Według nieoficjalnych wyników wyborów parlamentarnych 2023 większość miejsc w nowym Sejmie zyskały: Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga oraz Lewica. Dlatego to właśnie te ugrupowania najprawdopodobniej stworzą nowy rząd. Z jakimi programami szła do wyborów każda z tych formacji?
Wybory 2023. Program wyborczy Koalicji Obywatelskiej
Program wyborczy Koalicji Obywatelskiej (KO), zwarty w dokumencie "100 konkretów na 100 dni" można podzielić na postulaty dotyczące "posprzątania" po rządach Prawa i Sprawiedliwości oraz na punkty mówiące o tym, jakie zmiany w zarządzaniu państwem chce wprowadzić KO.Jeśli chodzi o ten pierwszy obszar, mowa jest o:
- wyjaśnieniu i rozliczeniu nieprawidłowości do jakich dochodziło podczas rządów tej PiS (np. wybory kopertowe),
- pociągnięcia do odpowiedzialności osób stojących za aferami,
- przywrócenia praworządności oraz transparentności życia publicznego (w tym transparentności finansów publicznych)
- odpolitycznienia instytucji, które nie powinny być polityczne (np. Telewizja Polska).
Jeśli chodzi o inne zmiany, KO obiecała wyborcom np. wprowadzenie 1500 zł dla kobiet wracających na rynek pracy po urodzeniu dziecka. Te środki można będzie wykorzystać w dowolny sposób – na wynajęcie opiekunki, opłacenie żłobka czy też – jak tłumaczył Donald Tusk – podzielenie się z osobą z rodziny wspierającą rodziców w opiece nad dzieckiem – czyli np. babcią (dlatego w programie KO świadczenie to zostało nazwane "babciowe"). Wśród innych obietnic wyborczych KO znalazło się np. wprowadzenie kredytu 0 proc. na zakup nowego mieszkania czy 600 zł dopłaty na wynajem mieszkania dla młodych.
W czasie kampanii Koalicja Obywatelska kładła też nacisk na konieczność odblokowania środków z UE (w tym środków z Krajowego Planu Odbudowy). Formacja szła też do wyborów z obietnicami skierowanymi bezpośrednio do kobiet (np. antykoncepcja awaryjna bez recepty czy legalna aborcja do 12 tyg. ciąży). Wśród postulatów gospodarczych znalazło się np. cofnięcie zmian wprowadzonych Polskim Ładem związanych ze składką zdrowotną. KO chce też odpolitycznić szkoły. Zapowiedziano też np. podwyżkę pensji dla nauczycieli.
Wyniki wyborów 2023. Program wyborczy Trzeciej Drogi
W obietnicach wyborczych Trzeciej Drogi, czyli komitetu stworzonego przez Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) oraz Polskę 2050 znajdziemy np. deklaracje dotyczące sposobu opodatkowania przedsiębiorców. Partia obiecała, że nie będzie wprowadzać podwyżek CIT, VAT ani PIT przez całą kadencję. Jeśli już będą się pojawiać zmiany podatkowe, to z co najmniej półrocznym wyprzedzeniem przed nowym rokiem podatkowym. W punktach dotyczących prawa do aborcji, Trzecia Droga obiecała m.in. cofnięcie zmian wprowadzonych w polskim wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. Jeśli chodzi o dalszą liberalizację tego prawa – w tej sprawie duet Kosinak-Kamysz i Szymon Hołownia chce organizować referendum.
W programie Trzeciej Drogi sporo miejsca poświecono sprawom edukacji. Docelowo na system edukacji ma być przekazywane 6 proc. Formacja zapowiada też wprowadzenie godziny języka angielskiego dziennie od pierwszej klasy, zmianę podstawy programowej oraz odpolitycznienie szkół.
Co po wyborach 2023? Program wyborczy Lewicy
Jak można się domyślać biorąc pod uwagę profil obu partii, w porównaniu do Trzeciej Drogi Lewica jest bardziej liberalna w kwestiach światopoglądowych. Dotyczy to np. kwestii aborcji. Partia ta chce wprowadzenia uzależnione wyłącznie od decyzji kobiety prawo do przerwania ciąży do 12 tygodnia. Formacja obiecała również wprowadzenie do polskiego systemu instytucji związków partnerskich (niezależnie od płci). Tym co łączy obie te partie może być np. zwrócenie uwagi na rolę systemu edukacji. W programie Lewicy znalazły się np. zapisy dotyczące skokowego wzrostu wynagrodzeń na uczelniach czy wprowadzenia powszechnego systemu stypendialnego dla wszystkich osób do 26 r.ż. kontynuujących swoją edukację (stypendium w wysokości 1000 zł miesięcznie).
Lewica chce także podnieść odsetek wydatków ponoszonych z budżetu państwa na badania i rozwój (do 3 proc. PKB). W obszarze mieszkalnictwa znajdziemy jeden z najmocniej promowanych punktów programu wyborczego Lewicy. W swoim programie wyborczym partia deklarowała: "W latach 2025-2029 zbudujemy w ramach Krajowego Programu Mieszkaniowego 300 000 nowoczesnych mieszkań na tani wynajem.". Lewica chce także podnieść poziom wydatków z budżetu państwa na ochronę zdrowia. W programie formacji znajdziemy też punkty mówiące konieczności rozliczenia rządów PiS.