzymywanych od klientów np. gotówką:
- Wn „Kasa”,
- Ma „Rozliczenie sprzedaży”.
Ujęcie faktury na rzecz mocodawcy:
- Wn „Rozrachunki ze zlecającym”,
- Ma „Przychody ze sprzedaży (prowizje)”,
- Ma „VAT należny”.
Zarachowanie kwoty od klientów do zwrotu zlecającemu:
- Wn „Rozliczenie sprzedaży”,
- Ma „Rozrachunki ze zlecającym”.
Rozliczenie kwoty przypadającej na fakturę sprzedaży:
- Wn „Rozliczenie sprzedaży”,
- Ma „Rozrachunki ze zlecającym”.
W przypadku gdy działalność agenta polega na sprzedaży na rzecz osób fizycznych, należy pamiętać, że ten agent (pośrednik) działający w imieniu i na rzecz zleceniodawcy jest w świetle ustawy o VAT podatnikiem, o którym mowa w art. 15 tej ustawy. Dotyczyć go może też obowiązek ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, który ustawodawca odniósł do dokonywania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych muszą prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Można zatem powiedzieć, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.
Ustawodawca przewidział – w takiej sytuacji jak opisana w pytaniu – bardzo ważną zasadę. Zgodnie z nią podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży, u których podstawą opodatkowania jest marża, kwota prowizji lub inna postać wynagrodzenia za wykonywane usługi w ramach umowy:
- agencyjnej;
- zlecenia;
- pośrednictwa;
- innej umowy o podobnym charakterze;
- ewidencjonują na potrzeby obliczenia osiąganej przez nich wysokości podstawy opodatkowania i podatku należnego całą wartość sprzedaży własnej oraz prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników (art. 113 ust. 3 ustawy o VAT).
Oznacza to, iż pośrednicy mogą być zobowiązani do ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej sprzedaży dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, czyli na rzecz lub w imieniu podatników, dla których świadczą swoje usługi. Szczegółowe regulacje określa rozporządzenie ministra finansów z 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących. Z par. 5 tego rozporządzenia wynika, że:
- jeżeli podatnik, dla którego świadczone są usługi pośrednictwa, ma obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, zleca wykonywanie sprzedaży pośrednikowi, powierza mu kasę rejestrującą lub zobowiązuje go do prowadzenia ewidencji sprzedaży na swoją rzecz lub w swoim imieniu przy użyciu kasy własnej pośrednika,w przypadku gdy pośrednik jest obowiązany również do prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży, ewidencjonuje przy użyciu kasy własnej, na potrzeby obliczenia osiąganej przez siebie wartości sprzedaży i wysokości podatku, całą wartość sprzedaży własnej i prowadzonej na rzecz lub w imieniu podatnika, dla którego świadczone są usługi pośrednictwa,
- przekazanie pośrednikowi kasy powierzonej w celu prowadzenia ewidencji lub zobowiązanie go do prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu nabytej przez pośrednika kasy własnej następuje na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej.
Tym samym, aby pośrednik miał obowiązek ewidencjonowania sprzedaży na rzecz zleceniodawcy, trzeba mu powierzyć kasę fiskalną podmiotu zlecającego. Co ważne, przekazanie mu kasy w celu prowadzenia ewidencji lub zobowiązanie go do prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu nabytej przez pośrednika kasy własnej następuje na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej. Tylko w takiej sytuacji sprzedaży zarejestrowanej w imieniu i na rzecz innego podatnika klient nie będzie musiał uznać za własną. Gdy umowa nie będzie miała formy pisemnej, tylko np. ustną, pośrednik nie ma obowiązku ewidencjonowania na swojej kasie rejestrującej sprzedaży na rzecz lub w imieniu innych podatników. A jeśli ewidencjonuje taką sprzedaż, to jest to jego własny obrót. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1863)
ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1911)
ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1237)
rozporządzenie ministra finansów z 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. z 2021 r. poz. 1625; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1434)
Jak zaksięgować odpis aktualizacyjny należności po ogłoszeniu upadłości dłużnika?
Jeśli w stosunku do dłużnika została ogłoszona upadłość, to księguje się odpis aktualizacyjny:
- Wn „Pozostałe koszty operacyjne” (KUP – kwota netto),
- Wn „Pozostałe koszty operacyjne” (NKUP – podatek VAT z należności),
- Ma „Odpisy aktualizacyjne” (kwota brutto).
Odpis, zgodnie z art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli jest uprawdopodobniony np. ogłoszeniem upadłości, może być kosztem podatkowym. Ale dotyczy to tylko kwoty netto. VAT, z racji, iż nie był przychodem, nie może być kosztem podatkowym.
Uprawdopodobnienie nieściągalności jest wtedy, gdy:
1) dłużnik zmarł, został wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość, albo
2) zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub został złożony wniosek o zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, lub zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków albo
3) wierzytelność została zasądzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
4) wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.
W odniesieniu do drugiej należności należy zweryfikować, czy ona się nie przedawniła. Trzeba pamiętać, iż przedawnionych wierzytelności nie uznaje się za koszty uzyskania przychodu (dalej: KUP).
Zasadniczo to w 2023 r., kiedy był tytuł egzekucyjny, można było zaliczyć kwotę należności do kosztowego odpisu. W rozliczeniu za 2024 r. należy sprawdzić, czy nie było pisma dotyczącego niemożności ściągnięcia tej wierzytelności przez komornika. Jeśli takie pismo jest, to jest to udokumentowanie nieściągalności i podstawa do ujęcia KUP. Jeśli takie pismo było np. w 2023 r., to trzeba za 2023 r. zrobić korektę zeznania podatkowego.
Nieściągalność wierzytelności można udokumentować:
1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2) postanowieniem sądu o:
a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub
b) umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a, lub
c) zakończeniu postępowania upadłościowego, albo
3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
Wtedy trzeba zaksięgować kwotę netto w pozostałe koszty operacyjne KUP, a VAT w pozostałe koszty operacyjne NKUP. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
art. 35b ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1863)
art. 23 ust. 2 i 2a ustawy z 29 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 226; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1635)
Kiedy i jak skorygować VAT przy zmianie przeznaczenia środków trwałych?
Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Natomiast, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Z art. 91 ustawy o VAT wynika reguła, że po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, musi dokonać korekty kwoty podatku odliczonego z uwzględnieniem proporcji obliczonej dla zakończonego roku podatkowego. Czas dokonywania tej korekty został wskazany w art. 91 ust. 2. I tak podatnik:
- w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez niego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 tys zł – korekty dokonuje w ciągu pięciu kolejnych lat,
- w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
W pozostałych przypadkach tylko w roku następującym po roku nabycia i częściowego odliczenia VAT, w tym dla środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (dalej: WNiP), których wartość nie przekracza 15 tys. zł. Przy czym korekty podatnik dokonuje po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta dotycząca środków trwałych i WNiP o wartości powyżej 15 tys. zł dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu.
Co ważne, zgodnie z art. 91 ust. 4 ustawy o VAT w przypadku, gdy w okresie korekty nastąpi sprzedaż towarów lub usług lub towary te zostaną przeznaczone wyłącznie na potrzeby działalności opodatkowanej, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika aż do końca okresu korekty. Oznacza to, iż korekta powinna być jednorazowa w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiło przeznaczenie tych towarów na potrzeby działalności opodatkowanej, w tym ich sprzedaż.
Czyli jeśli jednostka w 2023 r. nabyła środek trwały o wartości powyżej 15 tys. zł i oddała go w tym roku do użytkowania, to pierwsza korekta była w 2024 r. i obejmowała jedną piątą różnicy między VAT odliczonym a VAT wyliczonym do odliczenia według rzeczywistej struktury za 2023 r. Druga korekta będzie w 2025 r. według rzeczywistej struktury za 2024 r., a trzecia korekta nastąpi w 2026 r. według rzeczywistej struktury za 2025 r. Tych korekt dokonuje się w pierwszej deklaracji rozliczeniowej składanej za dany rok.
Jeśli w 2025 r., np. w lutym, nastąpi przeznaczenie tego środka na potrzeby działalności wyłącznie opodatkowanej – należy dokonać korekty w deklaracji i JPK za luty w wysokości dwóch piątych – różnicy między VAT odliczonym w 2023 r. a 100 proc. VAT podlegającym odliczeniu.
Zgodnie z art. 91 ust. 6 ustawy o VAT w przypadku, gdy towary lub usługi służące działalności mieszanej zostaną:
1) opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
2) zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.
Trzeba pamiętać, iż w przypadku:
- towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz WNiP podlegających amortyzacji, a także
- gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 tys. zł,
– korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.
Zgodnie z art. 91 ust. 7c ustawy o VAT, jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7 (czyli jednorazowej korekty podatku naliczonego za cały pozostały okres korekty), dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło dwanaście miesięcy. Oznacza to, iż zmiana przeznaczenia po dwunastu miesiącach od rozpoczęcia użytkowania nie wywołuje konieczności korekty. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
art. 90–91 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1911)
Czy limit finansowania dłużnego obejmuje odsetki skapitalizowane w wartości środka trwałego?
Zgodnie z art. 15c ust. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przez koszty finansowania dłużnego rozumie się wszelkiego rodzaju koszty związane z uzyskaniem od innych podmiotów, w tym od podmiotów niepowiązanych, środków finansowych i z korzystaniem z tych środków, w szczególności odsetki, w tym skapitalizowane lub ujęte w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, opłaty, prowizje, premie, część odsetkową raty leasingowej, kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań oraz koszty zabezpieczenia zobowiązań, w tym koszty pochodnych instrumentów finansowych, niezależnie od tego, na rzecz kogo zostały one poniesione.
Z kolei przez przychody o charakterze odsetkowym rozumie się przychody z tytułu odsetek, w tym odsetek skapitalizowanych, oraz inne przychody równoważne ekonomicznie odsetkom, odpowiadające kosztom finansowania dłużnego.
Przepis wskazuje, iż uwzględnia się niestety też koszty skapitalizowane lub ujęte w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Zatem te koszty wchodzą do limitu.
Skoro limit jest w analizowanym przypadku wyższy niż koszt odsetek, to odsetki te (i inne koszty finansowania) są zaliczane do kosztów podatkowych. Z tym że w przypadku ich skapitalizowania w wartości środków trwałych staną się kosztami poprzez odpisy amortyzacyjne. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
art. 15c ust. 1, 12, 13 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2805; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1717)