Przy zespole szkół działa rada rodziców. Nie prowadzi ona działalności gospodarczej, jest organem społecznym, opiniotwórczym i wnioskodawczym, który reprezentuje rodziców uczniów tylko wewnątrz systemu oświaty. Do założenia i likwidacji rachunku bankowego rady rodziców oraz dysponowania funduszami na nim są upoważnione osoby wyznaczone przez radę rodziców. W celu założenia tego konta było wymagane posiadanie przez radę rodziców numeru NIP. Rada rodziców nie ma numeru REGON, nie jest podmiotem gospodarki narodowej. Uzyskane dochody są przeznaczane na cele statutowe, które pokrywają się z celami określonymi w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, co uzasadnia korzystanie ze zwolnienia podatkowego. Jednostką organizacyjną jest szkoła, a przez radę rodziców może być prowadzona działalność jedynie w imieniu rodziców lub opiekunów dzieci. Dla przejrzystości finansów rady rodziców jest prowadzona ewidencja księgowa, która pozwala na rozliczanie zgromadzonych środków. Na podstawie danych z ewidencji księgowej rada rodziców na zakończenie każdego roku kalendarzowego sporządza sprawozdanie finansowe ze swojej działalności. Czy rada rodziców przy zespole szkół – jako organ społeczny, działający wewnątrz systemu oświaty – jest podmiotem samodzielnie występującym w obrocie prawnym w rozumieniu art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o CIT i czy w związku z tym ma obowiązek sporządzania sprawozdania finansowego oraz składania zeznania CIT-8 i informacji CIT-8/O?
Ustawa o CIT reguluje opodatkowanie dochodów osób prawnych i spółek kapitałowych w organizacji (art. 1 ust. 1 ustawy o CIT). Przepisy ustawy o CIT mają również zastosowanie do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem przedsiębiorstw w spadku i spółek niemających osobowości prawnej, z zastrzeżeniem art. 1 ust. 1 i 3 ustawy o CIT (art. 1 ust. 2 ustawy o CIT). Z kolei zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy o CIT przepisy ustawy o CIT mają również zastosowanie do:
1) spółek komandytowych i spółek komandytowo-akcyjnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
1a) spółek jawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wspólnikami spółki jawnej nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz spółka jawna nie złoży:
a) przed rozpoczęciem roku obrotowego informacji, według ustalonego wzoru, o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych oraz o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki, o którym mowa odpowiednio w art. 5 ust. 1 albo o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o PIT, lub
b) aktualizacji informacji, o której mowa w lit. a, w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników, lub
c) informacji, o której mowa w lit. a, w terminie 14 dni, licząc od dnia zarejestrowania spółki jawnej – w przypadku nowo utworzonej spółki jawnej oraz spółki jawnej powstałej z przekształcenia innej spółki
– do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki;
2) spółek niemających osobowości prawnej mających siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.

Co wynika z przepisów oświatowych

Analiza kwestii podmiotowości prawnopodatkowej rady rodziców w CIT wymaga odniesienia się do ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. I tak art. 83 ust. 1 prawa oświatowego stanowi, że w szkołach i placówkach działają rady rodziców, które reprezentują ogół rodziców uczniów. Zgodnie z art. 83 ust. 4 prawa oświatowego rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności:
1) wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady;
2) szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad, o których mowa w art. 83 ust. 2 pkt 1–3 prawa oświatowego, oraz przedstawicieli rad oddziałowych, o których mowa w art. 83 ust. 2 pkt 1 prawa oświatowego, do rady rodziców odpowiednio szkoły lub placówki.
Rada rodziców może występować do dyrektora i innych organów szkoły lub placówki, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki (art. 84 ust. 1 prawa oświatowego).
Zgodnie z art. 84 ust. 2 prawa oświatowego do kompetencji rady rodziców, z zastrzeżeniem art. 84 ust. 3 i 4, należy:
1) uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 26 prawa oświatowego;
2) opiniowanie programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 56 ust. 2 prawa oświatowego;
3) opiniowanie projektu planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły.
W świetle ww. przepisów rada rodziców jest organem społecznym reprezentującym rodziców uczniów, ale tylko wewnątrz systemu oświaty, co potwierdził także Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 15 września 2000 r., sygn. akt I SA 943/00.

Konsekwencje w podatku dochodowym

Należy więc stwierdzić, że rada rodziców utworzona przez rodziców uczniów jako ich reprezentant, jest wyłącznie wewnętrznym organem szkoły. Rada rodziców, będąc społecznym organem opiniodawczym i wnioskodawczym, nie jest podmiotem gospodarki narodowej i nie może samodzielnie występować w obrocie prawnym. Rada rodziców nie ma osobowości prawnej i nie jest odrębną od szkoły jednostką organizacyjną i w związku z tym nie może być uznana za podatnika podatku dochodowego w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy o CIT.
Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o CIT podatnicy, z wyjątkiem zwolnionych od podatku na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy o CIT, są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu osiągniętego (straty poniesionej) w roku podatkowym – do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny albo różnicę między podatkiem należnym od dochodu wykazanego w zeznaniu a sumą zapłaconych zaliczek za okres od początku roku. Z kolei zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o CIT podatnicy obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego przekazują, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, szefowi Krajowej Administracji Skarbowej sprawozdanie finansowe, odmowę podpisu, o której mowa w art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości, oświadczenie lub odmowę złożenia oświadczenia, o których mowa w art. 52 ust. 2b ustawy o rachunkowości, jeżeli zostały one sporządzone, wraz ze sprawozdaniem z badania, w terminie 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a spółki – także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe. Obowiązek przekazania sprawozdania finansowego szefowi KAS nie dotyczy podmiotów zwolnionych podmiotowo z podatku oraz podmiotów, które na podstawie odrębnych przepisów mają obowiązek przekazywania sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego. Sprawozdanie finansowe jest sporządzane w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej udostępnianej na podstawie art. 45 ust. 1g ustawy o rachunkowości albo w formacie, o którym mowa w art. 45 ust. 1ga lub 1h tej ustawy. Obowiązek przekazania sprawozdania z badania nie dotyczy podatników, których sprawozdania finansowe nie są objęte obowiązkiem badania.
Skoro – jak zostało wyjaśnione – rada rodziców nie może być uznana za odrębnego od szkoły podatnika CIT, to – jako wewnętrzny organ szkoły – nie ma ona obowiązku składania do urzędu skarbowego zeznań o wysokości dochodu (straty), tj. zeznania CIT-8 (ani informacji CIT-8/O). Na radzie rodziców nie ciąży również obowiązek składania do szefa KAS sprawozdania finansowego. Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (zob. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 września 2022 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.452.2022.2.MZA). ©℗
Podstawa prawna
art. 1, art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
art. 83, art. 84 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2089)
art. 5 ust. 1, art. 8 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
art. 45 ust. 1g–1h, art. 52 ust. 2 i 2b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1488)