Gdzie zarobki są najniższe? Sprawdź pełną listę branż

Przeciętne wynagrodzenie w Polsce wynosi ponad 8 tys. zł brutto, co daje złudne wrażenie poprawy warunków życia. Tymczasem wiele branż boryka się z niskimi płacami, które nie sięgają nawet połowy tej kwoty. Jakie zawody są najgorzej opłacane i dlaczego?

Choć przeciętne wynagrodzenie w Polsce rośnie, wielu pracowników wciąż nie odczuwa tej poprawy. Branże oferujące niskie pensje pozostają w tyle, a ich pracownicy zmagają się z trudnymi warunkami życia. Równość płacowa w Polsce wciąż jest wyzwaniem, którego rozwiązanie wymaga zaangażowania zarówno pracodawców, jak i ustawodawców. Gdzie sytuacja płacowa pracowników jest najgorsza?

Polska średnia płaca. Ilu pracowników ją osiąga?

Chociaż Główny Urząd Statystyczny podaje, że przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wynosi ponad 8 tys. zł brutto, nie oznacza to, że większość Polaków tyle zarabia. Statystyki obejmują wyłącznie firmy zatrudniające co najmniej 9 osób i wykluczają umowy cywilnoprawne oraz pracę "na czarno".

• Pracownicy na umowach zlecenie lub dzieło nie są uwzględniani w obliczeniach, co zaniża faktyczny obraz wynagrodzeń w kraju.
• Osoby zatrudnione na czarno stanowią około 2% zatrudnionych, co przekłada się na ponad 340 tys. osób.
• Mediana wynagrodzeń, lepiej odzwierciedlająca rzeczywistość, wynosi 6,5 tys. zł brutto, znacznie poniżej średniej.
• Wynagrodzenia różnią się znacząco w zależności od regionu, sektora i wymagań zawodowych.

Podawana średnia pensja często wywołuje rozczarowanie wśród pracowników z gorzej płatnych zawodów, których zarobki są wyraźnie niższe.

Najmniej zarabiający w Polsce: które zawody są na końcu listy?

Według danych GUS i raportów firm doradczych, wiele zawodów w Polsce zmaga się z wynagrodzeniem poniżej średniej krajowej. Najczęściej są to branże wymagające podstawowych kwalifikacji lub cechujące się dużą rotacją pracowników.

• Dozorcy i portierzy: średnio 4783 zł brutto miesięcznie.
• Pakowacze towarów: 4811 zł brutto.
• Pracownicy sprzątający: 4848 zł brutto.
• Sprzedawcy i telemarketerzy: poniżej 5000 zł brutto.
• Kierowcy dostawczy (do 3,5 t): również mniej niż 5 tys. zł brutto.

Pracownicy fizyczni, jak monterzy i osoby zatrudnione przy produkcji, zarabiają między 4950 zł a 5012 zł brutto, co plasuje ich w dolnym przedziale wynagrodzeń. Szwaczki i tapicerzy osiągają tylko minimalnie wyższe zarobki, sięgające około 5100 zł brutto. Te zawody, choć często kluczowe dla funkcjonowania gospodarki, nie zapewniają godnych warunków finansowych.

Dlaczego wynagrodzenia w niektórych branżach są tak niskie?

Zarobki w wielu profesjach zależą od wymagań, jakie stawia dana praca. Zawody z niskim progiem wejścia często oferują pensje znacznie poniżej średniej.

• Niski poziom kwalifikacji: prace niewymagające specjalistycznego wykształcenia są słabiej wynagradzane.
• Wysoka rotacja: pracodawcy unikają podwyżek, wiedząc, że pracownicy łatwo rezygnują.
• Brak możliwości rozwoju: niewielka szansa na awans zniechęca do inwestowania w pracowników.
• Niska użyteczność rynkowa: zawody łatwo zastępowalne są traktowane jako mniej wartościowe.

Prace o niskiej barierze wejścia zapewniają stabilność finansową, ale nie oferują długoterminowych perspektyw wzrostu wynagrodzenia ani kariery.

Najsłabiej opłacane zawody. Ubóstwo a wynagrodzenia w Polsce

Raport Poverty Watch 2024 przedstawia niepokojący obraz sytuacji materialnej Polaków. Według Polskiego Komitetu Europejskiej Sieci Przeciwdziałania Ubóstwu, aż 17 mln obywateli żyje poniżej minimum socjalnego.

• 2,5 mln Polaków zmaga się z ekstremalnym ubóstwem.
• Wysokie koszty życia dodatkowo pogłębiają trudności finansowe najgorzej opłacanych pracowników.
• Dysproporcje w wynagrodzeniach są jedną z głównych przyczyn nierówności społecznych w Polsce.

Dane te pokazują, jak wiele jeszcze należy zrobić, by poprawić jakość życia w najsłabiej opłacanych zawodach.

Udział wynagrodzeń w PKB: Polska na tle Europy

Jednym z kluczowych czynników wpływających na niskie zarobki w Polsce jest stosunkowo niski udział wynagrodzeń w produkcie krajowym brutto (PKB). W Polsce wynosi on około 48%, podczas gdy średnia unijna to 55%. W praktyce oznacza to, że dynamika wzrostu wynagrodzeń w naszym kraju nie nadąża za wzrostem wydajności pracy. Powodów tego stanu rzeczy jest wiele, w tym dominacja międzynarodowych korporacji na polskim rynku, które mają silną pozycję przetargową wobec lokalnych pracowników.

Wysoki poziom globalizacji pozwala korporacjom przenosić produkcję do tańszych regionów, co ogranicza wzrost pensji. Zjawisko polaryzacji dochodów pogłębia nierówności na rynku pracy i wpływa na ograniczony popyt wewnętrzny. Z kolei brak powszechnego wsparcia dla negocjacji zbiorowych między pracodawcami a pracownikami także osłabia pozycję tych drugich. Ekonomiści z Międzynarodowego Funduszu Walutowego wskazują, że ograniczenie polaryzacji dochodów może pozytywnie wpłynąć na rozwój gospodarczy oraz poprawę warunków życia pracowników w Polsce.

Struktura gospodarki i jej wpływ na zarobki

Niskie płace w Polsce wynikają również z charakteru wytwarzanych dóbr i usług. Wartość wytworzona przez przeciętnego Polaka jest nawet czterokrotnie niższa niż w przypadku pracowników w Niemczech czy USA. Wynika to z kilku czynników:

Polska gospodarka nadal opiera się na prostych produktach i montażu komponentów, które generują niskie marże.Duża liczba miejsc pracy pochodzi z sektora publicznego, który cechuje się niższą wydajnością niż sektor prywatny.Zagraniczne firmy inwestujące w Polsce korzystają z taniej siły roboczej, co ogranicza możliwości podnoszenia płac.

Wzrost wynagrodzeń w Polsce jest możliwy, ale wymaga poprawy innowacyjności oraz zwiększenia udziału wysoko wykwalifikowanej siły roboczej w zaawansowanych technologicznie branżach. Obecna struktura gospodarki stawia jednak przed Polską wyzwanie, jakim jest podniesienie jakości pracy i rozwój lokalnych przedsiębiorstw konkurencyjnych na globalnym rynku.