Dla kogo 
50-proc. koszty uzyskania przychodu

Pracownicy spółki tworzą wzory użytkowe. Każdy pracownik będzie sporządzał oświadczenie o utworach (przedmiotach praw własności intelektualnej) stworzonych przez niego w danym miesiącu, które powinno zostać zaakceptowane przez pracodawcę.

Spółka nabywać będzie od pracowników prawa do uzyskania prawa własności przemysłowej, nie zaś prawo z rejestracji danego prawa własności przemysłowej. Wzory użytkowe nie zostaną bowiem zgłoszone do Urzędu Patentowego RP ani przez pracowników, ani przez spółkę. Czy spółka jako płatnik może zastosować 50-proc. koszty uzyskania przychodów do honorarium z tytułu przeniesienia praw własności intelektualnej stanowiącego część wynagrodzenia za pracę?

W myśl art. 22 ust. 9 pkt 1 ustawy o PIT koszty uzyskania przychodów z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wzoru użytkowego wynoszą 50 proc. uzyskanego przychodu. Przepis ten trzeba jednak rozpatrywać w kontekście postanowień ustawy – Prawo własności przemysłowej (dalej: p.w.p.), które określają stosunki w zakresie m.in. wzorów użytkowych. Zgodnie z art. 8 ust. 1 p.w.p. na warunkach określonych w tej ustawie twórcy wzoru użytkowego przysługuje prawo do:

1) uzyskania prawa ochronnego;

2) wynagrodzenia;

3) wymieniania go jako twórcy w opisach, rejestrach oraz w innych dokumentach i publikacjach.

Z kolei z art. 11 ust. 1 p.w.p. wynika, że prawo do uzyskania prawa ochronnego na wzór użytkowy przysługuje, co do zasady, twórcy. W razie stworzenia wzoru użytkowego w wyniku wykonywania przez twórcę obowiązków ze stosunku pracy albo realizacji innej umowy prawo to przysługuje pracodawcy lub zamawiającemu, chyba że strony ustaliły inaczej (art. 11 ust. 3 p.w.p.).

Zgodnie z art. 20 p.w.p. twórca wzoru użytkowego uprawniony do uzyskania prawa ochronnego może przenieść to prawo nieodpłatnie lub za uzgodnioną zapłatą na rzecz przedsiębiorcy albo przekazać mu wzór użytkowy do korzystania. W przypadku przekazania wzoru użytkowego do korzystania zgodnie z art. 20 p.w.p. z dniem jego przedstawienia na piśmie następuje przejście na przedsiębiorcę prawa do uzyskania prawa ochronnego, pod warunkiem przyjęcia wzoru użytkowego przez przedsiębiorcę do wykorzystania i zawiadomienia o tym twórcy w terminie jednego miesiąca, chyba że strony ustalą inny termin (art. 21 p.w.p.). W myśl art. 22 ust. 1 p.w.p., jeżeli strony nie umówiły się inaczej, twórca wzoru użytkowego ma prawo do wynagrodzenia za korzystanie z tego wzoru użytkowego przez przedsiębiorcę, gdy prawo korzystania z niego bądź prawo do uzyskania prawa ochronnego przysługuje przedsiębiorcy na podstawie art. 11 ust. 3 i 5 lub art. 21 p.w.p.

W świetle powyższych przepisów należy zgodzić się więc ze stanowiskiem dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który w interpretacji indywidualnej z 23 października 2024 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.433.2024.2.NM, uznał, że: „z uwagi na to, że Państwa pracownicy (…) będą przekazywać na Państwa rzecz wzory użytkowe, które nie zostaną zgłoszone do Urzędu Patentowego, to norma przepisu art. 22 ust. 9 pkt 1 ww. ustawy [ustawy o PIT – przypis aut.] nie może mieć zastosowania do omawianego wynagrodzenia. Państwa pracownicy nie mogą przenieść na Państwa praw, których w istocie nie posiadają – w opisanej sprawie Państwa pracownik nie uzyska prawa ochronnego na wzór użytkowy”. ©℗