Czy zawarte w sprawozdaniu Rb-ST dane z pozycji „Środki niewykorzystanych dotacji” powinny być zgodne z danymi z ewidencji księgowej. Dlaczego pożyczkę krótkoterminową należy wykazać w sprawozdaniu Rb-NDS. Który par. klasyfikacji budżetowej jest odpowiedni dla zakupu drzwi z montażem. Czy paragraf 443 jest właściwy dla refundacji kosztów wychowania przedszkolnego pomiędzy gminami. Odpowiadamy na pytania.
Czy przy sporządzaniu sprawozdania Rb-ST może wystąpić różnica pomiędzy pozycją „Środki niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym” a saldem Ma konta 224?
Konto 224 „Rozrachunki budżetu” służy do ewidencji rozrachunków z innymi budżetami, a w szczególności:
1) rozliczeń dochodów budżetowych realizowanych przez organy podatkowe na rzecz budżetu jednostki
samorządu terytorialnego,
2) rozrachunków z tytułu udziałów w dochodach innych budżetów,
3) rozrachunków z tytułu dotacji i subwencji,
Ewidencja szczegółowa do konta 224 powinna umożliwić ustalenie stanu należności i zobowiązań według poszczególnych tytułów oraz według poszczególnych budżetów. Konto 224 może wykazywać dwa salda. Saldo Wn konta 224 oznacza stan należności, a saldo Ma konta 224 stan zobowiązań budżetu z pozostałych rozrachunków.
Jak wynika z pytania, saldo Ma konta 224 wykazuje pewną kwotę, które może być niezgodna z pozycją „Środki niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym” wykazywaną w sprawozdaniu Rb-ST. Jest to sprawozdanie o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego. We wzorze sprawozdania w ramach stanu środków na rachunku budżetu jednostki
samorządu terytorialnego wyszczególniono:
1) środki niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym,
2) środki dotacji i subwencji przekazane w grudniu na styczeń następnego roku.
Zatem niewątpliwie we wskazanej wyżej pozycji powinna zostać wykazana kwota tytułem środków niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym (np. w 2021 r.).
Z punktu widzenia poruszonych wątpliwości kluczowe znaczenie ma par. 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Z tych
przepisów wynika, że kierownicy jednostek, kierownicy jednostek obsługujących i naczelnicy urzędów skarbowych są obowiązani sporządzać sprawozdania rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym. Ponadto kwoty wykazane w sprawozdaniach powinny być zgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej.
Z podanych przepisów prawnych należy wnioskować, że
dane w sprawozdaniu Rb-ST w na temat środków niewykorzystanych dotacji w roku budżetowym powinny być zgodne z danymi z ewidencji księgowej. W tym przypadku chodzi o zgodność z saldem Ma konta 224 „Rozrachunki budżetu”.
rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 342)
par. 9 ust. 1 i 2 rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 9 stycznia 2018 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1564; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 964)
Czy w sprawozdaniu Rb-NDS wykazywać pożyczką krótkoterminową – na wyprzedzające finansowanie kosztów działań korzystających ze środków UE – zaciągniętą przez gminę w BGK? Chodzi o pozycje D11 i D21.
Skoro w pytaniu mowa o zaciąganiu zobowiązania na tzw. wyprzedzające finansowanie, to warto przypomnieć, że podstawą normatywną do zaciągania zobowiązań na podany cel jest art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy o finansach publicznych. Tam postanowiono, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na wyprzedzające finansowanie działań korzystających ze środków z budżetu Unii Europejskiej. Podejmując uchwałę w tym przedmiocie, organ stanowiący JST powinien określić charakter pożyczki i wskazać termin jej spłaty. Brak określenia tych danych stanowi istotne naruszenie prawa skutkujące nieważnością uchwały.
Skoro jednak w zapytaniu pojawia się kontekst sprawozdawczy, niezbędne będzie odniesienie się do rozporządzenia ministra rozwoju i finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej. I tak, sprawozdanie Rb-NDS to sprawozdanie o nadwyżce/deficycie JST. Jeśli chodzi o konstrukcje tego sprawozdania, to faktycznie występują tam pozycje D11 i D21. Pozycja D11 została oznaczona jako „Kredyty, pożyczki, emisja papierów wartościowych” i stanowi podkategorię przychodów ogółem (D1). Oprócz wskazanej pozycji D11 są również inne podkategorie, w tym D12 oznaczona jako „Spłata udzielonych pożyczek”, D13 ‒ „Nadwyżka z lat ubiegłych”, D14 ‒ „Prywatyzacja majątku JST”, D15 ‒ „Wolne środki, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy o finansach publicznych” oraz D16 ‒ „Inne źródła”. Z kolei pozycja D21 została oznaczona jako „Spłata kredytów i pożyczek, wykup papierów wartościowych”. Pozycja ta stanowi podkategorię „Rozchodów ogółem” (D2). Oprócz wskazanej pozycji D21, są również inne podkategorie, w tym D22 oznaczona jako „Udzielone pożyczki” oraz D23 oznaczona jako „Inne cele”.
W każdym razie fakt krótkoterminowości pożyczki zaciągniętej w Banku Gospodarstwa Krajowego nie uchyla powinności jej wykazania w wymienionych w pytaniu pozycjach sprawozdania Rb-NDS. Pożyczka krótkoterminowa to w znaczeniu formalno-prawnym i cywilistycznym zobowiązanie, które powinno być uwidocznione w przychodach i rozchodach ww. sprawozdania. Brak informacji na ten temat w sprawozdaniu z dużym prawdopodobieństwem skutkowałoby wykazaniem tego jako nieprawidłowości przez właściwą miejscowo regionalną izbę obrachunkową.
Zestawienie przywołanych argumentów natury prawnej daje podstawy do wniosku, że pożyczkę krótkoterminową na wyprzedzające finansowanie kosztów zaciągniętą przez gminę w BGK należy wykazać w sprawozdaniu Rb-NDS w adekwatnych pozycjach przychodów (D11) i rozchodów (D21).
art. 89 ust. 1 pkt 4, art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270)
rozporządzenia ministra rozwoju i finansów z 9 stycznia 2018 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1564; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 964)
W lutym gmina ma zakupić drzwi z montażem do kilku pomieszczeń w urzędzie miasta. Faktura wyniesie ok. 20 tys. zł. Zakup ma związek z remontem tych pomieszczeń. Zastosowano wewnętrzne procedury zamówień poza prawem zamówień publicznych. Czy można zastosować paragraf 4210?
Wstępnie należy wskazać, że sposób wyłonienia wykonawcy zamówienia/usługi na rzecz gminy jest prawnie obojętny w kontekście doboru odpowiedniej klasyfikacji budżetowej. Rzecz jasna zamawiający powinien stosować podstawowe zasady wydatkowania środków publicznych wynikające m.in. z art. 44 ust. 3 i 4 ustawy o finansach publicznych. Ponadto jednostki sektora finansów publicznych zawierają umowy, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Niewątpliwie wskazane regulacje prawne obligują JST do stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych. Chodzi zarówno o przepisy ustawy z 11 września 2019 r. ‒ Prawo zamówień publicznych, jak i przepisy wewnętrzne obowiązujące w danej jednostce. Co istotne, skutkiem stosowania ww. przepisów jest wyłonienie wykonawcy zamówienia, a w konsekwencji powinność poniesienia na jego rzecz wydatków budżetowych. W opisanym stanie faktycznym wydatki te mają związek z remontem w budynku urzędu miasta. Zapewne więc elementem tego remontu jest wymiana drzwi na nowe. Założenia te są istotne z punktu widzenia doboru odpowiedniej klasyfikacji budżetowej. W pytaniu zasugerowano zastosowanie paragrafu 421 „Zakup materiałów i wyposażenia”. Z opisu do tego paragrafu wynika, że ujmuje się w nim zakup materiałów i wyposażenia związany z utrzymaniem i funkcjonowaniem jednostek, w tym m.in. leków i środków opatrunkowych na wyposażenie apteczek, prasy. Nie zalicza się do tego paragrafu zakupów dóbr przekazywanych osobom fizycznym w ramach deputatów i innych świadczeń w naturze dokonywanych z wydatków osobowych oraz zakupu środków żywności. Wskazany paragraf nie będzie jednak właściwym wyborem dla sklasyfikowania podanego wydatku. Odpowiedni będzie zaś paragraf 427 „Zakup usług remontowych”. Jak podano w opisie tego paragrafu, obejmuje on wydatki na zakup usług remontowych (z wyjątkiem wydatków na zakup usług świadczonych przez osoby fizyczne), objętych paragrafami: 401 do 403, 405, 406, 408 do 410, 417 i 434), w szczególności:
- usługi obce o charakterze przemysłowym, polegające głównie na przywracaniu wartości użytkowej wyrobów przemysłowych, między innymi usługi konserwacyjne i naprawcze wyrobów przemysłowych, np. maszyn, środków transportu, urządzeń, sprzętu,
- usługi budowlano-montażowe, w zakresie remontów i konserwacji pomieszczeń i budynków, a także koszty zleconego opracowania dokumentacji oraz założeń projektowych,
- usługi w zakresie remontów dróg.
Z uwagi na specyfikę wydatku powiązanego z remontem wskazane wydatki na zakup i montaż drzwi przez wykonawców należy ująć w paragrafie 427 z cyfrą 0, czyli „Zakup usług remontowych”.
art. 44 ust. 3 i 4 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270)
ustawa z 11 września 2019 r. ‒ Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1129; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 25)
rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1382)
Nasza gmina otrzymała właśnie obciążenie z sąsiedniej gminy związane z uczęszczaniem dzieci z naszej gminy do tamtejszego przedszkola. Chodzi o refundację kosztów wychowania przedszkolnego. Czy właściwy paragraf to 443 czy 433?
Przede wszystkim na uwagę zasługuje, że w podanym stanie faktycznym chodzi o ośrodki związane z rozliczeniem finansowym między jednostkami samorządu terytorialnego. W tym kontekście warto przypomnieć, że ustawodawca przewidział mechanizm rozliczeń w art. 50 ust. 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Przytoczone regulacje prawne sankcjonują rozliczenia między JST w związku z pokrywaniem kosztów uczęszczania uczniów do placówek wychowania przedszkolnego położonych na terenie innej gminy niż gmina miejsca ich zamieszkania. Ustawodawca z góry więc nałożył prawny obowiązek refundacji wspomnianych kosztów na gminę miejsca zamieszkania ucznia. Wydatek musi zostać ujęty w budżecie JST, rzecz jasna z uwzględnieniem odpowiedniej klasyfikacji budżetowej.
Skoro tak, to niezbędne będzie odniesienie się do rozporządzenia ministra finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, w którym występują oba podane w zapytaniu paragrafy wydatkowe. Paragraf 443 został oznaczony jako „Różne opłaty i składki”. Z opisu wynika, że obejmuje on różnego rodzaju płatności oraz składki, m.in. opłaty za ubezpieczenia samochodów i innych pojazdów (łącznie z kierowcą i pasażerami), opłaty za patenty krajowe, składki na rzecz stowarzyszeń krajowych i inne. Z kolei paragraf 433 został oznaczony jako „Zakup usług przez jednostki samorządu terytorialnego od innych jednostek samorządu terytorialnego”. Z opisu do tego paragrafu wynika z kolei, że obejmuje w szczególności opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, o których mowa w art. 61 ust. 2 pkt 3 i ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, oraz wydatki gmin na opiekę i wychowanie dziecka na podstawie art. 191 ust. 9 i 10 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Dlatego wydatki związane z refundacją kosztów wychowania przedszkolnego dzieci z tereny gminy uczęszczających do przedszkoli w innej gminie należy ujmować w paragrafie 433 „Zakup usług przez jednostki samorządu terytorialnego od innych jednostek samorządu terytorialnego”.
art. 50 ust. 2 ustawy z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1930; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2445)
rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1382)
art. 61 ust. 2 pkt 3 i ust. 3 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2268; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 66)
art. 191 ust. 9 i 10 ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 821; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2328)
