Nowe przepisy, które zaczną obowiązywać od 7 stycznia 2024 r., powinny zapewnić lepszą ochronę korzystających z konsumenckich pożyczek lombardowych. Osoby te będą m.in. otrzymywały szczegółowe informacje o warunkach umowy pożyczki, jeszcze przed jej podpisaniem.
Pożyczki udzielane pod „zastaw”, czyli lombardowe, stają się bardzo popularne. Część osób podkreśla, że skorzystanie z lombardu wymusiła na nich odmowa udzielenia kredytu lub pożyczki w instytucjach finansowych.
W praktyce dochodzi jednak do sytuacji, w których klienci np. nie mają możliwości wcześniejszego zapoznania się z umową lub późniejszego odstąpienia od niej. Brak też jasnych zasad kalkulacji kosztów pożyczki. Zdarza się, że ustnie przekazywane informacje o kosztach pożyczki pod „zastaw” są rozbieżne z tym, co ostatecznie znajduje się w umowie. Zwrócono na to uwagę w uzasadnieniu do projektu ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej, która ma zapobiegać potencjalnym nadużyciom. Jej celem jest również wprowadzenie transparentnych zasad wykonywania działalności lombardowej. Ten nowy akt prawny wejdzie w życie 7 stycznia 2024 r.
Konieczny wpis do rejestru
Zgodnie z nową ustawą, działalność lombardową będą mogli wykonywać przedsiębiorcy wpisani do rejestru prowadzonego w systemie teleinformatycznym przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Zostanie on udostępniony na stronie internetowej KNF.
Ponadto wprowadzony będzie obowiązek wykonywania działalności lombardowej w formie spółki kapitałowej, czyli z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej. Jednocześnie ustanowiono wymóg kapitału zakładowego spółki z o.o. na poziomie 50 000 zł. Wymagania te mają zwiększyć pewność konsumentów co do wiarygodności podmiotu, z którym zamierzają zawrzeć umowę pożyczki lombardowej.
Istotne jest również to, że kontrolę przestrzegania przez przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową przepisów ustawy będzie prowadziła Inspekcja Handlowa.
Odpowiedzialność za zobowiązania
Zabezpieczeniem pożyczki lombardowej będzie mogła być wyłącznie rzecz ruchoma:
- będąca własnością konsumenta;
- będąca przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej;
- której konsument jest współwłaścicielem.
Za zobowiązania wynikające z zawarcia umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej konsument będzie odpowiadał wyłącznie takim przedmiotem zabezpieczenia lombardowego – chyba że po zawarciu danej umowy okaże się, że przedmiot zabezpieczenia nie stanowił jego własności albo jego małżonek lub którykolwiek ze współwłaścicieli przedmiotu nie wyraził zgody na ustanowienie zabezpieczenia, jeżeli taka zgoda była wymagana przepisami prawa.
Jak podkreślono w uzasadnieniu nowych regulacji, umowa pożyczki lombardowej ma stanowić względnie bezpieczną formę pozyskania finansowania dla konsumenta, w której nie występuje ryzyko tzw. „spirali zadłużenia”. Jedynym bowiem potencjalnie negatywnym efektem braku spłaty pożyczki będzie utrata własności wspomnianej rzeczy ruchomej.
Zgodnie z ustawą, zabezpieczenie lombardowe wygaśnie z chwilą zapłaty przez konsumenta całkowitej kwoty będącej do spłaty. W takim przypadku przedsiębiorca wykonujący działalność lombardową niezwłocznie musi zwrócić przedmiot zabezpieczenia lombardowego.
Niezbędne informacje
Nowe regulacje zobowiązują przedsiębiorcę do przekazania konsumentowi – jeszcze przed zawarciem umowy pożyczki – podstawowych informacji, które jej dotyczą. Informacje te muszą być przekazane na trwałym nośniku, w czasie umożliwiającym zapoznanie się z nimi. Powinny określać m.in.:
- całkowity koszt konsumenckiej pożyczki lombardowej z wyodrębnieniem jego poszczególnych składników i ich wysokości;
- zasady i termin zapłaty całkowitej kwoty do spłaty;
- szacunkową wartość przedmiotu zabezpieczenia lombardowego;
- sposób ewentualnej sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego;
- przysługujące konsumentowi prawo do zapłaty całkowitej kwoty do spłaty po terminie oraz warunki skorzystania z tego prawa;
- zasady rozpatrywania reklamacji.
Przedsiębiorca powinien przekazać konsumentowi te informacje na formularzu dotyczącym umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej, którego wzór zawiera załącznik do ustawy.
Ponadto nowe unormowania przewidują, że przedsiębiorca powinien przekazać bezpłatnie konsumentowi, na jego wniosek, projekt umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej.
Regulacje te powinny przyczynić się do tego, że konsument będzie zdawał sobie sprawę, jakie są warunki umowy, jeszcze przed jej podpisaniem.
Wymagana forma pisemna
W celu zabezpieczenia właściwej ochrony konsumenta wprowadzono obowiązek zawarcia umowy w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Ponadto zgodnie z nowymi przepisami, umowa musi być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Ustawa przewiduje również, że umowę konsumenckiej pożyczki lombardowej należy zawierać na okres nie krótszy niż siedem dni.
