Prawo bilansowe dzieli organizacje pozarządowe (ang. non-government organization, dalej: NGO) na dwie grupy – te, które prowadzą księgi rachunkowe, i te, które prowadzą uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów. Te z pierwszej grupy muszą pamiętać, że już za miesiąc upływa termin przygotowania sprawozdania finansowego, który został przesunięty w tym roku właśnie na koniec czerwca. Dlatego warto sprawdzić, czy zostało ono przygotowane w odpowiedni sposób i na jakie obszary zwrócić uwagę, by nie popełnić błędów, a zwłaszcza z jakich uproszczeń można skorzystać.

Podstawowym załącznikiem dla sprawozdania finansowego organizacji pozarządowej jest załącznik nr 6 do ustawy o rachunkowości (dalej: u.r.). Jest on przeznaczony zarówno dla organizacji prowadzących działalność gospodarczą, jak i tych, które działają wyłącznie non profit. Kierownik jednostki może także podjąć decyzję o zastosowaniu załącznika nr 1. Powinien jednak ją potwierdzić odpowiednim zapisem w dokumentacji polityki rachunkowości. Wybór tego załącznika przebiega inaczej niż w przypadku innych podmiotów, gdzie decyzja ta należy do organu zatwierdzającego sprawozdania finansowe.
Uwaga! Jeszcze do niedawna fundacje i stowarzyszenia mogły sporządzać sprawozdania według załącznika nr 4 lub nr 5. Decyzję o tym podejmował właśnie organ zatwierdzający, ale teraz stosowanie tych załączników jest błędem. Zabrania tego art. 3 ust. 1e pkt 7 u.r.
Sprawozdanie ‒ niezależnie od tego, czy według załącznika nr 6, czy nr 1 ‒ musi być przygotowane zgodnie ze strukturami XML.
Właściwy wybór
Załącznik nr 6 lepiej odzwierciedla specyfikę działalności organizacji pozarządowej. Zawiera bowiem podział przychodów i kosztów uwzględniający wymogi art. 10 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, tj. podział ich na działalność statutową odpłatną, nieodpłatną i pozostałą oraz działalność gospodarczą. Także informacja dodatkowa jest dostosowana swym zakresem do potrzeb informacyjnych czytelników zainteresowanych sferą NGO.
Dyrektor NIW o pieniądzach dla NGO: Nadreprezentatywność sympatyków władzy? Nieprawda [WYWIAD]
Dyrektor NIW o pieniądzach dla NGO: Nadreprezentatywność sympatyków władzy? Nieprawda [WYWIAD]

Zobacz również
Sprawozdanie finansowe według załącznika nr 6 obejmuje:
  • bilans,
  • rachunek zysków i strat,
  • informację dodatkową.
Nawet bardzo duże organizacje pozarządowe, podlegające ze względu na spełnienie kryteriów wielkościowych określonych w art. 64 ust. 1 pkt 4 u.r. specjalnym wymaganiom, korzystając z tego załącznika, nie będą musiały sporządzać rachunku przepływów pieniężnych i zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym.
Gdy mniej wymagająca ewidencja
Oczywiście te organizacje, które w 2020 r. prowadziły uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów na podstawie art. 2 ust. 5 u.r., nie sporządzają za ten rok sprawozdania – nawet jeśli w 2021 r. prowadzą już księgi. I odwrotnie ‒ te organizacje, które zaprzestały z 1 stycznia 2021 r. prowadzenia ksiąg, muszą jeszcze za 2020 r. przygotować sprawozdanie finansowe.
Brak obowiązku prowadzenia ksiąg wynika z art. 2 ust. 5 u.r., a dotyczy jednostek, o których mowa w art. 10a ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Dla kół gospodyń wiejskich przewidziano taką możliwość w art. 2 ust. 6 u.r. Jeśli organizacja prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, to nie stosuje przepisów ustawy o rachunkowości i tym samym nie sporządza sprawozdania finansowego. Zatem nie ma też do niej zastosowania art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT).
Przypomnieć należy, że nie można utożsamiać uproszczeń w rachunkowości z uproszczoną ewidencją przychodów i kosztów. To inne ewidencje, mimo że są podstawą do oceny działalności jednostki. Prowadzenie ksiąg rachunkowych, nawet z uproszczeniami, oznacza zawsze stosowanie ustawy o rachunkowości i składanie sprawozdań finansowych. Natomiast uproszczona ewidencja przychodów i kosztów to nie księgi rachunkowe i tym samym nie trzeba też przygotowywać sprawozdania finansowego.
Terminy
Sprawozdanie finansowe za 2020 r. w związku z pandemią COVID-19 może być w 2021 r. przygotowane w dłuższym terminie – do 30 czerwca, zamiast jak zwykle do 31 marca. Wydłużony został też termin na jego zatwierdzenie. Większość organizacji będzie miała na to czas do 30 września (termin został przesunięty o trzy miesiące). Rozporządzenie ministra finansów w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji przewiduje jednak, że w przypadku organizacji, w których:
a) liczba członków organów zarządzających przewyższa ograniczenia w zakresie zgromadzeń, spotkań i zebrań, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 46a i art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi,
b) brak jest możliwości podejmowania uchwał przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość
‒ przedłuża się termin do sześciu tygodni od dnia ustania przesłanki, o których mowa wyżej. [przykład 1]
przykład 1
Zatwierdzanie
W stowarzyszeniu w statucie nie było przewidzianej możliwości podejmowania uchwał o zatwierdzeniu sprawozdania na odległość. Zmiany takie zostały wprowadzone dopiero 15 września 2021 r. Zatem sprawozdanie za 2020 r. powinno zostać zatwierdzone do końca października (sześć tygodniu po wprowadzeniu możliwości podejmowania takich uchwał przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość), mimo że zwykły termin w 2021 r. to 30 września. ©℗
Nie zmieniły się, mimo zapowiedzi Ministerstwa Finansów, zasady podpisywania sprawozdań finansowych. Nadal powinni je podpisać wszyscy członkowie kierownictwa jednostki – w praktyce członkowie zarządu fundacji lub stowarzyszenia oraz osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych.
Fundacje i stowarzyszenia, koła gospodyń wiejskich oraz inne organizacje mające osobowość prawną bądź będące jednostkami organizacyjnymi niemającymi takiej osobowości są jednocześnie podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych i obowiązuje je art. 27 ust. 2 ustawy o CIT. Tym samym te z nich, które sporządzają sprawozdanie finansowe, mają obowiązek złożyć je do szefa Krajowej Administracji Skarbowej za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeśli nie składają go do Krajowego Rejestru Sądowego. Od 1 stycznia 2020 r. sprawozdanie finansowe jest sporządzane w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej udostępnianej na podstawie art. 45 ust. 1g lub 1h u.r., czyli według struktury XML. Struktury dotyczą bilansu, rachunku zysków i strat oraz wprowadzenia do sprawozdania finansowego. W dodatkowych notach i objaśnieniach jest też nota poświęcona różnicom między wynikiem finansowym a podstawą opodatkowania, ale nie jest ona obowiązkowa dla organizacji sporządzających sprawozdania według załącznika nr 6.
Złożenie sprawozdania musi więc nastąpić za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Można do tego celu wykorzystać aplikację dostępną na stronie Ministerstwa Finansów. Jest bezpłatna i umożliwia też sporządzenie sprawozdania zgodnie ze strukturami. [przykład 2]
przykład 2
Składanie
Stowarzyszenie prowadzi wyłącznie działalność nieodpłatną pożytku publicznego, więc nie jest wpisane do rejestru przedsiębiorców KRS. Jako podmiot stosujący ustawę o rachunkowości musi zatem sporządzić sprawozdanie finansowe i na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o CIT musi być ono przygotowane zgodnie ze strukturami XML ze względu na obowiązek złożenia go do szefa KAS. ©℗
Zwolnione z obowiązku złożenia sprawozdania finansowego do szefa KAS są te organizacje pozarządowe, które prowadzą działalność gospodarczą. Wynika to z faktu, że są one, jako wpisane do rejestru przedsiębiorców KRS, zobowiązane do przekazania tego raportu zgodnie z art. 69 u.r. do KRS. [przykład 3]
przykład 3
Do KRS
Fundacja ABC prowadzi działalność gospodarczą. Jest więc podmiotem wpisanym do rejestru przedsiębiorców KRS. Musi zatem sporządzać sprawozdania finansowe zgodnie ze strukturami XML i przesyłać je do KRS. Nie przesyła zaś sprawozdania do szefa KAS. ©℗
Jeśli jednostka prowadzi księgi rachunkowe zgodnie z u.r., ale nie zatrudniała żadnych pracowników, zleceniobiorców, nie miała obowiązków wynikających z bycia płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, to nadal może złożyć za 2020 r. zeznanie podatkowe w formie papierowej. Wynika to z art. 27a ustawy o CIT. Sprawozdanie finansowe musi być jednak w formie elektronicznej i podpisane elektronicznie.
Warto też przypomnieć, że organizacje pozarządowe mające status organizacji pożytku publicznego (OPP) zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie muszą w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego przekazać je wraz ze sprawozdaniem z działalności i ogłosić w internetowej bazie sprawozdań OPP na stronie Narodowego Instytutu Wolności. Szczegółowe wymagania techniczne oraz sposób wprowadzania danych do bazy zostały umieszczone w Podręczniku użytkownika Bazy OPP, który jest dostępny na stronie: https://www.niw.gov.pl/opp/sprawozdania-opp/.
Zdarzenia wymagające uwzględnienia
Przygotowując sprawozdanie, należy pamiętać, że trzeba w nim uwzględnić też niektóre zdarzenia, które miały miejsce już w 2021 r. Jeśli są powiązane z 2020 r., czyli potwierdzają w sposób ostateczny np. wysokość przychodów i kosztów dotyczących 2020 r., to mimo że wydarzyły się i zostały udokumentowane w kolejnym roku, powinny być ujęte w bilansie czy rachunku zysków i strat za 2020 r.
Oczywiście jeżeli organizacja, już po sporządzeniu sprawozdania za 2020 r., ale przed jego zatwierdzeniem, otrzyma informacje o zdarzeniach, które będą miały istotny wpływ na to sprawozdanie lub spowodują, że założenie kontynuowania działalności nie będzie możliwe, to powinna zmienić sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych 2020 roku. W przypadku otrzymania informacji o wspomnianych zdarzeniach już po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego ich skutki ujmuje w księgach rachunkowych 2021 r.
Uproszczenia w wycenie i prezentacji
Organizacje pozarządowe mogą korzystać z wielu uproszczeń w ujmowaniu i wycenie. Dotyczy to głównie małych jednostek, ale nie zawsze wszystkich. Ważne jest jednak to, aby zawsze sprawdzić, czy jeśli spełnione są wymogi ustawowego korzystania z uproszczenia, to mamy do niego prawo na podstawie zapisów w polityce rachunkowości organizacji. Trzeba także pamiętać, że o zastosowanych uproszczeniach należy poinformować we wprowadzeniu do sprawozdania.
Przypomnijmy, że NGO, które zarówno za 2020 r., jak i 2019 r. nie przekroczyły progów wielkościowych dla tzw. małych jednostek, określonych w art. 3 ust. 1c i 1d u.r., mają prawo w sprawozdaniu za 2020 r.:
  • nie stosować zasady ostrożności przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów w zakresie tworzenia odpisów aktualizujących wartość aktywów oraz rezerw na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń (art. 7 ust. 2b u.r.);
  • nie tworzyć biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dotyczących przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych (art. 39 ust. 6 u.r.);
  • dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych według zasad wynikających z przepisów podatkowych (art. 32 ust. 7 i art. 33 ust. 1 u.r.).
Wspomniane wcześniej progi wielkościowe dla tzw. małych jednostek dotyczą jednostek, które za bieżący i poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły w swych sprawozdaniach dwóch z trzech wielkości:
1) 25 500 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
2) 51 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
3) 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.
Z kolei, jeśli nie przekroczyły progów wielkościowych tylko za 2019 r. (poprzedni rok obrotowy), to mają prawo do stosowania uproszczeń dla tzw. mniejszych jednostek, czyli:
  • kwalifikowania leasingu zgodnie z przepisami podatkowymi, najczęściej jako leasing operacyjny (art. 3 ust. 6 u.r.),
  • nieustalania rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego (art. 37 ust. 10 u.r.),
  • stosowania uproszczonej wyceny produktów, tj. bez uwzględniania stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych (art. 28 ust. 4a u.r.),
  • niestosowania rozporządzenia w sprawie instrumentów finansowych – art. 28a u.r.
Organizacje pozarządowe mogą też oczywiście korzystać z uproszczeń dla wszystkich jednostek, np.:
  • stosować cenę zakupu zamiast ceny nabycia dla zapasów (art. 34 ust. 1 pkt 1 u.r.),
  • nie wyceniać lub wyceniać w sposób uproszczony produkcję niezakończoną (art. 34 ust. 1 pkt 2 u.r.),
  • kierować się zasadą istotności przy rozliczaniu czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, ustalaniu ich wartość początkowej dla niskocennych aktywów trwałych.
Prawidłowy podział
Dla tych organizacji, które sporządzają rachunek zysków i strat według załącznika nr 6, najważniejszy jest podział według rodzajów działalności – statutowej odpłatnej i nieodpłatnej, gospodarczej. Muszą one przed sporządzeniem sprawozdania finansowego sprawdzić, czy prawidłowo przyporządkowywały przychody i koszty do tych segmentów. [przykłady 4 i 5]
przykład 4
Prezentacja przychodów i kosztów ©℗
Fundacja prowadzi:
• działalność nieodpłatną – rehabilitację osób postcovidowych jako zadanie zlecone,
• działalność odpłatną – krioterapia i terapia tlenowa,
• działalność gospodarczą – wynajem pomieszczeń dla innych podmiotów leczniczych.
Ma też inne przychody statutowe z otrzymanych darowizn.
Jej rachunek zysków i strat w części operacyjnej prezentuje się następująco:
Rachunek zysków i strat Za okres 1.01.2020 do 31.12.2020 Za okres 1.01.2019 do 31.12.2019
A. Przychody z działalności statutowej 1 417 200,00 444 200,00
I. Przychody z nieodpłatnej działalności pożytku publicznego 1 258 000,00 0,00
II. Przychody z odpłatnej działalności pożytku publicznego 148 000,00 432 000,00
III. Przychody z pozostałej działalności statutowej 11 200,00 12 200,00
B. Koszty działalności statutowej 1 461 200,00 436 500,00
I. Koszty nieodpłatnej działalności pożytku publicznego 1 285 000,00 0,00
II. Koszty odpłatnej działalności pożytku publicznego 175 000,00 435 000,00
III. Koszty pozostałej działalności statutowej 1200,00 1500,00
C. Zysk (strata) z działalności statutowej (A ‒ B) ‒ 44 000,00 7700,00
D. Przychody z działalności gospodarczej 52 000,00 68 000,00
E. Koszty działalności gospodarczej 15 320,00 23 500,00
F. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (D ‒ E) 36 680,00 44 500,00
G. Koszty ogólnego zarządu 22 000,00 15 000,00
H. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C + F ‒ G) ‒ 29 320,00 37 200,00
przykład 5
Ujawnienia
Fundacja ABC we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego dokona następującego zapisu: „Na wynik finansowy fundacji składają się:
• wynik działalności statutowej, w tym nieodpłatnej pożytku publicznego,
• wynik na działalności gospodarczej.
Wynik działalności statutowej powstaje z różnicy pomiędzy przychodami operacyjnej działalności statutowej nieodpłatnej: dotacjami, subwencjami, darowiznami z tytułu 1 proc. podatku dochodowego od osób fizycznych a kosztami tej działalności statutowej (powiększonymi o całość poniesionych od początku roku obrotowego pozostałych kosztów działalności statutowej)”. ©℗
Podkreślić należy, że wprawdzie załącznik nr 1 do u.r. nie przewiduje wprost wskazania przychodów i kosztów działalności statutowej i administracyjnych. Jednak kierownik jednostki może zdecydować o dokonaniu wyróżnienia takich przychodów i kosztów w sprawozdaniu organizacji.
Aktywa
Zasady kwalifikacji oraz ujmowania aktywów i pasywów nie różnią się istotnie od ogólnie stosowanych, poza oczywiście konsekwencjami wynikającymi z uproszczeń od zasad obowiązujących inne jednostki. Organizacje pozarządowe najczęściej w ramach aktywów trwałych prezentują środki trwałe i udziały posiadane w innych jednostkach. Te bogatsze czasem posiadają w swoim portfelu inwestycje w obligacje.
Aby aktywa były uznane za środki trwałe, muszą spełniać łącznie warunki wymienione w art. 3 ust. 1 pkt 15 u.r. Przepisy podatkowe podpowiadają dolną granicę wartości środków trwałych dla potrzeb podatku dochodowego, która wynosi 10 000 zł. Prawo bilansowe posługuje się kryterium długości użytkowania, używania na własne potrzeby oraz kompletności w momencie przyjęcia środka trwałego do użytkowania. Trzeba tylko pamiętać o tym, że wydatki na zakupy aktywów trwałych są zwykle wydatkami na cele statutowe, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o CIT. Zatem nie rozpoznaje się tych składników majątkowych jako środki trwałe podlegające amortyzacji podatkowej. Tu zaznaczyć należy, że zgodnie art. 32 ust. 7 i 8 oraz 33 ust. 1 u.r. jednostka, o której mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, która spełnia warunki określone w art. 3 ust. 1c pkt 1 albo ust. 1d, może dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych według zasad określonych w przepisach podatkowych. Organizacje pozarządowe (i nie tylko) mogą korzystać z podpowiedzi dotyczących ujmowania i wyceny środków trwałych zawartych w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 11 „Środki trwałe”.
Należy również zweryfikować, czy odpisy amortyzacyjne są naliczane od wszystkich środków trwałych, także tych, które organizacja otrzymała nieodpłatnie albo które sfinansowała (np. z dotacji). Fakt niemożności zaliczania odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów nie oznacza, że nie powinno naliczać się odpisów do kosztów w rachunkowości. Należy też sprawdzić, czy równowartość środków pieniężnych otrzymanych na sfinansowanie tych rzeczowych aktywów trwałych została ujęta jako rozliczenia międzyokresowe przychodów oraz czy są kwoty odpisywane z rozliczeń międzyokresowych przychodów w pozostałe przychody operacyjne równolegle do omawianych wyżej odpisów amortyzacyjnych. [przykład 6]
przykład 6
Dofinansowanie
W marcu 2020 r. stowarzyszenie otrzymało dofinansowanie do zakupu samochodu dla prowadzonej działalności statutowej w kwocie 120 000 zł. Wartość nabytego auta to 150 000 zł, organizacja przyjęła pięcioletni okres użytkowania tego auta.
Skutki bilansowe tych zdarzeń będą następujące:
Aktywa na 31.03.2020 r. na 31.12.2020 r.
Rzeczowe aktywa trwałe 150 000,00 130 000,00
Wpływ na rachunek zysków i strat:
amortyzacja 20 000 zł [(150 000 zł x 0,2 : 12) x 8 miesięcy]
pozostałe przychody operacyjne 16 000 zł [(120 000 x 0,2 : 12) x 8 miesięcy] ©℗
Jeśli organizacja sprzedaje środki trwałe, to przychody z ich sprzedaży stanowią pozostałe przychody operacyjne, a wartość niezamortyzowana zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych. W rachunku zysków i strat prezentuje się efekt takiej sprzedaży odpowiednio jako zyski lub straty za sprzedaży niefinansowych aktywów trwałych w ramach pozostałych przychodów lub kosztów operacyjnych.
Kolejnym obszarem, gdzie popełniane bywają błędy, jest prawidłowa kwalifikacja aktywów z punktu widzenia czasu ich zaangażowania w jednostce. Trzeba więc zweryfikować, czy prawidłowo ujęto składniki majątku – można je zaliczyć do długoterminowych aktywów finansowych, jeżeli są wymagalne lub nie powstaje zamiar pozbycia się ich przez okres najbliższych 12 miesięcy od dnia bilansowego. Ważny jest zatem poprawny podział udzielonych pożyczek na część krótko- i długoterminową.
Pamiętać należy, że inwestycje krótkoterminowe w organizacjach pozarządowych to przede wszystkim środki pieniężne na rachunkach bankowych oraz lokaty do 12 miesięcy.
Organizacje non profit mogą zrezygnować ze stosowania zasady ostrożności, jeśli mogą być uznane za jednostki małe. Jak pokazuje praktyka, ze względu na charakter działalności nie występują w takich jednostkach odpisy aktualizacyjne od środków trwałych, które w innych podmiotach zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych.
Fundusze
Przygotowując informacje o funduszach własnych, należy pamiętać, że w przypadku takich organizacji to przede wszystkim fundusz statutowy powstały przy jej tworzeniu. W przypadku funduszy własnych stowarzyszenia mają zastosowanie przepisy prawa o stowarzyszeniach oraz postanowienia zawarte w statucie danego stowarzyszenia, natomiast w przypadku fundacji będzie miała zastosowanie ustawa o fundacjach.
Organizacje pozarządowe raczej nie tworzą funduszy zapasowych. Sporządzając sprawozdanie w zakresie funduszy własnych, należy przede wszystkim:
  • sprawdzić stan na początek roku,
  • sprawdzić zwiększenia i zmniejszenia, jakie nastąpiły w ciągu roku obrotowego,
  • zweryfikować stan na koniec roku.
Zapisy na poszczególnych kontach kapitału własnego porównuje się z dokumentami, które były podstawą ich dokonania.
Zgodnie z załącznikiem nr 6 do u.r. nie ma konieczności ujawniania innych niż fundusz podstawowy rodzajów funduszy, choć NGO mogą je tworzyć – nie prezentuje się zatem ani funduszy celowych, ani rezerwowych czy funduszu z aktualizacji wyceny. Jeśli takie fundusze są tworzone w organizacji, to należy je zaprezentować łącznie w pozycji „Pozostałe fundusze” i wycenić w wartości nominalnej z uwzględnieniem stopnia wykorzystania tych źródeł finansowania. Nie prezentuje się już należnych wpłat na fundusz jako pasywów bilansu. Zgodnie z załącznikiem nr 6 do u.r. pod poz. C aktywów ujmuje się „Należne wpłaty na fundusz statutowy”. Są to kwoty wynikające ze statutu jednostki, do wniesienia których zobowiązał się fundator w fundacji lub członkowie stowarzyszenia, a które jeszcze na dzień bilansowy nie zostały przez nich wniesione. Pozycja ta będzie wyceniana w wartości nominalnej należnych środków pieniężnych.
Rozliczenia międzyokresowe
W pasywach należy zwrócić szczególną uwagę na rozliczenia międzyokresowe. Są to bierne rozliczenia związane z wykonanymi, ale jeszcze niepotwierdzonymi fakturami świadczeniami. Mogą być też związane z zawartymi umowami sponsoringu, promocyjnymi, dostarczaniem energii czy wody na potrzeby działalności statutowej lub kosztami audytu dokumentów organizacji. Powinny być one ujęte jako zobowiązania krótkoterminowe łącznie.
Odrębnie ujmować należy rozliczenia międzyokresowe przychodów, które obejmują m.in.:
  • równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych, np. otrzymany z góry czynsz za cały okres wynajmu, ale też dotacje na realizację zadań w kolejnym roku;
  • środki pieniężne, które otrzymano na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów własnych;
  • wartość otrzymanych nieodpłatnie środków trwałych, środków trwałych w budowie i wartości niematerialnych i prawnych.
W dodatkowych notach organizacja powinna wskazać szczegółowo nie tylko kwoty otrzymane z góry na realizację projektów i działań w kolejnym roku obrotowym, lecz także pokazać projekty, na które te środki są przeznaczone.
Podstawa prawna
art. 2 ust. 5 i 6, art. 3 ust. 1, 1c‒1d, 2, 3 i 6, art. 7 ust. 26, art. 9, art. 32 ust. 7 i 8, art. 28 ust. 4a, art. 28a, art. 33 ust. 1, art. 34 ust. 1 pkt 1 i 2, art. 37 ust. 10, art. 39 ust. 6, art. 45 ust. 1g i 1h, art. 61 ust. 1 pkt 4, art. 64 ust. 1 pkt 4, art. 69 oraz załączniki nr 1 i 6 do ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2123)
art. 10, art. 10a ust. 1 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1057)
art. 17, art. 27 ust. 2, art. 27a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1406; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 255)
rozporządzenie ministra finansów z 31 marca 2020 r. w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji (Dz.U. z 2020 r. poz. 570; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 572)
art. 46a i art. 46b ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1845; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 255)
ustawa z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2261)
ustawa z 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2167)