Zmiana daty obowiązku stosowania Krajowego Systemu Doręczeń Elektronicznych. Krótsza amortyzacja budynków i budowli niemieszkalnych. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia.
NOWOŚCI W PRAWIE
Doręczenia elektroniczne
Zgodnie z komunikatem ministra cyfryzacji z 22 listopada 2023 r. zmieniającym komunikat w sprawie określenia terminu wdrożenia rozwiązań technicznych niezbędnych do doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej oraz udostępnienia w systemie teleinformatycznym punktu dostępu do usług rejestrowanego doręczenia elektronicznego w ruchu transgranicznym (Dz.U. poz. 2540) od 30 grudnia 2023 r. (a nie 10 grudnia 2023 r. – jak było pierwotnie ogłoszone) obowiązkiem korzystania z e-doręczeń zostaną objęte pierwsze podmioty wskazane w ustawie z 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 285; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1860). W związku z tym nowym komunikatem nieaktualny jest już przedstawiany dotychczas przez wszystkich harmonogram wprowadzania obowiązku stosowania Krajowego Systemu Doręczeń Elektronicznych. I choć teraz datą wiążąca jest 30 grudnia, to e-doręczenia najprawdopodobniej zaczną działać jeszcze później, ponieważ Ministerstwo Cyfryzacji zapowiedziało nowelizację ustawy o doręczeniach elektronicznych, która ma pozwolić przesunąć ostateczną datę wdrożenia doręczeń elektronicznych na 1 stycznia 2025 r.
Krótsza amortyzacja budynków i budowli niemieszkalnych
Ustawa z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. poz. 1787) przewiduje skrócenie okresu amortyzacji środków trwałych w postaci budynków i budowli niemieszkalnych z 40 lat do – w zależności od poziomu bezrobocia – 5 albo 10 lat. Zgodnie z nowelizacją podatnicy PIT i CIT, będący średnimi, małymi lub mikroprzedsiębiorcami, będą mogli indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla wytworzonych we własnym zakresie środków trwałych będących budynkami (lokalami) niemieszkalnymi i budowlami, zaliczonymi do grupy 1 i 2 Klasyfikacji Środków Trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych danego podatnika. Skorzystanie z tej możliwości będzie możliwe, jeżeli ten środek trwały będzie znajdować się na obszarze gminy:
- zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 120 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, oraz
- w której wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie jest mniejszy niż 100 proc. wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin.
W przypadku gdy ten środek trwały będzie znajdować się na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi:
- od 120 proc. do 170 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju – okres amortyzacji dla tego środka trwałego nie będzie mógł być krótszy niż 10 lat;
- powyżej 170 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju – okres amortyzacji dla tego środka trwałego nie będzie mógł być krótszy niż 5 lat.
Zmiany w rozliczaniu dochodów z funduszy kapitałowych
W efekcie zmian w PIT i CIT wprowadzonych przez ustawę z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1059) dochody z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych będą mieściły się w katalogu innych dochodów kapitałowych (wraz z dochodami z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych), od których PIT wynosi 19 proc. uzyskanego dochodu. W związku z tym możliwe będzie dokonanie w PIT kompensaty strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z innymi dochodami kapitałowymi, np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych czy udziałów (akcji). Natomiast 19-proc. zryczałtowany podatek dochodowy będzie pobierany od dochodów uzyskanych ze świadczeń otrzymanych z dochodów funduszu kapitałowego, jeżeli statut przewiduje wypłaty z tych dochodów jego uczestnikom bez umarzania, odkupywania, wykupywania albo unicestwiania w inny sposób tytułów uczestnictwa w takim funduszu, a także od dochodu z wykupu przez emitenta obligacji, od których są należne świadczenia okresowe.
Ponadto po nowelizacji obowiązek poboru podatku będzie wyłączony w przypadku poboru podatku od odsetek lub dyskonta od obligacji, zwolnionych od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 130c ustawy o PIT oraz art. 17 ust. 1 pkt 50c ustawy o CIT.
Podwyżka minimalnego wynagrodzenia
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1893) od 1 stycznia 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 4242 zł, a minimalna stawka godzinowa 27,70 zł. Natomiast od 1 lipca 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie do 4300 zł, a minimalna stawka godzinowa do 28,10 zł.
Limity płatności gotówkowych
W ustawie z 16 czerwca 2023 r. zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw oraz ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. poz. 1414) zrezygnowano z mających wejść od 1 styczna 2024 r. zmian dotyczących limitów płatności gotówkowych. W związku z tym od 1 stycznia 2024 r. limit obrotu gotówkowego w zakresie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą nie zostanie obniżony do 8000 zł, a także nie zostaną wprowadzone ograniczenia w obrocie gotówkowym przy płatnościach wykonywanych przez konsumentów w przypadku transakcji z przedsiębiorcą przekraczających wartość 20 000 zł.
Elektronizacja WIS, WIA, WIP i WIT
Zgodnie z ustawą z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1598) od 1 stycznia 2024 r. obsługa wiążących informacji stawkowych (WIS), wiążących informacji akcyzowych (WIA), wiążących informacji o pochodzeniu (WIP) oraz wiążących informacji taryfowych (WIT) będzie prowadzona wyłącznie w formie elektronicznej. Pisma będą doręczane za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym (WIS) bądź na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych – PUESC (WIA, WIP, WIT).
Wyższy PCC od zakupu szóstego mieszkania
Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi przez ustawę z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1463) stawka podatku od czynności cywilnoprawnych od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału w takim lokalu wyniesie 6 proc. (a nie 2 proc.) w przypadku, gdy kupujący:
- nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lub udziały w tych lokalach albo
- nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich.
Taka wyższa stawka PCC będzie miała zastosowanie również w przypadku, gdy nabywcami nieruchomości będą dwa lub więcej podmiotów, jeżeli chociażby jeden z kupujących będzie zobowiązany do uiszczenia podatku w takiej stawce.
obowiązki i uprawnienia
Ostateczna korekta ZFŚS
Pracodawcy, którzy w 2023 r. prowadzili zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, mają obowiązek dokonania ostatecznej korekty odpisów do końca grudnia. Muszą przeliczyć odpis ponownie i ustalić jego wartość całoroczną, uwzględniając faktyczną przeciętną liczbę pracowników w roku kalendarzowym.
Warto wskazać, że po ostatniej nowelizacji ustawy o ZFŚS w tym roku trzeba zastosować dwie kwoty bazowe do wyliczeń odpisów na ZFŚS. Bez zmian pozostała kwota od stycznia do czerwca, ale podwyższono kwotę dla odpisu od lipca br. Podstawą naliczania odpisu na fundusz jest w okresie od:
1) 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r. – przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w II półroczu 2019 r., w wysokości 4434,58 zł;
2) 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. – przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w II półroczu 2021 r., w wysokości 5104,90 zł.
Odpis na jednego pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy w 2023 r. wynosi w pierwszym półroczu 1662,97 zł, w drugim zaś aż 1914,34 zł.
Jeżeli rzeczywiste zatrudnienie różni się od planowanego (wcześniej ustalonego), to pracodawca musi ponownie przeliczyć odpisy i zwiększenia na ZFŚS za dany rok. W 2023 r. musi przy tym uwzględnić przy wyliczeniach faktyczne zatrudnienie i daną podstawę odpisu proporcjonalnie do okresu jej obowiązywania:
- za pierwszych sześć miesięcy roku – według niższej podstawy (faktyczna liczba pracowników x kwota odpisu dla danego rodzaju zatrudnienia),
- za następne sześć miesięcy – według wyższej podstawy (faktyczna liczba pracowników x kwota odpisu dla danego rodzaju zatrudnienia).
Pracodawca robi to odrębnie dla każdego rodzaju zatrudnienia, czyli w zależności od rodzaju pracownika wstawia odpowiednią kwotę, a potem przelicza. Następnie porównuje wysokość odpisów na ZFŚS dokonanych na podstawie planowanego zatrudnienia z odpisami faktycznie należnymi i koryguje odpis. Zazwyczaj przy obliczaniu przeciętnej faktycznej liczby zatrudnionych w danym roku kalendarzowym (obrachunkowym) pracodawca może się posługiwać znaną i rzetelną ewidencją kadrową. Powinien więc policzyć osoby zatrudnione w poszczególnych miesiącach i przeliczyć na pełne etaty. Posługuje się przy tym jedną z trzech metod statystycznych: uproszczoną, średnią chronologiczną lub arytmetyczną. Następnie sumuje liczbę pracowników zatrudnionych w poszczególnych miesiącach i otrzymany wynik dzieli przez 12.
W przypadku gdy zaplanowana liczba zatrudnionych była niższa niż stan zatrudnienia w rzeczywistości, na 31 grudnia należy dokonać uzupełnienia odpisu, a także uzupełnienia środków przekazywanych na wyodrębniony rachunek bankowy. Natomiast jeśli na koniec roku kalendarzowego faktyczna liczba zatrudnionych była niższa od planowanej, to należy dokonać korekty. Praktyką jest pozostawienie nadpłaty na rachunku. Środki niewykorzystane w danym roku przechodzą bowiem na rok następny.
Coroczny przegląd danych osobowych
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 998; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1586) wymaga od pracodawców, aby dokonywali przynajmniej raz w roku przeglądu danych osobowych zebranych i przetwarzanych w ramach działalności ZFŚS. Przegląd ten ma na celu zidentyfikowanie, a następnie usunięcie danych, które nie są niezbędne do celów, w jakich zostały zebrane. W ramach takiej weryfikacji dane powinny zostać ocenione pod kątem wszystkich celów, w jakich są przetwarzane – a więc zarówno w celu ustalenia prawa do świadczeń i ich przyznania, jak i w celu dochodzenia roszczeń przez pracodawcę czy przeciw niemu. Ustalenie, że konkretne dane są niezbędne do realizacji któregokolwiek z powyższych celów, pozwala na ich dalsze przechowywanie. Nie zawsze dotyczy to wszystkich zebranych danych, a jedynie tych niezbędnych – przy czym ocena każdorazowo zależeć będzie od konkretnego przypadku. Po skończonej weryfikacji rekomendowane jest sporządzenie protokołu z weryfikacji oraz wskazanie, jakie dokumenty lub dane zostały usunięte.
Spis z natury u podatników prowadzących PKPiR
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są zobowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów m.in.: na koniec każdego roku podatkowego oraz na 1 stycznia. Przy czym obowiązek sporządzenia spisu z natury na 1 stycznia 2024 r. nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na 31 grudnia 2023 r. W tym przypadku zamiast spisu z natury na 1 stycznia 2024 r. do księgi wpisuje się spis z natury sporządzony na 31 grudnia 2023 r.