Jakie operacje są związane z zawieszeniem działalności gospodarczej przez osobę fizyczną? W jaki sposób ująć przedłużenie licencji na program? Który paragraf klasyfikacji budżetowej dla programu „Czyste powietrze”?
Zajmuję się księgami
przedsiębiorcy, który jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Jest on wpisany do CEIDG. Klient jakiś czas temu zawiesił wykonywanie działalności z powodu zagrożenia epidemicznego COVID-19. Czy nadal będą jakieś operacje do ujęcia w księgach rachunkowych?
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG może zawiesić wykonywanie tej działalności na czas nieokreślony lub określony, nie krótszy jednak niż 30 dni (art. 23 ust. 1 prawa przedsiębiorcy). Okres zawieszenia rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku, ewentualnie do dnia wskazanego we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej osoba fizyczna nie może jej wykonywać ani osiągać z jej tytułu bieżących przychodów.
Zgodnie z art. 25 ust. 2 prawa przedsiębiorcy w okresie zawieszenia przedsiębiorcy przysługuje
prawo do:
- przyjmowania należności i regulowania zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej (wpływ należności: Wn konto 10 „Kasa” lub konto 13 „Rachunki bankowe”, Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”; regulowanie zobowiązań: Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”, Ma konto 10 „Kasa” lub konto 13 „Rachunki bankowe”),
- osiągania przychodów finansowych, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej (np. rozchód aktywów finansowych: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 75-0 „Przychody finansowe” oraz Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”, Ma konto 03 „Długoterminowe aktywa finansowe” lub konto 14 „Krótkoterminowe aktywa finansowe”; otrzymane dywidendy: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 75-0 „Przychody finansowe” oraz Wn konto 13 „Rachunki bankowe”, Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”; odsetki od lokat bankowych: Wn konto 13 „Rachunki bankowe – lokaty terminowe”, Ma konto 75-0 „Przychody finansowe” oraz Wn konto 13 „Rachunki bankowe – rachunki bieżące”, Ma konto 13 „Rachunki bankowe – lokaty terminowe”; dodatnie różnice kursowe dotyczące środków pieniężnych i rozrachunków: Wn konto 10 „Kasa – kasa walutowa” lub konto 13 „Rachunki bankowe – rachunki walutowe”, lub konto 13-1 „Kredyty bankowe”, lub konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”, lub konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”, lub konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”);
- uczestniczenia w postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą jej zawieszenia (np. przekwalifikowanie należności z tytułu dostaw i usług na należności dochodzone na drodze sądowej: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”; odpis aktualizujący wartość należności dochodzonych na drodze sądowej: Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”, Ma konto 28 „Odpisy aktualizujące wartość należności”; koszty związane z dochodzeniem należności na drodze sądowej: Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”, Ma konto 10 „Kasa” lub konto 13 „Rachunki bankowe”);
- zbywania własnych środków trwałych i wyposażenia (sprzedaż środka trwałego i wyposażenia: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”, Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne – VAT”; wyksięgowanie z ewidencji bilansowej nie w pełni umorzonego środka trwałego: Wn konto 07-1 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”, Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”, Ma konto 01 „Środki trwałe”; wyksięgowanie niskocennego wyposażenia z ewidencji pozabilansowej: Ma konto 39 „Wyposażenie w używaniu”);
- wykonywania wszelkich czynności, niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych uprzednio umów (np. odliczenie VAT naliczonego z tytułu dokonanych zakupów: Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”, Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne – VAT”, Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami” lub konto 24 „Pozostałe rozrachunki”),
- wykonywania wszelkich obowiązków, nakazanych przepisami prawa (np. zapłata podatku od środków transportowych: Wn konto 40 „Koszty według rodzajów – podatki i opłaty” lub odpowiednie konto zespołu 5, Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” oraz Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”, Ma konto 13 „Rachunki bankowe”);
- powoływania lub odwoływania zarządcy sukcesyjnego.
Ponadto w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej
przedsiębiorca może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
art. 18 ust. 1 i 2, art. 23 ust. 1, art. 25 ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo
przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162)
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217)
Planujemy w gminie od 1 lipca do końca grudnia przedłużyć licencję na program komputerowy. Czy taką operację należy ująć po stronie Wn konta 020?
Artykuł 41 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana ,,licencją”, obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione. Z dalszych regulacji ww. ustawy wynikają m.in. rodzaje i formy licencji. W art. 67 wskazano m.in., że twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania. Jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z utworu w określony sposób (licencja wyłączna), udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji (licencja niewyłączna).
Z podanego zapytania wynika, że gmina planuje podpisać umowę w zakresie licencji na okres niepełnego roku, czyli od lipca br. do końca grudnia br. Aby ocenić podaną propozycję ewidencyjną, należy w pierwszej kolejności przypomnieć oznaczenie konta 020, czyli „Wartości niematerialne i prawne”. Z opisu do tego konta wynika zaś, że służy ono do ewidencji stanu oraz zwiększeń i zmniejszeń wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych. Na stronie Wn konta 020 ujmuje się wszelkie zwiększenia, a na stronie Ma wszelkie zmniejszenia stanu wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych, z wyjątkiem umorzenia ujmowanego na kontach 071 i 072. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 020 powinna umożliwić należyte obliczanie umorzenia wartości niematerialnych i prawnych, podział według ich tytułów i osób odpowiedzialnych.
W kontekście zgłoszonych wątpliwości kluczowe znaczenie mają jednakże zapisy zawarte w art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy o rachunkowości. Z tej normy wynika, że przez wartości niematerialne i prawne: rozumie się – z zastrzeżeniem pkt 17 – nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
Z kolei, jak podano w art. 33 ust. 1 u.r., do wyceny wartości niematerialnych i prawnych oraz sposobów dokonywania od nich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 31 ust. 2 i art. 32 ust. 1–4 i 6–8 u.r.
Z zestawienia ww. regulacji prawnych wnioskować więc należy, że podstawową przesłanką kwalifikującą do kategorii wartości niematerialnych i prawnych jest to, aby np. licencja posiadała okres przewidywanej użyteczności ekonomicznej dłuższy niż jeden rok. Takiego warunku nie spełnia więc licencja na okres krótszy niż rok, czyli ta z sytuacji opisanej w zapytaniu. W tych okolicznościach wskazany wydatek powinien zaś zostać ujęty w ciężar kosztów bieżącego okresu.
Wartość przedłużenia posiadanej licencji na program komputerowy o ważności poniżej 12 miesięcy, nie należy ujmować na koncie 020, a ująć wydatek z tego tytułu w ciężar kosztów bieżącego okresu.
ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1062)
art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2020 r., poz. 2123)
rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 342)
Niebawem gmina uzyska środki z WFOŚiGW na realizację programu „Czyste powietrze”. Mam problem w doborem klasyfikacji budżetowej – czy rozdz. 90005 i par. 270 będą odpowiednie?
Z informacji podawanych na stronie https://czystepowietrze.gov.pl/ wynika, że celem tego programu jest poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Narzędziem w osiągnięciu tego celu jest dofinansowanie przedsięwzięć realizowanych przez beneficjentów uprawnionych do podstawowego poziomu dofinansowania oraz beneficjentów uprawnionych do podwyższonego poziomu dofinansowania. W ramach wspomnianego programu środki uzyskują również gminy, którym pieniądze z tego źródła są przekazywane z wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Z punktu widzenia aspektu ochrony środowiska warto wspomnieć o art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym. Wynika z niego, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej. Uszczegółowienie zasad związanych z ochroną środowiska znajduje się zaś w regulacjach ustawy – Prawo ochrony środowiska. W szczególności warto odnotować art. 403, który daje m.in. gminom możliwość wprowadzania lokalnych programów ochrony środowiska np. wymiany systemów ogrzewania.
W każdym razie przyjęcie do budżetu gminy środków z WFOŚiGW musi rzecz jasna zostać w odpowiedni sposób zaklasyfikowane budżetowo. Konieczne jest więc odniesienie się do rozporządzenia w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. I tak z kontekstu podanego zapytania należy wnioskować, że działem klasyfikacji budżetowej będzie 700, czyli „Gospodarka komunalna i ochrona środowiska”. Jako rozdział wskazano 90005, czyli „Ochrona powietrza atmosferycznego i klimatu”. Dobór tych podziałek klasyfikacji budżetowej nie budzi wątpliwości. Problemem jest jednak paragraf dochodowy. Wskazany paragraf 270 został oznaczony jako „Środki na dofinansowanie własnych zadań bieżących gmin, powiatów (związków gmin, związków powiatowo-gminnych, związków powiatów), samorządów województw, pozyskane z innych źródeł”. Bez wątpienia zadanie związane z ochroną środowiska jest zadaniem bieżącym gminy. Z uwagi jednak na specyfikę przepływu środków finansowych nie do końca wydaje się być adekwatny dobór wspomnianego paragrafu dochodowego. W tym zakresie w rozporządzeniu na uwagę zasługuje bowiem par. 246 oznaczony jako „Wpłaty przekazane przez pozostałe jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych na realizację zadań bieżących dla jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych”. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska na podstawie art. 400 ust. 2 prawa ochrony środowiska posiadają status samorządowych osób prawnych, więc należą do sektora finansów publicznych. Jak bowiem wynika z art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych, sektor finansów publicznych tworzą inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, instytutów działających w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, banków oraz spółek prawa handlowego.
Podsumowując, w sytuacji podanej w zapytaniu trzeba zastosować klasyfikację dochodową: dział 700, rozdz. 70005, paraf. 246 z cyfrą 0.
art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713; ost.zm. Dz.U. z 2020 r., poz. 1378)
art. 403 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1219; ost.zm. Dz.U. z 2021 r., poz. 1047)
art. 9 pkt 14 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305)
rozporządzenie Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 299)
