Przepisy ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265) - określanej potocznie jako Polski Ład 2.0 - co do zasady weszły w życie z początkiem lipca 2022 r., ale część z nich rozpocznie swoje obowiązywanie w innych terminach, głównie 1 stycznia 2023 r. Niestety osoby zajmujące się rozliczeniami podatkowymi cały czas muszą mierzyć się z wątpliwościami dotyczącymi tych regulacji, a z czasem - zwłaszcza od 2023 r. - zapewne pojawią się następne. Aby ułatwić stosowanie przepisów wprowadzonych przez Polski Ład 2.0, przedstawiamy odpowiedzi na kolejne pytania zadawane w trakcie szkoleń podatkowych.
Składki na ubezpieczenia społeczne pracowników w kosztach pracodawcy
PROBLEM Słyszałam, że w ramach Polskiego Ładu 2.0 zostały zmodyfikowane przepisy dotyczące rozliczania w kosztach składek na ubezpieczenia społeczne pracowników. O co chodzi w tych zmianach? Czy mają one zastosowanie już do wynagrodzeń wypłacanych za lipiec?
ODPOWIEDŹ Odpowiadając na to pytanie, należy w pierwszej kolejności przypomnieć, że już od kilkunastu lat (dokładnie od 2009 r.) podatnicy zatrudniający pracowników stosują szczególne zasady aktywacji w czasie kosztów terminowo wypłaconych wynagrodzeń pracowniczych oraz naliczonych od nich składek na ubezpieczenia społeczne. Oczywiście trzeba tu odróżnić składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracodawcę i przez samego pracownika. Te drugie, jako element wynagrodzenia pracowników, są ujmowane w rachunku podatkowym wraz z pozostałą częścią wynagrodzenia. Takie rozróżnienie jest istotne, bo terminowo zapłacone wynagrodzenie pracownicze (tj. zgodnie z przepisami prawa pracy i regulaminem wynagradzania) w każdym przypadku jest ujmowane w kosztach miesiąca, za który jest należne (dotyczy to również tzw. kosztów bezpośrednich). Natomiast o momencie aktywacji w kosztach składek decydować mogą szczególne czynniki. I tak, jeżeli wynagrodzenie zostało wypłacone w tym samym miesiącu, za który jest ono należne, a same składki zostały zapłacone w ustawowym terminie, to podlegają one ujęciu w kosztach tego samego miesiąca co samo wynagrodzenie pracownika, tj. w tym, za który jest ono należne. Inaczej wygląda sytuacja, gdy pracodawca wypłaca wynagrodzenie za dany miesiąc terminowo, lecz w miesiącu następnym po tym miesiącu, za który jest ono należne. W tym przypadku podatnik, który chciałby w tym samym miesiącu rozliczyć w kosztach podatkowych wynagrodzenie pracownika i naliczone od niego składki finansowane przez pracodawcę, musiałby odprowadzić składki na rachunek ZUS miesiąc wcześniej, niż tego wymaga od niego prawodawca w przepisach regulujących zasady opłacania składek. W praktyce prowadzi to do niepotrzebnych i utrudniających rozliczenia podatkowe rozbieżności. Jednak począwszy od 2023 r. - a dokładniej w odniesieniu do składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń należnych pracownikom za okres od 1 stycznia 2023 r. - pracodawcy zyskają możliwość aktywacji w kosztach wynagrodzenia i składek od niego w tym samym miesiącu bez konieczności wcześniejszej zapłaty składek do ZUS, nawet jeżeli wynagrodzenie za dany miesiąc będzie wypłacone w następnym miesiącu (ale terminowo).
Otóż podatnik rozliczy finansowane przez siebie składki na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń pracowniczych w tym samym miesiącu co wynagrodzenia, jeżeli terminowo - zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach społecznych - ureguluje takie składki. Należy podkreślić, że zasada taka będzie miała zastosowanie niezależnie od tego, czy wynagrodzenie za dany miesiąc będzie wypłacane pracownikowi w tym samym, czy kolejnym miesiącu.
Gdyby pracodawca spóźnił się z zapłatą składek, uchybiając tym samym terminowi ich zapłaty, składki będą mogły być kosztem dopiero w okresie, w którym płatnik ureguluje je w ZUS.
Zatem we wprowadzonej w ramach Polskiego Ładu 2.0 zmianie chodzi o zrównanie momentu zaliczenia do kosztów wynagrodzeń pracowniczych i finansowanych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne od tych wynagrodzeń. Zaznaczyć trzeba, że prawodawca rozszerzył na składki zasadę, zgodnie z którą nawet jeżeli są to koszty bezpośrednio powiązane z konkretnym przychodem, to o momencie ich ujęcia w kosztach nie decyduje data uzyskania przychodu, do którego są przyporządkowane.
Nowa metoda w tym roku jeszcze nie jest właściwa, bo będzie miała zastosowanie dopiero w odniesieniu do wynagrodzeń należnych za styczeń 2023 r. Na zakończenie warto nadmienić, że analogiczne rozwiązanie dotyczące momentu aktywacji w kosztach składek ma być wprowadzone - według tego, co zostało zamieszczone w projekcie nowelizacji z 27 czerwca 2022 r. - również w ustawie z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1265).©℗
Podstawa prawna
art. 22 ust. 6bb ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301)
art. 19 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265)
Cykliczne JPK w PIT i CIT później niż pierwotnie zakładał prawodawca
PROBLEM Prowadzę biuro rachunkowe i wśród klientów mam zarówno podatników PIT, jak i CIT. Słyszałam, że został odsunięty w czasie moment rozpoczęcia składania JPK księgi rachunkowe i JPK księga przychodów i rozchodów. Czy to prawda? Z jakich przepisów to wynika? Od kiedy będę musiała przekazywać miesięczne JPK księgi rachunkowe i JPK księga przychodów i rozchodów?
ODPOWIEDŹ W ramach Polskiego Ładu 2.0 prawodawca zmienił nie tylko ustawy o PIT i o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz kilka innych ustaw merytorycznych, ale także ustawę z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1265), czyli ustawę wprowadzającą Polski Ład 1.0.
W ramach zmiany tego aktu prawnego prawodawca zmodyfikował zamieszczone w nim przepisy przejściowe dotyczące momentu rozpoczęcia obowiązku składania cyklicznego i bez wezwania JPK z księgami rachunkowymi, z podatkową księgą przychodów i rozchodów oraz z ewidencją przychodów. Zatem to w Polskim Ładzie 1.0 (po nowelizacji), a nie w poszczególnych ustawach podatkowych, należy doszukiwać się informacji na temat terminów, w jakich poszczególni podatnicy będą musieli rozpocząć z mocy prawa przekazanie JPK dotyczące podatków dochodowych (w tym ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych). Nadmienić przy tym należy, że dotyczy to nie tylko obowiązku cyklicznego przekazywania JPK, lecz także prowadzenia ksiąg i ewidencji przy użyciu programów komputerowych.
Odnosząc się do przywołanego w pytaniu miesięcznego obowiązku przekazywania JPK zawierającego księgi rachunkowe, warto zwrócić uwagę na to, że podatnicy CIT będą przekazywali JPK tylko za roczne okresy. Inaczej będzie w przypadku osób fizycznych, na których obowiązek taki będzie spoczywał w odniesieniu do miesięcy lub odpowiednio kwartałów (gdyby płacili zaliczki na PIT lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w cyklach kwartalnych).
Co do nowych terminów rozpoczęcia realizacji tych obowiązków, podatnicy PIT i ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych prześlą JPK po raz pierwszy za okresy rozliczeniowe rozpoczynające się po dniu:
1) 31 grudnia 2024 r. - w przypadku podmiotów będących czynnymi podatnikami VAT;
2) 31 grudnia 2025 r. - w przypadku podmiotów innych niż określone w pkt 1.
Księgi i ewidencje podatników CIT będą przesyłane po raz pierwszy za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu:
1) 31 grudnia 2023 r. - w przypadku:
a) podatkowych grup kapitałowych,
b) podatników, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym poprzedniego roku podatkowego;
2) 31 grudnia 2024 r. - w przypadku czynnych podatników VAT;
3) 31 grudnia 2025 r. - w przypadku podatników innych niż czynni podatnicy VAT. ©℗
Podstawa prawna
art. 66 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1265)
Termin do złożenia PIT-28
PROBLEM Polski Ład 2.0 zmienił termin, w którym należy złożyć PIT-28. Od kiedy te regulacje mają zastosowanie? W jakim terminie będzie należało złożyć zeznanie PIT-28 za 2022 r.? Do tej pory termin zapłaty ryczałtu za grudzień był powiązany ze złożeniem PIT-28. Jak to będzie wyglądało po nowelizacji?
ODPOWIEDŹ Faktycznie w ramach Polskiego Ładu 2.0 prawodawca zmienił termin do składania zeznania przez osoby fizyczne opłacające podatek dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28/PIT-28S). Skutkiem modyfikacji jest zrównanie terminu do złożenia takich zeznań z terminem do przekazania rocznych zeznań przygotowywanych na podstawie ustawy o PIT. Podkreślić trzeba, że zmiana w tym zakresie obowiązuje od 1 lipca 2022 r., a to oznacza, że będzie miała zastosowanie już do zeznań składanych za 2022 r. Jest to szczególnie ważne, jeżeli weźmiemy pod uwagę zasady wstecznej - dla 2022 r. - zmiany formy opodatkowania z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na podatek rozliczany według skali podatkowej. Tym samym PIT-28/PIT-28S za 2022 r. podatnicy będą zobligowani przekazać w terminie do 2 maja 2023 r. (termin ten jest przesunięty, ponieważ 30 kwietnia 2023 r. przypada na niedzielę, a poniedziałek jest świętem i dniem ustawowo wolnym od pracy).
Jak słusznie zostało wskazane w treści pytania, do tej pory ustawodawca wiązał termin do zapłaty ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za ostatni miesiąc lub kwartał roku z terminem do złożenia zeznania. Zatem dotychczas dla realizacji obu obowiązków była to data 15 lutego następnego roku. Obecnie termin do złożenia zeznania został wydłużony, ale nie oznacza to, że prawodawca tak samo przedłużył termin do zapłaty ryczałtu. Otóż na podstawie przepisów przejściowych ryczałt za grudzień/ostatni kwartał 2022 r. powinien być zapłacony do końca lutego. Począwszy od 2023 r. ryczałt za ostatni okres rozliczeniowy roku będzie płatny w terminie do 20. stycznia następnego roku. Ten termin będzie jednak miał zastosowanie dopiero w 2024 r. do ryczałtu za grudzień lub ostatni kwartał 2023 r.©℗
Podstawa prawna
art. 21 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2021 r. poz. 1993; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301)
art. 18 ust. 1, art. 30 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265)
Zmiana formy opodatkowania wspólników w trakcie roku
PROBLEM Osoba fizyczna wykonuje działalność w formie spółki cywilnej i indywidualnie na podstawie wpisu do CEIDG. W ramach spółki przedsiębiorca jest opodatkowany ryczałtem, a z działalności indywidualnej podatkiem liniowym. Wspólnicy spółki cywilnej chcieliby zmienić formę opodatkowania ze skutkiem od lipca 2022 r. Czy jest to możliwe?
ODPOWIEDŹ Niestety w przypadku opisanym w treści pytania wspólnicy spółki cywilnej nie mogą zastosować zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na podatek obliczany według skali, począwszy od lipca 2022 r. Powód? Otóż w przypadku osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej lub spółki jawnej przejście na podatek według skali od lipca 2022 r. może być skutecznie dokonane pod warunkiem, że stosowne oświadczenia złożą wszyscy wspólnicy takiej spółki. Jest to wymóg uwzględniający obowiązującą od lat zasadę wspólnej ustawy podatkowej dla wszystkich wspólników spółki cywilnej i jawnej. Jednocześnie nie można zapominać o kolejnej regule, według której w przypadku podatnika prowadzącego działalności gospodarcze w różnych formach możliwe jest wprawdzie zastosowanie w ramach jednej formy opodatkowania ryczałtem, a w drugiej na podstawie ustawy o PIT, to jednak niedopuszczalne jest łączenie opodatkowania według skali z opodatkowaniem podatkiem liniowym. To oznacza, że zmiana formy opodatkowania w trybie przepisów szczególnych Polskiego Ładu 2.0 - zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu roku - nie jest możliwa, gdyby miało to doprowadzić do opodatkowania części dochodów z działalności gospodarczej podatkiem według skali i części podatkiem liniowym. Jednocześnie trzeba przypomnieć, że modyfikacja metody opodatkowania w trakcie 2022 r. ze skutkiem od 1 lipca br. dotyczy wyłącznie podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Ci podatnicy, którzy wybrali dla dochodów z działalności gospodarczej podatek liniowy, mogą przejść na opodatkowanie według skali, ale wyłącznie dla całego 2022 r., składając po jego zakończeniu - pomiędzy 15 lutego a 2 maja 2023 r. - PIT-36.
Biorąc to wszystko pod uwagę, należy wskazać, iż to, że jeden ze wspólników spółki cywilnej, w ramach której sygnatariusze umowy spółki opłacają ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jednocześnie prowadzi indywidualną działalność opodatkowaną liniowo, przesądza o tym, że wspólnicy tacy nie mogą zmienić formy opodatkowania przychodów ze spółki ze skutkiem od lipca. Doprowadziłoby to bowiem do sytuacji, w której jeden wspólnik część dochodów z działalności gospodarczej opodatkowuje podatkiem według skali, a część podatkiem liniowym - a jak już wyjaśniano, nie jest to prawnie możliwe. Jednocześnie wspólnik ten nie może złożyć oświadczenia o zmianie formy opodatkowania od lipca, a skoro on nie ma możliwości złożenia takiego oświadczenia, to uprawnienie takie nie przysługuje również pozostałym wspólnikom (w odniesieniu do przychodów osiąganych w ramach spółki). ©℗
Podstawa prawna
art. 14, 15 i 17 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265)
art. 9a ust. 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301)
Przejście przez wspólników na skalę podatkową po zakończeniu roku
PROBLEM Osoba fizyczna wykonuje działalność w formie spółki cywilnej i indywidualnie na podstawie wpisu do CEIDG. W ramach spółki przedsiębiorca jest opodatkowany ryczałtem, a z działalności indywidualnej podatkiem liniowym. Wspólnicy spółki cywilnej chcieliby zmienić formę opodatkowania za pomocą PIT-36. Czy jest to możliwe?
ODPOWIEDŹ W zasadzie odpowiedź na to pytanie wynika z wcześniejszych wyjaśnień. Przy czym w tym przypadku zmiana formy opodatkowania przychodów/dochodów wspólników spółki cywilnej jest możliwa, tj. wspólnicy ww. spółki cywilnej mogą - poprzez złożenie PIT-36 - opodatkować całość dochodów osiągniętych w ramach spółki w 2022 r. podatkiem według skali. Konieczne jednak jest spełnienie jednego warunku. Otóż, aby wspólnicy mogli skutecznie dokonać takiej zmiany, wspólnik, który jednocześnie w 2022 r. uzyskiwał dochody działalności wykonywanej indywidualnie, musi zmienić opodatkowanie dochodów z takiej działalności z metody liniowej na opodatkowanie według skali podatkowej. ©℗
Podstawa prawna
art. 14 i 15, art. 17 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265)
art. 9a ust. 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301)
O czym warto pamiętać
! W przypadku spółek osobowych wszyscy wspólnicy spółki muszą być opodatkowani według jednej ustawy. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy wspólnikami spół ki transparentnej podatkowo są podatnicy CIT oraz podatnicy PIT.
! Począwszy od wynagrodzeń za styczeń 2023 r., podatnicy w tym samym czasie ujmą w rachunku podatkowym terminowo wypłacone wynagrodzenie i odprowadzone na czas do ZUS składki sfinansowane przez pracodawcę.
! W ramach Polskiego Ładu 2.0 zrównano termin złożenia PIT-28 z terminami przekazania innych zeznań. Nie oznacza to jednak, że ryczałt za ostatni okres roku będzie płatny w terminie do przekazania PIT-28.
