Prowadzę firmę usługową. Zostałem ukarany karą 2000 zł przez wojewódzkiego inspektora transportu drogowego za brak aktualnego przeglądu technicznego ciężarówki, którą użytkował kierowca. W mojej ocenie kierowca powinien sam kontrolować termin ważności tego badania, czego nie zrobił. Czy w tej sytuacji kara jest legalna? Czy mogę się od niej odwołać?

Z kontekstu pytania czytelnika wynika, że na przedsiębiorcę została nałożona kara pieniężna za brak badania technicznego pojazdu. Zgodnie z art. 92a ust. 1 ustawy o transporcie drogowym (dalej: u.t.d.) podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem z naruszeniem obowiązków lub warunków przewozu drogowego podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 zł do 12 000 zł za każde naruszenie. Natomiast wysokość kary pieniężnej za wykonywanie przewozu drogowego pojazdem nieposiadającym aktualnego okresowego badania technicznego, potwierdzającego jego zdatność do ruchu drogowego, wynosi 2000 zł za każdy pojazd.
Z kolei w art. 92c ust. 1 pkt 1 i 2 u.t.d. postanowiono, że nie wszczyna się postępowania w sprawie nałożenia wspomnianej kary pieniężnej na podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem (a postępowanie wszczęte w tej sprawie się umarza), jeżeli okoliczności sprawy i dowody wskazują, że podmiot wykonujący przewozy lub inne czynności związane z przewozem nie miał wpływu na powstanie naruszenia; a naruszenie z kolei nastąpiło wskutek zdarzeń i okoliczności, których podmiot nie mógł przewidzieć, lub za stwierdzone naruszenie na podmiot wykonujący przewozy została nałożona kara przez inny uprawniony organ.

Kontrola drogowa sprawdza

Warto także pamiętać o par. 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie kontroli ruchu drogowego. Zgodnie z nim podczas wstępnej drogowej kontroli technicznej kontrolujący sprawdza wymaganą dokumentację dotyczącą dopuszczenia pojazdu do ruchu drogowego, a w szczególności dowód poddania pojazdu wymaganemu badaniu okresowemu oraz ostatni protokół kontroli drogowej.
WAŻNE Zlecenia osobie trzeciej wykonania badań technicznych pojazdu nie zwalnia jego właściciela z odpowiedzialności za brak tych badań.
Z kolei z art. 81 prawa o ruchu drogowym wynika m.in., że właściciel pojazdu samochodowego jest obowiązany przedstawiać go do badania technicznego. Przepisy wskazują także, że okresowe badanie techniczne pojazdu przeprowadza się co do zasady corocznie. Natomiast w art. 82 prawa o ruchu drogowym wskazano, że organ dokonujący rejestracji pojazdu wpisuje do dowodu rejestracyjnego termin badania technicznego pojazdu. Jeżeli pojazd jest zarejestrowany, to kolejny termin badania technicznego wpisuje do dowodu rejestracyjnego uprawniony diagnosta po stwierdzeniu pozytywnego wyniku badania technicznego.

Wykazanie należytej staranności

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie również analizował legalność nałożonej kary pieniężnej za brak aktualnego okresowego badania technicznego pojazdu przez organy transportu drogowego obu instancji w wyroku z 22 września 2022 r. (sygn. akt II SA/Sz 533/22). Zwrócił uwagę na to, że przepisy prawa wprost wskazują, iż obowiązek wykonania badań technicznych spoczywa na właścicielu, względnie posiadaczu pojazdu. W konsekwencji zdaniem sądu nawet w sytuacji zlecenia wykonania badań technicznych osobie trzeciej nie zwalnia to właściciela z obowiązku sprawdzenia prawidłowego wykonania zlecenia. Ponadto sąd wskazał, że ciężar udowodnienia okoliczności wymienionych w art. 92c ust. 1 pkt u.t.d. spoczywa na przedsiębiorcy, który musi wykazać, a nie tylko wskazać, że dołożył należytej staranności przy organizacji przewozu i nie miał wpływu na naruszenie prawa przez kierowcę, przy czym brak takiego wpływu musi istnieć realnie. WSA podkreślił też, że za działalność przedsiębiorstwa wykonującego transport drogowy zawsze ponosi odpowiedzialność przedsiębiorca. Dlatego ciężar dowodu wskazującego na to, że w sprawie wystąpiły przesłanki do zwolnienia z tej odpowiedzialności, spoczywa na przedsiębiorcy. Natomiast samowolne działanie kierowcy, którego przedsiębiorca zatrudnia do wykonywania działalności, w żadnym razie nie może zostać zakwalifikowane jako zdarzenie spowodowane wystąpieniem nieprzewidywalnych i niezależnych od przedsiębiorcy okoliczności, o których mowa w art. 92c ust. 1 pkt 1 u.t.d. W istocie rzeczy jest ono wyłącznie skutkiem niewłaściwej organizacji pracy samego przedsiębiorcy. W powyższym wyroku podano, że przestrzeganie reguł w zakresie bezpieczeństwa pojazdu, dopuszczenia go do ruchu, w tym dbania o aktualność badań technicznych auta, należą do podstawowych obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność transportową.
Finalnie wskazano, że badania techniczne pojazdu należą do czynności powtarzalnych i przewidywalnych – z dowodu rejestracyjnego pojazdu wynika bowiem, kiedy upływa ważność badań. Podkreślono także, że: „Nawet jeśli wewnętrzna organizacja pracy u przedsiębiorcy zakłada, że do zadań kierowcy należy sprawdzanie aktualności badań technicznych pojazdu, to pozostaje to bez wpływu na odpowiedzialność przedsiębiorcy za naruszenie polegające na braku stosownych badań kontrolowanego pojazdu. Wpływ przedsiębiorcy przejawia się w braku kontroli nad kierowcą oraz braku reakcji na popełniane przez niego naruszenia”.
Biorąc zatem pod uwagę powyższe stanowisko sądu i na jego podstawie odpowiadając na pytanie czytelnika, trzeba stwierdzić, że kara została nałożona na przedsiębiorcę zgodnie z prawem. To on ponosi ryzyko działalności gospodarczej ‒ w tym w kontekście prawidłowości wykorzystywanych pojazdów ‒ a nie kierowca pojazdu. Złożenie odwołania w tych okolicznościach z dużym prawdopodobieństwem nie przyniesie uchylenia nałożonej kary przez wojewódzkiego inspektora transportu drogowego. ©℗
Podstawa prawna
•art. 92a ust. 1 oraz ust. 7 pkt 1, art. 92c ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2201)
•art. 81 i 82 ustawy z 20 czerwca 1997 r. ‒ Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 988; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1997)
•par. 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 2141; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1778)