Jakie są konsekwencje przeniesienia majątku z zagranicznej fundacji rodzinnej do polskiej

Od kilku lat prowadzę w Austrii fundację rodzinną, w której skupiony jest rodzinny majątek – udziały w spółkach i nieruchomości. Zastanawiam się, czy można przenieść aktywa do kraju bez podatkowych konsekwencji i czy przepisy krajowe mogą obejmować również fundacje zagraniczne?

Polskie fundacje rodzinne funkcjonują na rynku już od ponad dwóch lat, a przedsiębiorcy coraz częściej zestawiają je z zagranicznymi fundacjami, zwłaszcza z Liechtensteinu, Austrii czy trustami amerykańskimi. Na pytanie dotyczące możliwości przeniesienia majątku z zagranicznej fundacji do polskiej oraz stosowania krajowych przepisów do struktur zagranicznych organy podatkowe i sądy administracyjne odpowiadają jednoznacznie: nie.

Podczas prac legislacyjnych nad ustawą o fundacji rodzinnej postulowano wprowadzenie tzw. ulgi repolonizacyjnej – rozwiązania, które miało zachęcić polskich przedsiębiorców rodzinnych do przenoszenia majątków z zagranicznych fundacji do polskich poprzez zwolnienie takiego transferu z podatku dochodowego. Ostatecznie jednak ustawodawca nie zdecydował się na ten krok.

W interpretacjach podatkowych i orzeczeniach sądów administracyjnych wielokrotnie pojawia się pytanie, czy przepisy ustawy o fundacji rodzinnej można stosować do zagranicznych fundacji lub trustów. Organy podatkowe i sądy konsekwentnie odpowiadają przecząco.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 30 maja 2025 r. (sygn. akt I SA/Kr 200/25), utrzymującym w mocy decyzję dyrektora KIS, potwierdził, że świadczenia wypłacane beneficjentowi amerykańskiego trustu nie korzystają ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 157 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PIT). Zbliżone stanowisko znalazło się również w interpretacjach z 18 października 2023 r. (0114-KDIP2-1.4010.398.2023.1.MR1) oraz 20 stycznia 2025 r. (0112-KDIL2-1.4011.853.2024.6.JK). Dyrektor KIS podkreśla, że mimo pewnych podobieństw między trustem a fundacją rodzinną, amerykańskiej instytucji nie można traktować jako fundacji, a co za tym idzie, nie można rozciągać zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na wypłaty z trustu.

W efekcie zagraniczne fundacje rodzinne nie mogą korzystać z ulg przewidzianych dla polskich. Ich przychody – nawet jeśli pochodzą z działalności odpowiadającej tej, o której mowa w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej – podlegają opodatkowaniu. Także świadczenia otrzymane przez beneficjentów z zagranicznych fundacji lub trustów nie korzystają ze zwolnienia podatkowego.

Warto wspomnieć, że Ministerstwo Finansów przygotowało projekt zmian w ustawie o fundacji rodzinnej, który 1 października został przekazany do sejmu. Zawiera on przepisy mające rozszerzyć opodatkowanie fundacji w kontekście zagranicznych struktur.

Pierwsza zmiana zakłada objęcie fundacji rodzinnych przepisami o opodatkowaniu dochodów uzyskiwanych przez zagraniczne jednostki kontrolowane (CFC), czyli 19 proc. podatkiem od dochodów generowanych przez zagraniczne podmioty kontrolowane przez fundację – nawet mimo braku fizycznego transferu do fundacji takich dochodów.

Druga propozycja przewiduje objęcie fundacji rodzinnej podatkiem od tzw. niezrealizowanych zysków (tzw. exit tax), co oznacza, że przy przemieszczeniu majątku za granicę lub zmianie rezydencji podatkowej może zostać naliczony podatek.

Trzecia – dotyczy objęcia podatkiem dochodów fundacji rodzinnych w przypadku przystąpienia przez nią do zagranicznych podmiotów transparentnych podatkowo. Czyli takich, w których podatnikiem jest wspólnik, a nie sama spółka (np. spółka jawna osób fizycznych). ©℗