Projekt przepisów implementujących V Dyrektywę AML, dotyczącą kwestii zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, został przyjęty przez Sejm 25 lutego 2021r. i skierowany do Senatu. Należy się zatem spodziewać, pomijając spore opóźnienie polskiego ustawodawcy, że w najbliższych dniach nowe przepisy staną się już obowiązującym prawem. A wraz z nimi, nowa grupa przedsiębiorców będzie musiała się z nimi zapoznać.
Obrót walutami wirtualnymi
Obrót walutami wirtualnymi będzie działalnością regulowaną. Jak daleko będą sięgać zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu?
Walka z pandemią spycha na plan dalszy liczne zmiany, jakie następują w otoczeniu przedsiębiorców. Wśród szeroko dyskutowanych w tym roku tematów poza obowiązkiem transpozycji do polskiego porządku prawnego przepisów wynikających z tzw. dyrektywy o sygnalistach, znajdują się będące już na legislacyjnym finiszu zmiany do ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.
Projekt przepisów implementujących V Dyrektywę AML dotyczącą, rezygnując z przytoczenia pełnej nazwy tej regulacji, kwestii zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu został przyjęty przez Sejm w dniu 25 lutego 2021r. i skierowany do Senatu. Należy się zatem spodziewać, pomijając spore opóźnienie polskiego ustawodawcy, że w najbliższych dniach nowe przepisy staną się już obowiązującym prawem.
AML to nie tylko banki i kantory
Zwykło się uważać, że przepisy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy dotyczą wyłącznie banków oraz kantorów, bo to właśnie te organizacje mają przecież do czynienia z żywą gotówką. Nic bardziej mylnego, bowiem kolejne odsłony zmian regulacyjnych w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy zarówno w wymiarze międzynarodowym, unijnym jak i krajowym, rozszerzają zakres podmiotowy stosowania przepisów o nowe obszary. Wielu przedsiębiorców zupełnie niedawno zwróciło uwagę na przepisy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy w związku z nowym obowiązkiem polegającym na zgłoszeniu informacji o beneficjentach rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Procedowana właśnie zmiana przepisów nałoży nowe obowiązki na kolejne grupy przedsiębiorców i z pewnością szersze ich grono będzie zmuszone do włączenia lektury nowej regulacji do swoich obowiązków.
Trzy kluczowe zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
W tym kontekście warto wskazać trzy zmiany o charakterze podmiotowym, które wynikają z nowych przepisów.
Pierwszą z nich będzie rozszerzenie katalogu podmiotów wskazanych jako instytucje obowiązane.
Drugą ważną z punktu widzenia przedsiębiorców zmianą będzie rozszerzenie katalogu podmiotów zobowiązanych do ujawnienia informacji o beneficjentach rzeczywistych.
Wreszcie ostatnią zmianą wynikającą z podmiotowego rozszerzenia kategorii podmiotów poddanych nowym przepisów będzie obowiązek uzyskania przez niektórych przedsiębiorców wpisu do nowego rejestru przed rozpoczęciem działalności pod rygorem nałożenia administracyjnej kary finansowej.
Wśród nowych instytucji obowiązanych znajdą się, poza doradcami podatkowymi, którzy już dziś podlegają przepisom, także podmioty świadczące usługi polegające na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego. Przepisy ustawy będą musiały stosować także ci przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi lub antykami, w tym gdy działalność ta prowadzone jest w galeriach sztuki lub w domach aukcyjnych, gdy wartość transakcji (albo szeregu powiązanych transakcji) wyniesie 10.000 Euro. To samo dotyczy podmiotów prowadzących działalność polegającą na przechowywaniu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków.
Przyglądając się bliżej wskazanym wyżej rodzajom działalności można pokusić się o stwierdzenie, zwłaszcza w odniesieniu do rynku obrotu dziełami sztuki, że handel dziełami sztuki będzie generował z roku na rok coraz większe ryzyko wystąpienia procederu prania brudnych pieniędzy lokowanych przez zorganizowane grupy przestępcze właśnie w tych aktywach.
Zmiany podmiotowe nie ominęły także listy podmiotów, które obowiązane będą do ujawnienia informacji o beneficjentach rzeczywistych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych, a to w skutek nowelizacji art. 58 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z 1 marca 2018 r. W wyniku tej nowelizacji takie podmioty jak: spółki partnerskie, spółdzielnie, stowarzyszenia rejestrowe oraz fundacje będą zobowiązane do ujawnienia i aktualizacji informacji o beneficjentach rzeczywistych. Poza wskazanymi organizacjami obowiązki takie będą dotyczyły także trustów, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski, nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w imieniu lub na rzecz trustu, a także europejskich zgrupowań interesów gospodarczych, spółek europejskich oraz spółdzielni europejskich.
Nowe obowiązki sektora walut wirtualnych
Nie ulega wątpliwości, co dostrzegają także regulatorzy, że z uwagi na coraz większą popularność walut wirtualnych oraz charakter obrotu walutami wirtualnymi dający możliwość ukrycia tożsamości, co może sprzyjać wykorzystywaniu walut wirtualnych do prania pieniędzy, także i ten sektor wymaga szczególnej uwagi.
Wyrazem tego będą nowe obowiązki polegające na zobowiązaniu podmiotów prowadzących działalność w zakresie walut wirtualnych do uzyskania wpisu do nowego rejestru, jaki na te potrzeby będzie prowadził Minister Finansów.
I o ile już pod rządami obecnych przepisów przedsiębiorcy świadczący usługi w zakresie wymiany walut są uznawani za instytucję obowiązaną zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 12 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, to wejście w życie nowych przepisów czyni z tej działalności działalność regulowaną, którą będzie można prowadzić jedynie po uzyskaniu wpisu do rejestru.
Bez znaczenia będzie forma prawna prowadzenia działalności. Przedsiębiorca ubiegający się o wpis do rejestru będzie musiał spełnić szereg wymogów, chociażby takich, jak wykazanie się uprzednią niekaralnością czy posiadaniem odpowiedniej wiedzy i doświadczenia w zakresie walut wirtualnych. Wpis do rejestru będzie następował na podstawie elektronicznego wniosku, którego wzór zostanie udostępniony przez Ministra Finansów.
Przedsiębiorcy prowadzący obecnie działalność w zakresie wymiany walut wirtualnych będą mieli rok na dostosowanie się do nowych przepisów i uzyskanie wpisu do rejestru.
Z podobnym obowiązkiem uzyskania wpisu do rejestru muszą się liczyć podmioty świadczące usługi na rzecz spółek lub trustów w rozumieniu art. 2 ust 1 pkt 16 ustawy, z wyjątkiem radców prawnych i adwokatów. Podmioty prowadzące działalność bez wpisu do rejestru będą musiały liczyć się z administracyjną karą pieniężną do wysokości 100.000 zł.