Gdy właściciel nieruchomości położonej w strefie ograniczonego użytkowania wokół lotniska żąda odsetek od odszkodowania za obniżenie wartości gruntów i budynków, musi wykazać, że w wezwaniu do zapłaty precyzyjnie określił wysokość należności. Przypomniał o tym Sąd Najwyższy w jednym z najnowszych wyroków.
Sprawa dotyczyła odszkodowania oraz zwrotu kosztów remontu – adaptacji akustycznej dwóch budynków należących do małżeństwa M., a położonych w strefie ograniczonego użytkowania lotniska Poznań-Ławica. Gdy w 2012 r. weszły w życie uchwały sejmiku województwa wielkopolskiego w sprawie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, obydwie nieruchomości znalazły się w tej strefie. W związku z tym już w kwietniu 2013 r. właściciele budynków wystąpili o odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości oraz o zwrot kosztów koniecznych remontów i adaptacji na podstawie art. 129 prawa ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1219 ze zm.). Ponieważ spółka – operator lotniska kwestionowała kwoty wskazane w wezwaniu do zapłaty, sprawa trafiła do sądu.
Już w I instancji właściciele nieruchomości wywalczyli odszkodowanie w wysokości ponad 136 tys. zł oraz ok. 105 tys. zł. zwrotu kosztów remontów. Na tym jednak spór się nie skończył, gdyż batalia sądowa potoczyła się dalej – tym razem chodziło o odsetki. Właściciele domagali się ich zapłaty od złożenia wezwania operatorowi lotniska do zapłaty odszkodowania, czyli od kwietnia 2013 r. Jednak sądy nie uznały tych żądań, stwierdzając, że wezwanie do uregulowania należności złożone przez państwa M. nie miało charakteru wezwania dłużnika do wykonania świadczenia, określonego w art. 455 kodeksu cywilnego. Powodem miał być brak ścisłego podania podstaw ustalonego odszkodowania i kosztów remontów – a pierwotne żądania właścicieli były znacznie wyższe niż zasądzone ostatecznie kwoty. Sąd I instancji, a za nim sąd apelacyjny uznały, że dopiero wycena spadku wartości nieruchomości i kosztów remontów dokonana przez biegłego i przedłożona stronom w toku postępowania przed sądem okręgowym spełnia warunek wezwania do zapłaty. Tyle że opinia ta została złożona w sądzie dopiero w styczniu 2017 r. i od tego momentu sądy zasądziły odsetki właścicielom.
Dopiero wycena dokonana przez biegłego i przedłożona stronom w toku postępowania przed sądem okręgowym spełnia warunek wezwania do zapłaty
Pełnomocnik właścicieli złożył więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, ale tu również orzeczenie nie było dla nich korzystne – skargę w całości SN oddalił.
Uzasadniając wyrok, sąd wskazał, że odsetki mogą się należeć od kwot odszkodowania przyznanego na podstawie art. 129 prawa ochrony środowiska, tak orzekł zresztą SN we wcześniejszej uchwale z 8 listopada 2019 r. (sygn. III CZP 32/19). Ale należy wówczas spełnić warunki do uzyskania odsetek określone w kodeksie cywilnym.
‒ Możliwe jest więc, że odsetki będą się należały, licząc od daty wezwania do zapłaty dłużnika. Ale aby tak było, konieczne jest oczywiście wcześniejsze powstanie zobowiązania do spełnienia świadczenia. To powoduje konieczność wykazania przez wierzyciela konkretnej wysokości roszczenia, gdyż odsetek można żądać tylko wtedy, gdy kwota odszkodowania jest sprecyzowana – powiedziała sędzia Ewa Stefańska.
Zgodnie bowiem z obowiązującymi regułami dowodowymi, zawartymi zwłaszcza w art. 6 k.c., ciężar dowodu w zakresie wykazania wcześniejszego obowiązku wykonywania zobowiązania i co za tym idzie – zobowiązania do zapłaty ewentualnych odsetek, spoczywa na wierzycielu. Ma on wykazać nie tylko to, że wezwał wcześniej dłużnika do zapłaty. Obowiązkiem dowodowym jest objęte także wykazanie istnienia i wysokości roszczenia w dacie, od której wierzyciel żąda odsetek – uznał SN.
‒ Na gruncie rozpatrywanej sprawy powodowie mogliby żądać odsetek od daty wezwania do zapłaty, gdyby wykazali, że wysokość szkody, określona w sporządzonej przez biegłego opinii, mogłaby zostać uznana za odpowiadającą szkodzie istniejącej w chwili wezwania operatora lotniska do zapłaty. Ale dowód nie został przeprowadzony w sprawie, skoro więc powodowie nie sprostali temu obowiązkowi dowodowemu, odsetki nie mogą być zasądzone od daty wezwania do zapłaty, a skarga kasacyjna w związku z tym podlega oddaleniu – stwierdziła sędzia Stefańska.
orzecznictwo
Wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2021 r., sygn. akt II CSKP 34/21. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
