Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Poseł Witold Tumanowicz (Konfederacja) powiedział w Sejmie, że zgodnie z ogłoszonymi w marcu wytycznymi prokuratora generalnego w sprawach mowy nienawiści "prokuratura ma się opierać na ocenach zideologizowanych organizacji". Poseł Konfederacji zapytał przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości o to, czy zakazany będzie symbol Szczerbca (miecz koronny królów polskich) i czy resort zna wszystkie zaimki, którymi do pokrzywdzonych mają się zwracać prokuratorzy.
Wiceminister sprawiedliwości powiedział, że poseł Tumanowicz przypisał wytycznym prokuratora generalnego "całkowicie nieprawdziwe okoliczności". Podkreślił, że wytyczne nie zastępują prawa.
"One nie decydują, co jest przestępstwem, a co nie jest, ale są wskazaniem, jak postępować w konkretnych grupach przestępstw, czyli na co powinien kłaść nacisk prokurator. Jakie okoliczności powinny być zbadane i na jakich źródłach prawnych należy opierać się przy definiowaniu pewnych zdarzeń. Jak postępować z osobą pokrzywdzoną i wyczerpująco zbierać materiał dowodowy, nie wskazując, jaki ma być finał i jaką ma się wymierzać karę" – zaznaczył Myrcha.
Podkreślił, że wytyczne mają służyć także temu, aby postępowanie przeprowadzić rzetelnie, kompleksowo, z zachowaniem wrażliwości, by nie narażać prokuratorów na zarzuty nieludzkiego traktowania czy wątpliwości co do przesłuchania danej osoby.
"Czy prokuratorom są znane zaimki? Mogę powiedzieć, że tak, ale nie jest to wiedza procesowa" – dodał.
Wytyczne od prokuratora generalnego
Prokurator generalny Adam Bodnar 5 marca wydał "Wytyczne w zakresie prowadzenia postępowań o przestępstwa motywowane uprzedzeniami". Zawierają postulat sporządzania wyczerpującego uzasadnienia w decyzjach kończących postępowania, by były zrozumiałe dla nie prawników. Ponadto miałyby uwzględniać orzecznictwo EPTCz i TSUE i dokumenty wypracowane przez organizacje międzynarodowe. Za zasadne uznano przesłanie odpisu decyzji końcowej o umorzeniu postępowania przygotowawczego organizacji społecznej, która je zainicjowała.
Według wytycznych prokuratorzy w dziedzinach takich, jak: językoznawstwo, religioznawstwo, historia, wiedza o kulturze, socjologia i nauki polityczne powinni opierać się przede wszystkim na publikacjach naukowych. Jeżeli takich nie ma, prokurator powinien zapoznać się z materiałami tworzonymi przez organizacje zajmujące się ochroną praw dyskryminowanych grup.
Z kolei wobec pokrzywdzonych wytyczne nakazują zachowanie najwyższej staranności w poszanowaniu godności i zapobieżeniu wtórnej wiktymizacji. Podkreślono, że przy zwracaniu się do osób transpłciowych i niebinarnych, należy używać tych imion, zaimków i form osobowych czasowników, które wskażą one jako preferowane i niepowodujące u nich dyskomfortu.
Ponadto przy ustaleniu motywacji sprawcy prokurator miałby brać pod uwagę wypowiedzi sprawcy m.in. w mediach społecznościowych. Chodzi o wypowiedzi obraźliwe dla danej grupy ludności lub wyrażające stereotypy o dyskryminowanych grupach. Prokurator powinien także uwzględniać symbole i znaki wykorzystywane przez sprawcę.
