Skargę na decyzję odmawiającą przyznania pieniędzy na utrzymanie mieszkania złożyli dziadkowie będący rodziną zastępczą spokrewnioną dla czworga wnuków i z tego powodu nie otrzymali świadczenia. Zgodnie bowiem z art. 83 ust. 2 ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 135 z poźn. zm.) taka forma pomocy przysługuje wyłącznie rodzinom zastępczym zawodowym i niezawodowym. Opiekunowie nie zgodzili się z takim rozstrzygnięciem starosty podtrzymanym przez samorządowe kolegium odwoławcze. W skardze do sądu wskazali, że wyłączenie rodzin zastępczych spokrewnionych z grona uprawnionych do tego świadczenia niekorzystnie różnicuje sytuację osób sprawujących pieczę i faworyzuje część z nich. W ocenie skarżących stanowi to naruszenie konstytucji oraz konwencji o prawach dziecka.
WSA nie podzielił tych zastrzeżeń. Podkreślił, że ustawodawca przewidział możliwość przyznania pieniędzy na utrzymanie mieszkania w budynku wielorodzinnym lub domie jednorodzinnym tylko w przypadku rodzin zastępczych zawodowych i niezawodowych. Stwierdził, że to ograniczenie nie narusza konstytucji. Powołał się przy tym na wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 12/12), który rozpatrywał poselski wniosek dotyczący różnej wysokości pomocy na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka – w rodzinach zastępczych spokrewnionych i pozostałych typach pieczy (odpowiednio 660 zł i 1000 zł miesięcznie). TK uznał wówczas, że takie rozwiązanie jest zgodne z ustawą zasadniczą.
Zdaniem WSA, który przywołał podstawowe motywy tamtego wyroku, na skarżących jako dziadkach ciąży obowiązek alimentacyjny. Dlatego ich sytuacja prawno-finansowa została potraktowana przez ustawodawcę odmiennie niż innych podmiotów sprawujących pieczę zastępczą. W świetle istniejącego po ich stronie obowiązku łożenia na utrzymanie najbliższych członków rodzinny nie można więc mówić o naruszeniu konstytucyjnej zasady równości. Świadczenia wypłacane rodzinom zastępczym spokrewnionym z dzieckiem, z racji łączących je więzów, mają charakter wspomagający. Tym samym sytuacja tej grupy opiekunów różni się zasadniczo od sytuacji osób sprawujących inne formy pieczy.
Sąd dodał też, że w sytuacji, gdy pomoc państwa jest niewystarczająca, to wspieranie umieszczonych u dziadków dzieci jest rolą rodziców, bo to oni są w pierwszej kolejności obciążeni względem nich obowiązkiem alimentacyjnym.
Wysokość świadczenia na utrzymanie lokalu odpowiada kosztom ponoszonym m.in. z tytułu czynszu, opłat za energię elektryczną i cieplną oraz wodę
ORZECZNICTWO
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 17 października 2013 r., sygn. akt III SA/Gd 537/13.