Polskie firmy najgorzej w całej Unii Europejskiej oceniają niezależność sądownictwa – wynika z nowego Eurobarometru, badania opinii publicznej na zlecenie Unii. W całej UE średnio 52 proc. firm ocenia system sądownictwa pozytywnie (bardzo dobrze albo dobrze). W Polsce wynik jest o ponad połowę gorszy, przy czym raptem 1 proc. ankietowanych przedstawicieli firm pokusił się o ocenę bardzo dobrą. W porównaniu z poprzednim badaniem nieznacznie wzrósł odsetek zarówno ocen pozytywnych, jak i negatywnych.

Nawet kandydaci do UE z lepszymi ocenami sądownictwa niż Polska

Badanie pozwala na wniosek, że dla firm w Polsce kwestia jest bardziej istotna niż dla konkurentów w innych państwach. Powód? U nas w ciągu ostatnich dwóch lat (ankieta była prowadzona na początku roku) 25 proc. uczestników sondażu brało udział w sporze przed sądem (o 11 pkt proc. więcej niż w badaniu z ub.r.). W żadnym innym kraju unijnym ten odsetek nie był tak wysoki. Najbliżej jest Francja, gdzie 20 proc. ankietowanych mówiło o udziale w procesie sądowym w ciągu ostatnich dwóch lat.

Polska wypada gorzej nie tylko od pozostałych członków UE, ale też od krajów kandydackich. „W czterech krajach objętych badaniem w ramach niniejszego raportu europejskiego odsetek przedsiębiorstw oceniających dobrze krajowy system wymiaru sprawiedliwości pod względem niezależności sądów i sędziów jest niższy od średniej UE: 40 proc. w Albanii, 36 proc. w Serbii, 35 proc. w Czarnogórze i 26 proc. w Macedonii Północnej” – napisano w podsumowaniu badania.

Dlaczego przedsiębiorcy nie ufają niezależności sędziów?

Szczegółowe wyniki wskazują, że polskie firmy widzą problem przede wszystkim w ingerencjach ze strony rządu i polityków. Tak widzi to niemal 90 proc. ankietowanych, którzy niezależność sądów oceniają nisko. Mniejsze znaczenie ma presja ze stron grup interesu. Częściej niż wynosi średnia dla krajów UE wskazywano odpowiedź „status i sytuacja sędziów nie gwarantują w wystarczający sposób ich niezależności”. Wśród oceniających niezależność sądów negatywnie u nas z takim stwierdzeniem zgodziło się 76 proc. ankietowanych wobec 68 proc. średnio w UE.

Ranking: gdzie sądownictwo cieszy się największym zaufaniem

Najlepsze oceny zbiera sądownictwo w krajach skandynawskich: Finlandii i Danii. Na trzecim miejscu znalazła się Irlandia, a na czwartym Holandia. W Finlandii niezależność sądów 90 proc. ankietowanych uznało za bardzo dobrą lub dobrą. W Danii pozytywnych odpowiedzi udzieliło ok. 80 proc.

U nas 59 proc. ankietowanych udzieliło odpowiedzi negatywnych. W najbliższej nam pod tym względem Bułgarii odsetek niekorzystnych ocen wyniósł 58 proc. „Bardzo źle” niezależność sądownictwa oceniło u nas 20 proc. ankietowanych firm. Znalazły się kraje, w których odsetek takich odpowiedzi był wyższy. To Bułgaria (31 proc.), Chorwacja (31 proc.) i Słowacja (23 proc.).

UOKiK wysoko oceniany przez firmy pod względem niezależności

Zupełnie inaczej wypadło badanie niezależności urzędów antymonopolowych, jak nasz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tu Polska znalazła się na 7. miejscu w UE. 73 proc. ankietowanych firm oceniło niezależność UOKiK pozytywnie (13 proc. bardzo dobrze, 60 proc. dobrze). Średnia w krajach UE to 62 proc. Najlepiej pod tym względem prezentuje się urząd antymonopolowy w Austrii, który zebrał 85 proc. ocen pozytywnych. Austria wyprzedziła Finlandię, Maltę i Luksemburg. Na końcu zestawienia znalazły się Węgry (37 proc. ocen pozytywnych), Bułgaria (podobnie, z tym, że mniej było wskazań na „bardzo dobrze”) i Chorwacja (32 proc.).

Na poziomie zbliżonym do średniej unijnej polskie firmy oceniły niezależność Urzędu Zamówień Publicznych. Zebrał on 56 proc. not pozytywnych. Średnia w UE to 59 proc. ocen na plus, ale u nas nieco więcej (9 proc. wobec 7 proc. średnio w UE) było „bardzo dobrych”.

Czy system prawny gwarantuje bezpieczeństwo inwestycji firm? Polska na dole europejskiej listy, ale są gorsi

Uczestnicy badania zostali też zapytani o ocenę tego, na ile ufają w to, że system prawa i sądy gwarantują bezpieczeństwo ich inwestycji. Odpowiedzi pozytywnych w Polsce udzieliło 39 proc. ankietowanych. Dało to nam piąte miejsce od końca, przed Łotwą, Słowacją, Grecją i Cyprem (w dwóch ostatnich krajach korzystnych odpowiedzi było mniej niż 30 proc.). Na przeciwnym biegunie znalazły się Luksemburg (89 proc. ocen pozytywnych), Irlandia (83 proc.) i Finlandia (79 proc.).