Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. W szczególności do środków trwałych zaliczymy:
1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2) maszyny, urządzenia i środki transportu,
3) inne przedmioty.
CIT
Z kolei ustawa o CIT wskazuje, że składnik majątku będzie środkiem trwałym, jeżeli:
- stanowi własność lub współwłasność podatnika,
- został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
- jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
- przewidywany okres używania jest dłuższy niż rok,
- wykorzystywany jest przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT.
Taki środek trwały może się składać z części: składowych, dodatkowych, a także peryferyjnych. W art. 16g ust. 16 ustawy o CIT określono zasady dokonywania odłączenia części peryferyjnych od środka trwałego. W razie trwałego odłączenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej wartość początkową tego środka zmniejsza się, od następnego miesiąca po odłączeniu, o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną przy zastosowaniu metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej stosowanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych tego środka trwałego. Jeżeli odłączona część zostanie następnie przyłączona do innego środka trwałego, to w miesiącu przyłączenia zwiększa się wartość początkową tego innego środka o różnicę, o której mowa w ust. 16.
KSR
W Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 11 zaproponowano, że części dodatkowe i części peryferyjne mogą być objęte pomocniczą ewidencją w ramach ewidencji środków trwałych lub może im być nadany numer identyfikacyjny (tzw. podnumer inwentarzowy). Ten sam podnumer inwentarzowy nie może być nadany dwóm różnym częściom dodatkowym lub częściom peryferyjnym nawet wtedy, gdy dołączone są one do różnych środków trwałych. W razie wyodrębnienia w ramach obiektu części dodatkowej lub peryferyjnej ewidencji podlega wartość początkowa, suma odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, a w konsekwencji wartość księgowa netto każdej z tych części. Części dodatkowe lub części peryferyjne, które mogą być przełączane między różnymi środkami trwałymi, obejmuje się ewidencją pomocniczą najpóźniej z chwilą pierwszego przełączenia. Przez przełączenie rozumie się trwałe odłączenie części od jednego obiektu w celu dołączenia do innego obiektu środka trwałego objętego ewidencją jednostki.
Zgodnie z KSR nr 11 odmiennie niż w przepisie podatkowym należy wycenić odłączoną cześć peryferyjną. Trwałe odłączenie części dodatkowej lub peryferyjnej od środka trwałego w celu jej likwidacji, ujęcia jako zapasu materiałów bądź przyłączenia do innego środka trwałego stanowi częściową likwidację powodującą trwałe zmniejszenie zakresu obiektu środka trwałego. Uzasadnia to odpowiednie zmniejszenie jego wartości księgowej brutto i umorzenie.
Zmniejszenie wartości księgowej brutto i umorzenie środka trwałego na skutek trwałego odłączenia części dodatkowej lub peryferyjnej wpływa na wynik finansowy jako koszt (strata) z tytułu rozchodu środka trwałego. Jeśli trwale odłączona część dodatkowa lub peryferyjna zostaje przeznaczona do sprzedaży, to możliwa do uzyskania cena sprzedaży netto odłączonej części dodatkowej lub peryferyjnej zmniejszy koszt (stratę) z tytułu rozchodu środka trwałego. ©℗
przykład
Linia technologiczna
W maju 2020 r. przyjęto do użytkowania linię technologiczną o wartości początkowej 5 000 000 zł.
W skład linii technologicznej weszła krążkarka o wartości początkowej 200 000 zł.
Stawka amortyzacji podatkowej i bilansowej wynosiła 14 proc.
Pierwszego odpisu dokonano w czerwcu 2020 r.
Wyliczenie amortyzacji: (5000 000 zł x 14 proc.) : 12 = 58 333,33 zł
W marcu 2023 r. postanowiono odłączyć na trwałe krążkarkę. Zostanie ona sprzedana.
Wyliczenie dla celów podatkowych
Umorzenie krążkarki miesięcznie: (200 000 zł x 14 proc.) : 12 miesięcy = 2333,33 zł
Okres amortyzacji od VI 2020 r. do III 2023 r. to 34 miesiące
Umorzenie: 34 miesiące x 2333,33 zł = 79 333,22 zł
Różnica: 200 000 zł – 79 333,22 zł = 120 666,78 zł
Wartość linii po odłączeniu: 5 000 000 zł – 120 666,78 zł = 4 879 333,22 zł
Amortyzacja po odłączeniu: (4879 333,22 zł x 14 proc.) : 12 = 56 925,55 zł
Księgowania
Operacje:
1. Odłączenie krążkarki z przeznaczeniem do sprzedaży: 120 666,78 zł.
2. Naliczenie amortyzacji podatkowej 56 925,55 zł.
Wartość podatkowa: 4879 333,22 zł ‒ 2 040 258,88 zł = 2 839 074,34 zł
Wyliczenie dla celów bilansowych
Wartość linii po odłączeniu: 5 000 000 zł – 200 000 zł = 4 800 000 zł
Amortyzacja po odłączeniu: (4 800 000 zł x 14 proc.) : 12 = 56 000 zł
Księgowania
Operacje:
1. Odłączenie krążkarki z przeznaczeniem do sprzedaży:
a) wartość początkowa 200 000 zł,
b) dotychczasowe umorzenie 79 333,22 zł.
2. Amortyzacja 56 000 zł.
Wartość bilansowa: 4 800 000 zł ‒ 1 960 000,11 zł = 2 839 999,89 zł
Uwaga! Pomiędzy wartością bilansową a podatkową jest przejściowa różnica i zgodnie z art. 37 ustawy o rachunkowości spółka powinna naliczyć rezerwę z tytułu odroczonego podatku.©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
art. 3 ust. 1 pkt 15, art. 37 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120)
art. 16g ust. 16, art. 17a pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 412)
komunikat ministra rozwoju i finansów z 25 maja 2017 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 „Środki trwałe” (Dz.Urz. Ministra Rozwoju i Finansów z 29 maja 2017 r. poz. 105)
