Sejm wprowadził rządowe poprawki do nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ograniczają one wysokość renty wdowiej i zmniejszają grono uprawnionych. Choć propozycje nie uzyskały poparcia sejmowej komisji polityki społecznej i rodziny, ostatecznie zostały zaaprobowane przez posłów podczas III czytania.
Rząd zaproponował poprawkę, zgodnie z którą emerytura lub renta byłaby zwiększana najpierw o 15 proc. (od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r), a potem o 25 proc. drugiego świadczenia. Zgodnie z pierwotnym, obywatelskim projektem owdowiała osoba mogłaby zachować swoje świadczenie i powiększyć je o 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub pobierać rentę po nim w całości, a do tego 50 proc. swojego świadczenia. Kwota wypłat nie mogła jednak przekroczyć trzykrotności przeciętnej emerytury w Polsce. Ten limit także chciał zmienić rząd. Na jego obniżenie do trzech emerytur minimalnych też nie zgodziła się sejmowa komisja.
– Poprawki wybijają zęby temu projektowi – krytykował rządowe propozycje Jan Mosiński, poseł PiS, na posiedzeniu komisji.
Jednak zdaniem Rady Ministrów ograniczenie wysokości świadczeń i zmniejszenie grona uprawnionych jest konieczne.
– Proponując zmiany, kierowaliśmy się obiektywnymi możliwościami finansowymi Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu państwa – wyjaśniał dr hab. Sebastian Gajewski, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej.
Dodał, że sprawa wyższych świadczeń nie jest jeszcze przesądzona. W rządowej poprawce zapisano, że w 2028 r. Rada Ministrów dokona weryfikacji wskaźnika wysokości świadczeń w zbiegu w celu oceny możliwości i zasadności jego podwyższenia maksymalnie do poziomu 50 proc. drugiego świadczenia.
Kontrowersje wzbudziła także poprawka, żeby ZUS nie musiał stosować prawa zamówień publicznych przy usługach lub dostawach związanych z wdrożeniem renty wdowiej. Na propozycję zwolnienia z przetargu uwagę zwrócili eksperci Biura Legislacyjnego Sejmu. Prawo zamówień publicznych daje bowiem wykonawcom najpełniejszą gwarancję zachowania uczciwej i równej konkurencji w procedurze wydatkowania środków publicznych. Rezygnacja z procedur może być niezgodna z polską konstytucją i prawem europejskim. Przetargów nie stosowała także poprzednia większość rządząca m.in. przy przejmowaniu przez ZUS obsługi 500+. Była za to krytykowana przez ówczesną opozycję.
Projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw powstał z inicjatywy ponad 20 organizacji, w tym Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. Podpisało się pod nim ponad 200 tys. obywateli. Szacowano, że zmiany obejmą ok. 2 mln osób. Postulując wprowadzenie rządowych poprawek, wiceminister Gajewski mówił o 1,6 mln.
Posłanka Polski 2050-Trzeciej Drogi Wioleta Tomczak domagała się przedstawienia oceny skutków regulacji do rządowych poprawek. Jednak zdaniem wiceministra Gajewskiego nie jest to konieczne, bo wszystkie dane są zawarte w stanowisku Rady Ministrów.
Komisja nie poparła również poprawek PiS, które zakładają m.in. podniesienie do 60 proc. kwoty drugiego świadczenia. Obecnie po śmierci małżonka osoba owdowiała może zachować swoją emeryturę albo z niej zrezygnować i wybrać rentę rodzinną po zmarłym. ©℗
Podstawa prawna
Etap legislacyjny
Ustawa przesłana do Senatu