Wypychanie wydatków publicznych z budżetu centralnego do innych instytucji pod kontrolą państwa spowodowało powstanie dodatkowych kosztów. Tak wynika z opublikowanej w poniedziałek przez Ministerstwo Finansów białej księgi „Stan polskich finansów publicznych 2016–2023”. Chodzi o koszty finansowania, które w przypadku obligacji gwarantowanych przez Skarb Państwa były wyższe niż przy emisjach dokonywanych bezpośrednio na rachunek budżetu.

„Łączny wpływ na finanse publiczne sfinansowania w latach 2020–2023 potrzeb pożyczkowych przez Polski Fundusz Rozwoju i Bank Gospodarstwa Krajowego zamiast przez Skarb Państwa ocenia się na ok. 8 mld zł” – napisano w dokumencie. Jego autorzy przyjęli, że gdyby dług emitowały nie PFR i BGK, ale resort finansów, to rentowność obligacji skarbowych podniosłaby się o 0,1 pkt proc.

„Jeszcze większe koszty obsługi długu ocenia się w przypadku Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych od zobowiązań zaciągniętych w latach 2024–2035 przez BGK, które mogą być wyższe w porównaniu do finansowania Skarbu Państwa o ok. 56–82 mld zł” – stwierdzili autorzy opracowania. Wypychanie wydatków publicznych z budżetu centralnego do innych instytucji pozwalało na wykazywanie mniejszego deficytu i długu publicznego.

Na prawie 2,9 mld zł resort finansów podliczył bezpośrednie koszty sporów z Unią Europejską. „Straty związane z konfliktem rządu z KE i łamaniem zasad UE można oceniać na znacznie większe. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na strukturalne pogorszenie perspektyw ratingu Polski będące efektem napiętych relacji z UE oraz braku środków z Krajowego Planu Odbudowy” – czytamy w białej księdze.

Według MF pogorszenie stanu finansów publicznych „spowodowało zmianę trajektorii długu, co sprawiło, że Polska, z kraju o relatywnie niskim długu na tle UE, znajdzie się na granicy przekroczenia progu 60 proc. PKB”. Może się to stać już w 2026 r.

Resort finansów planuje zwiększenie przejrzystości finansów publicznych. Chodzi m.in. o objęcie ustawą budżetową planów Narodowego Funduszu Zdrowia i Funduszu Rezerwy Demograficznej, większą wiedzę na temat działalności funduszy zarządzanych przez BGK, zakładów ochrony zdrowia czy uczelni publicznych. Jeszcze w tym półroczu ma być zakończony prowadzony wspólnie z Międzynarodowym Funduszem Walutowym przegląd tzw. stabilizującej reguły wydatkowej. Biała księga mówi również o powołaniu rady fiskalnej oraz o konieczności zmian w finansowaniu samorządów. ©℗