Nasza spółka ma problem z egzekucją należności od niesolidnego kontrahenta. Komornik niestety umorzył we wrześniu postępowanie z powodu bezskuteczności egzekucji. Uzyskaliśmy jednak informacje, że nasz dłużnik też ma wierzytelności – pewna firma budowlana jest mu winna pieniądze. Czy w tej sytuacji możemy ponownie wszcząć egzekucję wobec firmy budowlanej?

Marcin Nagórek, radca prawny
Z opisu wynika, że komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne z powodu bezskuteczności. Należy podkreślić, że wskutek tego umorzenia automatycznie doszło do uchylenia dotychczasowych czynności egzekucyjnych. Na przykład gdy zajęte były rachunek bankowy lub wynagrodzenie, to umorzenie postępowania spowodowało uchylenie tych zajęć. Co jednak istotne, w kontekście podanego zapytania na szczególną uwagę zasługuje art. 826 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.), w którym postanowiono, że „Umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn egzekucja jest niedopuszczalna”.
Jak więc wynika z tej regulacji, umorzenie postępowania nie zamyka drogi do ponownego wszczęcia egzekucji, chyba że wystąpią inne obiektywne przesłanki, które to uniemożliwią, np. uchylenie wyroku czy nakazu zapłaty. Inaczej mówiąc: jeśli wierzyciel uzna, że warto ponownie skierować sprawę do egzekucji, to w każdym czasie może to zrobić. Przy czym ponowne wszczęcie postępowania oznacza konieczność ponownego poniesienia różnych opłat i zaliczek egzekucyjnych, i to bez gwarancji wyegzekwowania kwot od dłużnika.
Niestety spółka nie może wszcząć egzekucji wobec firmy budowlanej, która przecież nie jest jej dłużnikiem. Może jednak wykorzystać inny mechanizm prawny. Mianowicie formułując wniosek do komornika, może wystąpić o zastosowanie egzekucji z wierzytelności przysługującej dłużnikowi wobec firmy budowlanej. Dla przypomnienia, wierzytelność to prawo podmiotu żądania od innego podmiotu zapłaty świadczenia np. z umowy usług. Ustawodawca przewidział egzekucję z wierzytelności w art. 895 i nast. k.p.c. Z tych regulacji wynika w szczególności, że do egzekucji z wierzytelności komornik przystępuje przez jej zajęcie. W celu zajęcia komornik:
1) zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu odbierać żadnego świadczenia ani rozporządzać zajętą wierzytelnością i ustanowionym dla niej zabezpieczeniem;
2) wezwie dłużnika wierzytelności, aby należnego od niego świadczenia nie uiszczał dłużnikowi, lecz złożył je komornikowi lub na rachunek depozytowy ministra finansów.
Podsumowując: umorzenie egzekucji przez komornika nie jest przeszkodą do ponownego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. We wniosku egzekucyjnym należy wskazać, że spółka występuje o zajęcie wierzytelności od firmy budowlanej.
Podstawa prawna
• art. 826, 895 i nast. ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1491)