Jeżeli wniosek RWS nie zostanie rozstrzygnięty przed terminem składania dokumentów rozliczeniowych za miesiąc, za który zainteresowany chciał ulgę, musi on przekazać za ten okres komplet dokumentów z rozliczeniem składek na dotychczasowych zasadach. Wówczas po otrzymaniu zwolnienia powinien złożyć korektę dokumentów z rozliczeniem składek wakacyjnych.
Aby rozliczyć miesiąc, za który przedsiębiorca otrzymał ulgę, powinien złożyć do ZUS następujące dokumenty rozliczeniowe:
■ raport ZUS RCA ze składkami na ubezpieczenia społeczne finansowanymi z budżetu państwa z jednym z wakacyjnych kodów tytułu ubezpieczenia wskazującym na podstawę wymiaru składek, od której zostało przyznane zwolnienie:
– 05 14 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacenia składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,
– 05 74 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacenia składek, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (korzystający z preferencyjnego ZUS),
– 05 94 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwolnionych z opłacenia składek, dla których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest uzależniona od dochodu (dotyczy przedsiębiorców korzystających z ulgi mały ZUS plus);
■ raport ZUS RCA z aktualnym kodem tytułu ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i składkami na ubezpieczenie zdrowotne oraz ewentualnie na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jeśli nie ma zwolnienia z tej składki,
■ raporty ZUS RCA za pozostałych ubezpieczonych, jeśli zatrudnia pracowników lub zleceniobiorców,
■ deklarację rozliczeniową ZUS DRA obejmującą składki z utworzonych raportów RCA.
Jeśli przedsiębiorca opłaca składki tylko za siebie, a uzyskał zwolnienie ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, nie wykazuje ich w deklaracji. Gdy ma obowiązek opłacania składek za innych ubezpieczonych, w deklaracji uwzględnia składki na FP i FS tylko za członków załogi.
Jeżeli przedsiębiorca nie złoży wymaganych dokumentów, ZUS zrobi to za niego. Dokumenty utworzy na podstawie dostępnych w ZUS danych, ale nie obejmą one formularzy za zatrudnione przez niego osoby.
Jeśli przedsiębiorca nie otrzyma ulgi, musi wysłać dokumenty rozliczeniowe tak jak dotychczas oraz opłacić składki – również wtedy, gdy składa odwołanie. Jeśli sąd zmieni decyzję organu rentowego, wówczas przedsiębiorca skoryguje dokumenty i będzie mógł złożyć wniosek o zwrot nadpłaty, jeśli taka wystąpi.
Na przykładach przedstawiamy sposoby rozliczenia ulgi i wypełnienia dokumentów rozliczeniowych w różnych sytuacjach za miesiąc, w którym przedsiębiorca korzystał z wakacji składkowych. Dla uproszczenia przyjęliśmy, że składkę zdrowotną rozlicza na zasadach ogólnych (podlega PIT według skali) i ma obowiązek jej opłacenia za ten miesiąc w minimalnej wysokości w związku z nieuzyskaniem dochodu. ©℗
Przykład 1
Przedsiębiorca opłacający standardowe składki, czyli duży ZUS
Płatnik składek Jan Kowalski prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od 1 stycznia 2018 r. i składki opłaca na zasadach ogólnych, tj. od 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli 4694,40 zł. Dokumenty rozliczeniowe składa z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 00. Podlega obligatoryjnie ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu), zdrowotnemu oraz dobrowolnie chorobowemu. Ma również obowiązek opłacania składek na FP i FS.
Złożył 7 listopada 2024 r. wniosek RWS o wakacje składkowe za grudzień 2024 r., który został rozpatrzony pozytywnie. Przedsiębiorca otrzymał informację o zwolnieniu z obowiązku opłacenia składek za grudzień 2024 r. na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, dobrowolne chorobowe oraz FP i FS.
W grudniu Jan Kowalski rozchorował się, otrzymał zwolnienie lekarskie na okres od 4 do 8 grudnia 2024 r., za który dostał zasiłek chorobowy. Fakt przebywania przez niego na zwolnieniu lekarskim nie wpływa jednak w żaden sposób na kwotę zwolnienia z obowiązku opłacenia składek.
Przedsiębiorca powinien złożyć do 20 stycznia 2025 r. następujące dokumenty rozliczeniowe za grudzień 2024 r.:
■ raport ZUS RCA z wakacyjnym kodem 05 14 00, wykazując w bloku III.B. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne) podstawę wymiaru 4694,40 zł oraz sfinansowane przez budżet państwa składki na:
– ubezpieczenie emerytalne 916,35 zł,
– ubezpieczenia rentowe 375,55 zł,
– ubezpieczenie chorobowe 115,01 zł,
– ubezpieczenie wypadkowe (1,67 proc.) w kwocie 78,40 zł
oraz sumę kwoty zwolnienia z opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne 1485,31 zł;
■ raport ZUS RCA z aktualnym kodem prowadzenia działalności gospodarczej, czyli 05 10 00, podając:
– w bloku III.C. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne) – składkę zdrowotną, którą sam opłaca 381,78 zł,
– w bloku III.E. (Forma opodatkowania obowiązująca w danym miesiącu oraz przychód i dochód z działalności gospodarczej dla celów wyliczenia składki miesięcznej na ubezpieczenie zdrowotne) – formę opodatkowania, podstawę wymiaru składki zdrowotnej 4242 zł oraz kwotę należnej składki zdrowotnej 381,78 zł;
■ deklarację ZUS DRA, uwzględniając składki z utworzonych raportów ZUS RCA i wykazując:
– w bloku IV. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne oraz źródeł finansowania) – składki emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, które pokryje budżet państwa,
– w bloku VI. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne) – kwotę składki zdrowotnej finansowanej przez przedsiębiorcę,
– w bloku IX. (Zestawienie należnych składek do zapłaty).
Ponieważ przedsiębiorca opłaca składki tylko za siebie, a uzyskał również zwolnienie ze składek na FP i FS, nie wykazuje ich w deklaracji ZUS DRA.
Przedsiębiorca opłacający preferencyjne składki
Jan Kowalski prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od 1 grudnia 2023 r. Opłaca składki od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia, tj. 1290 zł, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 00. Podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu) oraz zdrowotnemu, a do chorobowego zgłosił się dobrowolnie od 1 listopada 2024 r. Nie opłaca składek na FP I FS, ponieważ nie ma takiego obowiązku.
Złożył 1 listopada 2024 r. wniosek RWS o wakacje składkowe za grudzień 2024 r. i dostał decyzję częściową o zwolnieniu z opłacenia składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe. Nie został zwolniony z obowiązku opłacenia dobrowolnej składki chorobowej, ponieważ nie spełnił warunku podlegania temu ubezpieczeniu w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku RWS (tj. w październiku 2024 r.).
Przedsiębiorca powinien złożyć do 20 stycznia 2025 r. następujące dokumenty rozliczeniowe za grudzień 2024 r.:
■ raport ZUS RCA z wakacyjnym kodem 05 74 00, podając:
– w bloku III.B. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne) podstawę wymiaru 1290 zł oraz sfinansowane przez budżet państwa składki na:
– ubezpieczenie emerytalne 251,81 zł,
– ubezpieczenia rentowe 103,20 zł,
– ubezpieczenie wypadkowe (1,67 proc.) w kwocie 21,54 zł
oraz sumę kwoty zwolnienia z opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne 376,55 zł;
■ raport ZUS RCA z aktualnym kodem prowadzenia działalności gospodarczej 05 70 00, określając:
– w bloku III.B. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne) podstawę wymiaru 1290 zł oraz składkę chorobową 31,61 zł, którą musi sam opłacić,
– w bloku III.C. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne) składkę zdrowotną 381,78 zł, którą sam opłaca,
– w bloku III.E. (Forma opodatkowania obowiązująca w danym miesiącu oraz przychód i dochód z działalności gospodarczej dla celów wyliczenia składki miesięcznej na ubezpieczenie zdrowotne) – formę opodatkowania, podstawę wymiaru składki zdrowotnej 4242 zł oraz kwotę należnej składki zdrowotnej 381,78 zł;
■ deklarację ZUS DRA, uwzględniając składki z utworzonych raportów ZUS RCA i wykazując:
– w bloku IV. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne oraz źródeł finansowania) – składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, które pokryje budżet państwa oraz składkę na ubezpieczenie chorobowe, którą musi opłacić przedsiębiorca,
– w bloku VI. (Zestawienie należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne) – kwotę składki zdrowotnej finansowanej przez przedsiębiorcę jako osobę ubezpieczoną,
– w bloku IX. (Zestawienie należnych składek do zapłaty) – suma kwoty składki zdrowotnej i chorobowej.