Jak rozliczyć koszty wspólne budowy na obiekty inwentarzowe

W naszej spółce zaczęliśmy budowę kilku obiektów budowlanych. Oprócz nakładów bezpośrednich ponieśliśmy koszty pośrednie, które dotyczyły wszystkich wzniesionych budynków. W jaki sposób dokonać podziału kosztów wspólnych na poszczególne środki trwałe?

Podziału kosztów wspólnych na poszczególne obiekty należy dokonać według odpowiednio dobranych kluczy przeliczeniowych. Zgodnie z art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania. Chodzi w tym również o niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, a także koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.

Przypomnijmy, że koszty wytworzenia środka trwałego obejmują:

a) koszty bezpośrednie budowy danego obiektu, czyli koszty, które można odnieść na dany obiekt wprost – na podstawie dokumentów źródłowych potwierdzających poniesienie kosztu – lub na podstawie jednostek miary (współczynników) jednoznacznie określających wysokość kosztów poniesionych na dany obiekt;

b) koszty pośrednie budowy danego obiektu, których nie można w sposób bezpośredni przyporządkować do poszczególnych obiektów na podstawie dokumentów lub jednoznacznych miar, w tym:

• koszty wspólne dotyczące budowy więcej niż jednego obiektu oraz
• koszty utrzymania zasobów rzeczowych, niematerialnych oraz ludzkich, które jednostka wykorzystuje w danym okresie w różnym stopniu lub jednocześnie na potrzeby budowy danego obiektu, jak i innych działań (np.: narzędzia, sprzęt, wartości niematerialne i prawne, pracownicy, niektóre komórki organizacyjne itp.).

W spółce budującej środki trwałe prawidłowe określenie kosztu wytworzenia środków trwałych wymaga przede wszystkim określenia szczegółowych zasad ich ustalania i rozliczania w polityce rachunkowości, a także właściwego dokumentowania ponoszonych kosztów (w tym dokonywania ich pomiarów, rozliczeń i szacunków – w przypadku kosztów, których nie da się szczegółowo rozliczyć). Ponadto spółka ta powinna prowadzić rozbudowaną ewidencję analityczną i szczegółową kosztów bezpośrednich oraz pośrednich odnoszonych na poszczególne obiekty inwentarzowe środków trwałych. Przy czym spółka budująca kilka obiektów jednocześnie powinna dokonać rozliczenia kosztów wspólnych budowy między poszczególne środki trwałe. W tym celu należy ustalić klucze rozliczeniowe kosztów wspólnych na poszczególne obiekty objęte budową. Rozliczenie takie powinno nastąpić najpóźniej do momentu zakończenia budowy. Jednostka może wyodrębnić kilka grup kosztów pośrednich, które ujmuje oddzielnie w ewidencji księgowej. W takim przypadku jednostka ustala klucze rozliczeniowe odrębne dla każdej grupy kosztów pośrednich.

Dokonując doboru klucza rozliczeniowego danej grupy kosztów pośrednich, jednostka powinna zapewnić jak najlepsze odzwierciedlenie relacji przyczynowo-skutkowej zachodzącej między przyjętym kluczem a wysokością i rodzajem kosztów pośrednich przypadających na każdy z wznoszonych obiektów. Ponadto należy wziąć pod uwagę dostępność i wiarygodność danych przyjętych jako klucz. I tak klucz rozliczeniowy mogą np. stanowić:

• koszty bezpośrednie,
• liczba przepracowanych roboczogodzin,
• liczba maszynogodzin pracy sprzętu,
• metry lub kubatura powierzchni użytkowej,
• wartość kosztorysowa obiektów.

Są to tylko przykłady, bo przyjęcie danego klucza zależy od charakteru danej grupy kosztów pośrednich lub charakterystyki danego obiektu.

Niekiedy zakończenie budowy poszczególnych obiektów wchodzących w skład zamierzenia następuje stopniowo, w różnym czasie. Na skutek tego koszty pośrednie wraz z upływem czasu są rozliczane między coraz mniejszą liczbę obiektów. Dlatego ważne jest prawidłowe ustalenie harmonogramu prac i wysokości standardowej (planowanej) stawki narzutu kosztów pośrednich (na każdy obiekt) przez poszczególne miesiące trwania budowy.

Jednostka rozlicza koszty pośrednie budowy na obiekty i ujmuje je w ich wartości początkowej tylko przez okres budowy, który kończy się w momencie przyjęcia ich do użytkowania. [przykład] Warto też zauważyć, że o sposobie rozliczania kosztów pośrednich budowy kierownik jednostki decyduje w polityce rachunkowości. ©℗

przykład