Powinni zostać wyrejestrowani z ubezpieczenia zdrowotnego dopiero od 1 lipca tego roku. Nie ma też podstaw, aby domagać się zwrotu zapłaconej za ten okres składki.
Kolejne zmiany w ustawie z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa zdrowotna), które weszły w życie 1 lipca 2022 r., zamiast położyć kres dotychczasowym wątpliwościom, spowodowały pojawienie się nowych pytań dotyczących oskładkowania gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.
Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującym do 1 lipca 2022 r. brzmieniem art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegały osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierały wynagrodzenie. Od 1 stycznia 2022 r. budziło wątpliwości, czy przepis ten obejmuje także członków gminnych komisji. Początkowo ZUS stał na stanowisku, że nie. Uważał, że takiemu ubezpieczeniu podlegają osoby, których wynagrodzenia z tytułu funkcji, do której zostali powołani, są uznawane za przychód z działalności wykonywanej osobiście określonej w art. 13 pkt 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT). Przypomnijmy, że przychody określone w art. 13 pkt 7 ustawy o PIT to przychody otrzymywane przez osoby - niezależnie od sposobu ich powoływania - należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych. Natomiast przychody z tytułu członkostwa w komisji antyalkoholowej kwalifikuje się jako przychody określone w art. 13 ust. 6 ustawy o PIT, a więc jako uzyskiwane z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej. Uznawano więc, że członkowie komisji antyalkoholowych ubezpieczeniu zdrowotnemu nie podlegają. Sytuacja zmieniła się po wydaniu przez Ministerstwo Zdrowia stanowiska, zgodnie z którym do oceny, czy dana osoba podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu powołania, nie ma znaczenia, jak opodatkowane są jej przychody z tego tytułu. W związku z takim stanowiskiem uznano, że członkowie komisji podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu i należy za nich opłacać składkę, począwszy od stycznia 2022 r.
Od 1 lipca 2022 r. obowiązuje jednak nowe brzmienie art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej. Zgodnie z nim obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania oraz prokurenci, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym niezależnie od kwalifikacji do źródła przychodu w rozumieniu ustawy o PIT, z wyłączeniem osób uzyskujących przychody, o których mowa w art. 13 pkt 5 lub 6 tej ustawy, których roczne wynagrodzenie z tego tytułu nie przekracza kwoty 6000 zł. Artykuł 13 pkt 5 dotyczy przychodów z działalności wykonywanej osobiście otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7 (a więc tych uzyskiwanych przez członków zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych). Z kolei art. 13 pkt 6 ustawy o PIT, jak wskazano wyżej, dotyczy przychodów z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej. Nie ma już zatem wątpliwości, że udział w komisji antyalkoholowej nie powoduje podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, o ile wynagrodzenie roczne z tego tytułu nie przekracza 6 tys. zł. Jeśli zatem wynagrodzenie członka takiej komisji od początku roku nie przekroczyło 6 tys. zł, należy go wyrejestrować z ubezpieczenia od lipca 2022 r. Co jednak ze składką zdrowotną zapłaconą za styczeń-czerwiec 2022 r.? W tym przypadku nic się zmienia. Skoro bowiem w okresie styczeń-czerwiec 2022 r. obowiązywało inne brzmienie art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej, które nie wprowadzało wyjątków, to w tym czasie członkowie komisji ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegali. Nie ma więc podstaw do dokonywania korekty za ten okres i żądania zwrotu nadpłaty. Taką wykładnię potwierdza ZUS. [ramka]
Stanowisko ZUS z 2 sierpnia 2022 r. w sprawie składki zdrowotnej
Zmiana przepisów od 1 lipca 2022 r. wprowadzona ustawą z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, która dotyczyła obowiązującego od 1 stycznia 2022 r. nowego tytułu ubezpieczenia wprowadziła wyłączenie obowiązku ubezpieczenia w odniesieniu do osób powołanych, które uzyskują przychody, o których mowa w art. 13 pkt 5 lub 6 ustawy o PIT, których roczne wynagrodzenie z tego tytułu nie przekracza 6 tys. zł. Z uwagi na brak przepisów przejściowych zmiana ta obowiązuje od dnia wejścia w życie.
Oznacza to, że osoby, które zostały zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego z tego tytułu od 1 stycznia 2022 r., uzyskujące przychody, o których mowa w art. 13 pkt 5 lub 6 ustawy o PIT, które uzyskały od początku roku wynagrodzenie z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej 6 tys. zł, powinny zostać wyrejestrowane z ubezpieczenia od 1 lipca 2022 r. Brak jest natomiast podstaw do dokonywania wyrejestrowania z datą wsteczną od 1 stycznia 2022 r., jak i korekty rozliczonej i opłaconej składki za okres do czerwca 2022 r. W tym okresie osoby te były bowiem objęte obowiązkiem ubezpieczenia bez względu na wysokość uzyskiwanych z tego tytułu przychodów.
Podstawa prawna
art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1265)
art. 13 pkt 5-7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1358)
