Prawa człowieka. Między autorytaryzmem a przełomami

Jak pisze serwis DW.com, w 2025 roku w wielu krajach – m.in. w USA, Turcji, na Węgrzech i w Kazachstanie – doszło do ograniczenia praw obywatelskich, w tym praw osób LGBT+, wolności zgromadzeń czy prawa do informacji.

Organizacje broniące praw człowieka zwracają uwagę, że w strefach konfliktów – od Sudanu po Ukrainę – standardy ochrony ludności cywilnej są coraz częściej łamane, a „czerwone linie” prawa humanitarnego praktycznie przestają obowiązywać.

1. Tajlandia i Liechtenstein: małżeństwa dla wszystkich

Tajlandia stała się w 2025 r. pierwszym państwem Azji Południowo‑Wschodniej, które zalegalizowało małżeństwa jednopłciowe, a pierwsze śluby w oparciu o nowe przepisy zawierano tam już 23 stycznia.

Podobny krok wykonało księstwo Liechtensteinu, które na początku roku wprowadziło równość małżeńską, dołączając do ok. 40 państw na świecie, gdzie pary jednopłciowe mają pełne prawo do zawierania małżeństw.

2. Włochy: odpowiedź na falę przemocy wobec kobiet

W 2023 r., według danych włoskiego urzędu statystycznego, 106 kobiet zostało zamordowanych, głównie przez partnerów, byłych partnerów lub członków rodziny, co wywołało presję społeczną na zdecydowane działania państwa.

W 2025 r. rząd Włoch zwiększył finansowanie schronisk i ośrodków wsparcia, uruchomił wyspecjalizowaną linię pomocową oraz zaostrzył instrumenty przeciwdziałania przemocy ze względu na płeć, co eksperci oceniają jako istotne wzmocnienie ochrony ofiar. Kraj zaostrzył też kary za przestępstwa motywowane płcią.

3. Koniec małżeństw dzieci. Kolumbia, Boliwia i inne krają zaostrzają prawo

W 2025 r. kilka krajów - np. Burkina Faso - podniosło minimalny wiek zawarcia małżeństwa do 18 lat, wpisując się w szerszy trend ograniczania małżeństw dzieci obserwowany już wcześniej m.in. w Sierra Leone.

Organizacje takie jak Girls Not Brides wskazują jednak, że kluczowe będzie stosowanie prawa w praktyce i zamknięcie furtki wyjątków, które w wielu krajach pozwalają wciąż omijać formalne zakazy.

4. Tanzania i Japonia: edukacja bez barier finansowych

W Tanzanii, jednym z uboższych państw świata, w 2025 r. zniesiono opłaty za szkoły średnie i egzaminy końcowe, przenosząc te koszty na państwo; rodziny nadal płacą za podręczniki i mundurki, ale reforma znacząco zmniejsza ekonomiczne bariery dostępu do nauki.

W Japonii w tym samym okresie zniesiono opłaty za szkoły średnie, co dla uboższych rodzin oznacza realne odciążenie budżetów domowych i poszerzenie szans edukacyjnych młodzieży.

Pakistan: Krajowa Komisja Praw Mniejszości

Już w 2014 roku Pakistański Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na brak wystarczającej ochrony praw religijnych mniejszości i zalecił powołanie niezależnej komisji. Dopiero teraz parlament przyjął ustawę dotyczącą Narodowej Komisji ds. Praw Mniejszości, którą następnie podpisał prezydent. Komisja ma na celu reprezentowanie mniejszości w procesach legislacyjnych oraz innych działaniach politycznych.