Poradnia z prawa pracy

Odpowiedź: Nie ma przepisów, które zakazywałyby albo nakazywałyby zawieranie z nowym pracownikiem socjalnym umowy o zakazie konkurencji.

Uzasadnienie: Zarówno ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.), jak i ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (dalej: u.p.społ.), nie przewidują obowiązku zawarcia z pracownikiem samorządowym umowy o zakazie konkurencji. Jednak zgodnie z art. 43 ust. 1 u.p.s., w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.). Przepisy u.p.s. stosuje się do pracownika socjalnego na mocy art. 123 u.p.społ., zgodnie z którym prawa i obowiązki pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej regulują przepisy o pracownikach samorządowych. Wobec powyższego pracodawca może podpisać z pracownikiem socjalnym zatrudnionym w ośrodku pomocy społecznej umowę o zakazie konkurencji na podstawie art. 101¹ – 101⁴ k.p. ©℗

W jakich sytuacjach pracownik pomocy społecznej musi odbyć służbę przygotowawczą

Odpowiedź: Jeżeli pracownik, który ma objąć stanowisko dyrektora, ma już zawartą umowę o pracę na czas nieokreślony, oznacza to, że wcześniej, w okresie terminowego zatrudnienia, musiał odbyć już służbę przygotowawczą. W związku z tym, fakt objęcia stanowiska dyrektora gminnego ośrodka pomocy społecznej nie powoduje konieczności ponownego odbycia przez niego służby przygotowawczej.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 19 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 2 u.p.s., służbę przygotowawczą organizuje się dla pracownika podejmującego po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym, w tym na kierowniczym stanowisku urzędniczym, m.in. w ośrodku pomocy społecznej, w trakcie trwania zawartej z nim umowy o pracę na czas określony. Na gruncie wskazanych regulacji służba przygotowawcza jest obowiązkowa dla pracownika zatrudnionego po raz pierwszy na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, i musi być zrealizowana w czasie trwania umowy o pracę na czas określony. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 2 u.p.s., z osobą zatrudnianą po raz pierwszy, zawiera się umowę o pracę na czas określony nie dłuższy niż sześć miesięcy. ©℗

Czy okres czynnej służby wojskowej wlicza się do stażu pracy pracownika samorządowego

Odpowiedź: Okres odbywania zasadniczej służby wojskowej należy wliczyć do stażu uprawniającego do nagrody jubileuszowej.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 313 ust. 3 ustawy z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny pracownikowi, który podjął pracę po upływie 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej (z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej), czas odbywania tej służby wlicza się do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Wyjątek stanowią uprawnienia przysługujące wyłącznie pracownikom u pracodawcy, u którego podjęli pracę.

W myśl art. 38 ust. 5 u.p.s., prawo do nagrody jubileuszowej nie jest uzależnione wyłącznie od okresu pracy u danego pracodawcy. Oznacza to, że do stażu uprawniającego do tej nagrody zalicza się także okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz okres czynnej służby wojskowej, nawet gdy po jej zakończeniu pracownik podjął pracę po upływie 30 dni. ©℗

Jakie zasady obowiązują w razie zbiegu uprawnień do dodatkowego urlopu

Odpowiedź: Pracownik nie może korzystać w jednym roku zarówno z dodatkowego urlopu z tytułu niepełnosprawności, jak i jako pracownik socjalny. Przysługuje mu tylko jeden z tych urlopów w danym roku kalendarzowym.

Uzasadnienie: Pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w ośrodku pomocy społecznej, centrum usług społecznych lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie, którego obowiązki obejmują pracę socjalną lub przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych, przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze dziesięciu dni roboczych raz na dwa lata, pod warunkiem że przepracował nieprzerwanie i faktycznie co najmniej trzy lata. Z kolei osobie ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do tego urlopu pracownik nabywa jednak dopiero po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Urlop ten nie przysługuje, gdy pracownik ma prawo do urlopu:

• wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych (np. w przypadku nauczycieli akademickich), lub
• dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów.

Jeżeli wymiar urlopu dodatkowego na podstawie takich odrębnych przepisów jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje urlop dodatkowy w wymiarze dziesięciu dni roboczych w roku kalendarzowym z racji niepełnosprawności. Skoro pracownik ma prawo do urlopu w oparciu o przepisy u.p.społ., to w roku, w którym z niego korzysta, nie ma prawa do urlopu z tytułu niepełnosprawności. ©℗

W jakich przypadkach awans wewnętrzny jest niedopuszczalny

Odpowiedź: Pracownicy zatrudnionej na stanowisku obsługi nie można przenieść na stanowisko urzędnicze.

Uzasadnienie: Pracownica jest zatrudniona na stanowisku zaliczanym do grupy stanowisk pomocniczych i obsługi. Nie jest więc możliwa zmiana jej stanowiska na stanowisko urzędnicze w drodze awansu wewnętrznego. Ustawa o pracownikach samorządowych przewiduje ograniczenie, zgodnie z którym awans wewnętrzny może nastąpić wyłącznie w obrębie tej samej grupy stanowisk. Dla zatrudnienia ww. pracownicy na stanowisku urzędniczym konieczne byłoby przejście przez nią procedury naboru ogłoszonej i przeprowadzonej zgodnie z u.p.s. ©℗

Czy przeniesienie pracownika do innej jednostki w trakcie urlopu rodzicielskiego automatycznie go przerywa

Odpowiedź: Przeniesienie do innej jednostki za zgodą lub na wniosek pracownicy nie skutkuje automatycznie przerwaniem wykorzystywanego urlopu rodzicielskiego.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 22 ust. 1 u.p.s. pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, można – na jego wniosek lub za jego zgodą – przenieść do pracy w innej jednostce samorządowej, w tej samej lub innej miejscowości, w każdym czasie, jeżeli nie narusza to ważnego interesu jednostki dotychczas zatrudniającej pracownika samorządowego oraz przemawiają za tym ważne potrzeby po stronie jednostki przejmującej.

Dla ważności przeniesienia niezbędna jest zgoda przenoszonego pracownika lub jego wcześniejszy wniosek. Pracodawca nie ma prawnej możliwości narzucenia takiego przejścia.

Oznacza to, że przeniesienie pracownika w trakcie urlopu rodzicielskiego jest dopuszczalne, a samo przeniesienie nie przerywa automatycznie wykorzystywanego urlopu rodzicielskiego.

Nie można przyjąć, że zgoda lub wniosek pracownicy o przeniesienie jest równoznaczne z wnioskiem o przerwanie urlopu rodzicielskiego. Urlop jest kontynuowany, a jego przerwanie wymagałoby wniosku pracownicy i zgody pracodawcy. ©℗

Kiedy czasowo można powierzyć obowiązki dyrektora jednostki

Odpowiedź: Dozwolone jest czasowe przeniesienie zatrudnionego pracownika jednostki na stanowisko dyrektora jako pełniącego obowiązki. Warunkiem jest jednak to, że przenoszony pracownik zajmuje już stanowisko urzędnicze lub kierownicze urzędnicze oraz posiada odpowiednie kwalifikacje.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.s., nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze, w tym na kierownicze stanowiska urzędnicze, musi być otwarty i konkurencyjny. Obsadzanie wolnych stanowisk w tym trybie jest więc obligatoryjne. Od naboru można odstąpić jedynie w razie zatrudnienia innego pracownika na zastępstwo za nieobecnego pracownika, zgodnie z art. 12 ust. 2 u.p.s. Nie można zatem zatrudnić nowego pracownika z pominięciem naboru, jako pełniącego obowiązki na czas do wyłonienia nowego kandydata na to stanowisko. Dozwolone jest natomiast tymczasowe przeniesienie pracownika już zatrudnionego w danej jednostce na stanowisku urzędniczym, na stanowisko wskazane w pytaniu jako p.o. dyrektora – do czasu wyłonienia nowego kandydata w ramach naboru. ©℗

Czy regulamin wynagradzania może określać dodatek specjalny dla skarbnika

Odpowiedź: Stanowiska obsadzane na podstawie powołania są stanowiskami zarządzającymi. Płace na nich nie mogą być ustalane w regulaminie wynagradzania.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 u.p.s. stanowiska obsadzane na podstawie powołania to: zastępca wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, skarbnik (gminy, miasta, powiatu lub województwa). Wszystkie te etaty, zgodnie z art. 128 par. 2 pkt 2 k.p., kwalifikują się jako stanowiska pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy. W myśl art. 77² par. 5 w zw. z art. 241²⁶ par. 2 k.p. regulamin wynagradzania nie może obejmować swoją mocą stanowisk zarządzających. Wyklucza to także art. 39 ust. 1 u.p.s. Przepis ten bowiem nakazuje ustalanie wynagrodzeń w regulaminie wynagradzania jednostki tylko dla pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę. Dodatek specjalny dla pracowników zatrudnionych na podstawie powołania nie jest uregulowany w przepisach powszechnie obowiązujących, zatem można przewidzieć jego przyznanie tylko w akcie powołania. Pogląd powyższy potwierdza wyrok SN z 25 maja 2022 r. (sygn. akt II PSKP 107/21). W orzeczeniu tym SN wskazał, że regulamin wynagradzania obejmuje wszystkich pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. A contrario nie może obejmować pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru oraz powołania. Innymi słowy mówiąc, nie ma podstaw prawnych do ustalania w regulaminach wynagradzania zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie powołania.