Rząd zaostrza walkę z oszustwami żywnościowymi. Jakie zmiany wprowadzi?

Nie tylko sankcje finansowe, lecz także karne będą grozić za fałszowanie żywności – przewiduje projekt nowelizacji ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, który został właśnie wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów.

Oszustwo żywnościowe to, jak wyjaśnia Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHAR-S), świadome i celowe zastępowanie lub dodawanie składników oraz fałszywe lub wprowadzające w błąd oświadczenia dotyczące produktu, w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych. Szkody spowodowane przez oszustwa żywnościowe w UE szacuje się na 8–12 mld euro rocznie, a z informacji Europolu wynika, że zyskami z chociażby „chrzczenia” oliwy olejem nie gardzą zorganizowane grupy przestępcze. Najczęściej identyfikowane oszustwa dotyczą właśnie dodawania tańszych olejów roślinnych do oliwy z oliwek lub mieszania oliwy z różnych krajów pochodzenia, zastępowania droższych gatunków ryb tańszymi oraz dodawania wody do mleka.

Projekt przygotowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi implementuje kilka unijnych aktów prawnych. Dziś np. w polskim prawie brakuje rozwiązań umożliwiających realizację obowiązku nałożonego na państwa członkowskie Unii Europejskiej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 w sprawie kontroli, umożliwiających identyfikowanie ewentualnych celowych naruszeń przepisów prawa żywnościowego, wynikających ze stosowania nieuczciwych lub oszukańczych praktyk.

„Obecne ramy prawne działania organów IJHAR-S nie pozwalają na faktyczne wyodrębnianie spośród dość powszechnych zafałszowań żywności kategorii zamierzonych oszustw żywnościowych i zapewnienie prawidłowego poziomu ochrony zdrowia i życia konsumentów, ich interesów ekonomicznych oraz rzetelności obrotu na rynku rolno-spożywczym” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.

Kolejną kwestią, która w ocenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wymaga uregulowania, jest współpraca IJHAR-S z organami ścigania, której dziś w zasadzie nie ma. Brakuje też sankcji karnych za oszustwa żywnościowe. Obecne przepisy przewidują karę w wysokości nie wyższej niż 10 proc. przychodu osiągniętego w poprzednim roku, nie niższą jednak niż 1000 zł. Teraz zostaną one wzbogacone o sankcje karne, choć MRiRW w założeniach projektu nie informuje, jakie konkretnie.

Nowelizacja ma dać IJHAR-S skuteczniejsze narzędzia do kontroli poprzez poszerzenie definicji zafałszowanego artykułu, zwiększenie możliwości sprawdzania importowanych produktów czy umożliwienie kontroli żywności przez inne służby pod nadzorem IJHAR-S. Ministerstwo zapowiada też doprecyzowanie przepisów karnych dotyczących tzw. recydywy. Wielkość obrotu nie będzie już przesłanką braną pod uwagę przy ustalaniu wysokości kary. W założeniach do nowelizacji znalazła się też zapowiedź wprowadzenia dodatkowych sankcji karnych nie tylko za oszustwa żywnościowe, lecz także naruszenia dotyczące przekazywania informacji na temat artykułów rolno-spożywczych. ©℗