O wsparcie na bieżące funkcjonowanie firmy mogą wystąpić nowe grupy mikro i małych przedsiębiorców. Ci zaś, którzy prawo do tej pomocy nabyli wcześniej, mogą sięgnąć po nią kolejny raz

26 kwietnia 2021 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z 16 kwietnia zmieniające rozporządzenie w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U. poz. 713) – nazywane tarczą antykryzysową 9.0. Od tego dnia przedsiębiorcy prowadzący działalność pod określonymi kodami PKD (z branż uznanych przez rząd za najbardziej poszkodowane przez epidemię COVID-19) mogą składać wnioski o dodatkowe dotacje z Funduszu Pracy w wysokości 5000 zł na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej do powiatowych urzędów pracy.
Po raz kolejny i kolejny
Sama instytucja dotacji nie jest nowym instrumentem – została wprowadzona w art. 15zze[4] specustawy o COVID-19 (czyli ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 694) na mocy nowelizacji z 9 grudnia 2020 r.
Nowościami wynikającymi z rozporządzenia nowelizującego [ramka 1] są m.in.:
  • zwiększenie liczby dotacji możliwych do uzyskania przez jednego przedsiębiorcę – niektórzy będą mogli ją pobrać cztero-, a nawet pięciokrotnie,
  • poszerzenie kręgu podmiotów uprawnionych o 17 nowych kodów PKD,
  • zmiana terminu weryfikacji kodu PKD – będzie oceniany na 31 marca 2021 r., a nie na 30 listopada 2020 r.;
  • wprowadzenie możliwości powołania się na spadek przychodów z działalności w lutym 2020 r.

Ramka 1

Kolejna zmiana dokonana przez rząd
Ustawodawca w art. 15zze5 specustawy o COVID-19 zostawił furtkę, z której rząd teraz korzysta nie pierwszy raz. Rada Ministrów ma możliwość zmiany warunków uzyskania wsparcia przewidzianego w art. 15zze4 specustawy o COVID-19, m.in. poprzez poszerzenie w drodze rozporządzenia kręgu przedsiębiorców uprawnionych do dotacji, zmianę treści składanych oświadczeń oraz terminu składania wniosków. Rząd wprowadzając regulacje, musi mieć na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, skutki nimi wywołane, ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej wynikające z tych stanów oraz obszary życia gospodarczego i społecznego w szczególny sposób dotknięte konsekwencjami COVID-19.
Pierwotnie art. 15zze4 specustawy o COVID-19 przewidywał jednorazową dotację ze środków Funduszu Pracy. Z kolei poprzednie rozporządzenie dawało możliwość udzielenia dotacji dwukrotnie lub trzykrotnie. Natomiast najnowsze przepisy pozwalają na dotowanie nawet cztero- i pięciokrotnie w zależności od rodzaju prowadzonej działalności, choć będą też tacy, których dotacja obejmie tylko jednorazowo. Co ważne, na mocy najnowszej tarczy lista uprawnionych do wsparcia została uzupełniona o przedsiębiorców działających pod 17 nowymi kodami PKD. Łącznie lista liczy zatem 65 kodów PKD. Kto i ile razy będzie mógł skorzystać, pokazujemy w zestawieniu na s. C2. [ramka 2]

Ramka 2

Branże objęte możliwością uzyskania dotacji
(kolorem czerwonym zaznaczono nowych uprawnionych)
jednokrotna możliwość uzyskania dotacji
• 47.41.Z – Sprzedaż detaliczna komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania*
• 47.42.Z – Sprzedaż detaliczna sprzętu telekomunikacyjnego*
• 47.43.Z – Sprzedaż detaliczna sprzętu audiowizualnego*
• 47.51.Z – Sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych*
• 47.52.Z – Sprzedaż detaliczna drobnych wyrobów metalowych, farb i szkła*
• 47.53.Z – Sprzedaż detaliczna dywanów, chodników i innych pokryć podłogowych oraz pokryć ściennych*
• 47.59.Z – Sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego
• 47.64.Z – Sprzedaż detaliczna sprzętu sportowego*
• 47.65.Z – Sprzedaż detaliczna gier i zabawek*
• 47.75.Z – Sprzedaż detaliczna kosmetyków i artykułów toaletowych*
• 47.77.Z – Sprzedaż detaliczna zegarków, zegarów i biżuterii*
• 77.29.Z – Wypożyczanie i dzierżawa pozostałych artykułów użytku osobistego i domowego
• 77.39.Z – Wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn, urządzeń oraz dóbr materialnych, gdzie indziej niesklasyfikowane
• 96.02.Z – Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne
• 96.09.Z – Pozostała działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana
DWUKROTNA MOŻLIWOŚĆ UZYSKANIA DOTACJI
• 47.81.Z – Sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych prowadzona na straganach i targowiskach
• 47.82.Z – Sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach
• 47.89.Z – Sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów prowadzona na straganach i targowiskach
TRZYKROTNA MOŻLIWOŚĆ UZYSKANIA DOTACJI
• 47.71.Z – Sprzedaż detaliczna odzieży*
• 47.72.Z – Sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych*
CZTEROKROTNA MOŻLIWOŚĆ UZYSKANIA DOTACJI
• 91.02.Z ‒ Działalność muzeów
PIĘCIOKROTNA MOŻLIWOŚĆ UZYSKANIA DOTACJI
• 49.39.Z – Pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany
• 51.10.Z – Transport lotniczy pasażerski
• 52.23.Z – Działalność usługowa wspomagająca transport lotniczy
• 55.10.Z – Hotele i podobne obiekty zakwaterowania
• 55.20.Z – Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania
• 55.30.Z – Pola kempingowe (włączając pola dla pojazdów kempingowych) i pola namiotowe
• 56.10.A – Restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne
• 56.10.B – Ruchome placówki gastronomiczne
• 56.21.Z – Przygotowywanie i dostarczanie żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering)
• 56.29.Z – Pozostała usługowa działalność gastronomiczna
• 56.30.Z – Przygotowywanie i podawanie napojów
• 59.11.Z – Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
• 59.12.Z – Działalność postprodukcyjna związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi
• 59.13.Z – Działalność związana z dystrybucją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
• 59.14.Z – Działalność związana z projekcją filmów
• 59.20.Z – Działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych
• 74.20.Z – Działalność fotograficzna
• 77.21.Z – Wypożyczanie i dzierżawa sprzętu rekreacyjnego i sportowego
• 79.11.A – Działalność agentów turystycznych
• 79.12.Z – Działalność organizatorów turystyki
• 79.90.A – Działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych
• 79.90.C – Pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowana
• 82.30.Z – Działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów
• 85.51.Z – Pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych
• 85.52.Z – Pozaszkolne formy edukacji artystycznej
• 85.53.Z – Pozaszkolne formy edukacji z zakresu nauki jazdy i pilotażu
• 85.59.A – Nauka języków obcych
• 85.59.B – Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane
• 86.10.Z – Działalność szpitali (w zakresie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń w ramach lecznictwa uzdrowiskowego, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, lub realizowanej w trybie stacjonarnym rehabilitacji leczniczej)
• 86.90.A – Działalność fizjoterapeutyczna
• 86.90.D – Działalność paramedyczna
• 90.01.Z – Działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych
• 90.02.Z – Działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych
• 90.04.Z – Działalność obiektów kulturalnych
• 93.11.Z – Działalność obiektów sportowych
• 93.13.Z – Działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej
• 93.19.Z – Pozostała działalność związana ze sportem
• 93.21.Z – Działalność wesołych miasteczek i parków rozrywki
• 93.29.A – Działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni
• 93.29.B – Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana
• 93.29.Z – Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna
• 96.01.Z – Pranie i czyszczenie wyrobów włókienniczych i futrzarskich
• 96.04.Z – Działalność usługowa związana z poprawą kondycji fizycznej
* Działalność prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.
Dobrą wiadomością jest to, że większość uprawnionych będzie mogła wystąpić o wsparcie aż pięciokrotnie. Ustawodawca zdecydował się na ograniczenie wielokrotności wsparcia w przypadku kilku rodzajów działalności. Rozporządzenie umożliwia np. czterokrotne udzielenie dotacji dla muzeów, trzykrotne dla sprzedaży detalicznej odzieży oraz obuwia i wyrobów skórzanych prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach.
Komu przysługuje
Uprawnieni do dotacji są mikro i mali przedsiębiorcy w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162). Przypomnijmy, że są to odpowiednio przedsiębiorcy, którzy w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniali łącznie dwa warunki: dotyczący wielkości zatrudnienia (w przypadku mikroprzedsiębiorców mniej niż 10, w przypadku małych przedsiębiorców – mniej niż 50 pracowników) oraz wysokości rocznego obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług, operacji finansowych lub sumy aktywów bilansu (równowartość w złotych odpowiednio 2 lub 10 mln euro).
Aby otrzymać pomoc, muszą spełniać inne dodatkowe warunki, m.in. prowadzić działalność pod określonym kodem PKD, zanotować spadek przychodów o 40 proc. Przy czym co do tych warunków rozporządzenie wprowadza pewne modyfikacje.
Ważny stan rejestru na 31 marca 2021 r.
Obecnie przedsiębiorca musi na 31 marca 2021 r. prowadzić działalność gospodarczą oznaczoną według jednego z określonych kodów PKD jako rodzaj przeważającej działalności. Wsparcie nie zostanie udzielone, jeżeli przedsiębiorca zawiesił wykonywanie działalności w okresie obejmującym 31 marca 2021 r.
Warto zwrócić uwagę, że zmianie uległ termin weryfikacji oznaczenia działalności na podstawie danych zawartych w rejestrze REGON z 30 listopada 2020 r. na 31 marca 2021 r. W praktyce dzięki temu jednak większa liczba przedsiębiorców zostanie objęta wsparciem (zdarzało się, że część z przedsiębiorców aktualizowała kody dopiero w czasie pandemii).

przykład 1

Sklep powstał w tym roku, ale też skorzysta
Pan Nowak prowadzi od początku stycznia 2021 r. sklep oferujący sprzedaż komputerów i oprogramowania. Dzięki nowelizacji rozporządzenia może występować o dotację, ponieważ na 31 marca 2021 r. prowadzi działalność objętą wsparciem (kod PKD: 47.41.Z). Wcześniej nie mógłby się o nią ubiegać – branża nie była wymieniona w rozporządzeniu, poza tym rozporządzenie wymagało prowadzenia działalności przed 30 listopada 2020 r., a pan Nowak wtedy jeszcze jej nie rozpoczął.
Spadek przychodu
Aby uzyskać dotację, musi nastąpić spadek przychodu (w rozumieniu przepisów podatkowych) uzyskanego w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego lub w lutym 2020 r., lub we wrześniu 2020 r. Nowością jest dodanie możliwości powołania się na spadek w lutym 2020 r.

przykład 2

Można wybrać sobie miesiąc
Przedsiębiorca składający wniosek na początku maja 2021 r. nie musi się obawiać, że w kwietniu 2021 r. miał za mały spadek przychodów w stosunku do marca br. Wystarczy, jeśli w lutym lub w kwietniu 2020 r. wystąpił spadek co najmniej o 40 proc. Dotacja zależna jest od spadku przychodu w jednym wybranym przez przedsiębiorcę okresie, na który wskazuje rozporządzenie.
Jak złożyć wniosek
Inne zasady udzielenia dotacji pozostały niezmienne. Dotacji udziela starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu, sprawujący zwierzchnictwo nad powiatowym urzędem pracy bądź dyrektor odpowiedniego urzędu pracy działający z upoważnienia starosty lub prezydenta miasta na podstawie umowy.
Przyznanie dotacji następuje na wniosek przedsiębiorcy składany do PUP właściwego ze względu na jego siedzibę, po ogłoszeniu naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy. Wniosek może być złożony wyłącznie w formie elektronicznej poprzez platformę praca.gov.pl. Obecnie przedsiębiorcy mają czas do 31 sierpnia 2021 r. na jego złożenie.

przykład 3

Papierowy formularz bez rozpoznania
Przedsiębiorca udał się do miejscowego PUP w celu złożenia wniosku w formie papierowej. Niestety, otrzyma informację, że wniosek w takiej formie jest niedopuszczalny i nie zostanie przyjęty. Wniosek może być złożony wyłącznie elektronicznie (przez praca.gov.pl).
Oświadczenia pod rygorem
Wniosek ten musi zawierać oświadczenia przedsiębiorcy o posiadaniu statusu mikroprzedsiębiorcy albo małego przedsiębiorcy, prowadzeniu na 31 marca 2021 r. działalności gospodarczej, uzyskaniu w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku przychodu niższego co najmniej o 40 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego lub w lutym albo we wrześniu 2020 r., niezawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej na okres obejmujący dzień 31 marca 2021 r.
Użycie sformułowania „oświadczenia” oznacza, że przedsiębiorca nie musi przedstawiać żadnych dokumentów. Jednak oświadczenia składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Kiedy trzeba będzie zwrócić
Dotacja 5000 zł co do zasady jest bezzwrotna. Ustawa przewiduje jednak przypadki, gdy będzie musiała zostać zwrócona. W pierwszym przypadku przedsiębiorca zwraca dotację w całości (jednak bez odsetek) na rachunek bankowy PUP, jeśli nie wykonywał działalności gospodarczej przez okres trzech miesięcy od dnia jej udzielenia. [przykład 4] Ustawodawca nie określił, co rozumie przez niewykonywanie działalności, a to może rodzić problemy przy ewentualnym zwrocie (na pewno w zakres pojęcia wchodzi zawieszenie prowadzenia działalności). Okres ewentualnego zwrotu dotacji nie może być dłuższy niż 12 miesięcy, z karencją w spłacie przez okres trzech miesięcy od dnia udzielenia dotacji.
Drugi przypadek obejmuje sytuacje, gdy dotacja podlega zwrotowi w całości, wraz z odsetkami liczonymi od dnia udzielenia dotacji, jeżeli przedsiębiorca: wydatkował ją niezgodnie z przeznaczeniem, złożył niezgodne ze stanem faktycznym przynajmniej jedno z oświadczeń lub nie spełniał innych warunków do udzielania dotacji bądź nie poddał się kontroli dotyczącej wydatkowania dotacji zgodnie z przeznaczeniem, a także w zakresie właściwego jej dokumentowania. Okres ewentualnego zwrotu dotacji nie może być w tym przypadku dłuższy niż 30 dni od doręczenia wezwania starosty.
Z obowiązku zwrotu zwolniono spadkobierców przedsiębiorcy w przypadku jego śmierci w okresie trzech miesięcy od dnia udzielenia dotacji.

Przykład 4

Po trzech miesiącach można zawiesić
W czerwcu 2021 r. PUP udzielił przedsiębiorcy dotacji na prowadzenie działalności. Sytuacja pandemiczna zmusiła jednak przedsiębiorcę do zawieszenia prowadzenia swojej działalności w październiku 2021 r. Nie będzie on musiał zwracać kwoty, ponieważ do zawieszenia działalności doszło już po upływie trzech miesięcy po uzyskaniu wsparcia.
Kontrola
Przepisy dają staroście możliwość (nie jest to obligatoryjne) przeprowadzenia kontroli u przedsiębiorcy, któremu udzielono dotacji w zakresie wydatkowania dotacji zgodnie z przeznaczeniem oraz właściwego jej dokumentowania. Starostę ogranicza termin – kontrola jest możliwa jedynie w okresie trzech lat od dnia jej udzielenia.
Przedsiębiorca musi udostępnić wszelkie dokumenty i udzielać wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli. Starosta może upoważnić dyrektora PUP lub, na jego wniosek, innych pracowników tego urzędu do dokonywania czynności kontrolnych. Przepisy są w tym zakresie lakoniczne – ustawodawca nie zdecydował się na doprecyzowanie sposobu i form przeprowadzenia kontroli.
Wcześniej pobrane wsparcie
Do wniosków złożonych na podstawie wcześniejszego rozporządzenia z 26 lutego 2021 r., które nie zdążyły zostać rozpatrzone przed 26 kwietnia 2021 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Ma to znaczenie szczególnie w kwestii liczby możliwych dotacji i rodzajów działalności objętych wsparciem. Liczbę dotacji (od jeden do pięć) trzeba pomniejszyć – o liczbę dotacji udzielonych przedsiębiorcy na podstawie wcześniejszych rozporządzeń.
Powyższe oznacza, że nie dochodzi do sumowania maksymalnej liczby udzielonych dotacji. Jeśli przedsiębiorca ubiegał się o nie wcześniej, zostanie to teraz wzięte pod uwagę przy określaniu, czy kolejna dotacja się mu należy.

Przykład 5

Nie można przekroczyć limitu
Przedsiębiorca uzyskał dwie dotacje na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów. Nawet jeśli teraz na podstawie rozporządzenia przysługuje mu prawo do pięciokrotnego ubiegania się o dotację (np. w przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie organizatorów turystyki – kod 79.12.Z czy nauki języków obcych – kod 85.59.A), to te wcześniej uzyskane pomniejszą limit, a więc będzie mógł się ubiegać o wsparcie już tylko trzy razy, a nie pięć.
Przedsiębiorcy powinni zwracać szczególną uwagę, za jakie miesiące wykazują spadki przychodów. Jeśli po 26 kwietnia 2021 r. składać będą kolejny już wniosek o dotację, to nie mogą w nim wskazać jako podstawy spadku przychodów tego samego miesiąca, który wskazali we wcześniejszym wniosku (na który przyznano im wcześniej dotację).

Przykład 6

Nie można wskazać tego samego miesiąca
Przedsiębiorca ubiegając się o dotację za maj, wykazał jako podstawę spadek przychodów w lutym 2020 r. Nie będzie mógł powtórnie wskazać tego miesiąca, ubiegając się o kolejną dotację w czerwcu.