VAT
Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, tj. Polski (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 2 pkt 1 ustawy o VAT). W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi (art. 8 ust. 2a ustawy o VAT).
Zgodnie z art. 659 par. 1 kodeksu cywilnego przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Należy stwierdzić, że definicję odpłatnego świadczenia usługi wypełnia oddanie lokalu mieszkalnego do używania na podstawie:
- umowy najmu przez właściciela (firma X) spółce Y oraz
- umowy podnajmu przez najemcę (tj. spółkę Y) pracownikowi (podkreślić trzeba, że umowa najmu dopuszcza podnajmem pracownikowi na cele mieszkaniowe pracownika i jego rodziny).
Mieszkanie znajduje się w Poznaniu, a zatem – stosownie do art. 28e ustawy o VAT – miejscem opodatkowania tej usługi najmu oraz podnajmu jest Polska, jako kraj położenia nieruchomości.
Ważne: Zarówno wynajmujący (firma X), jak i podnajmujący lokal mieszkalny pracownikowi (spółka Y) świadczą usługi najmu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a zatem występują w roli podatnika VAT.
Podstawowa stawka VAT wynosi obecnie 23 proc. (art. 41 ust. 1 w. zw. z art. 146ef ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Dotyczy ona również usług najmu (podnajmu) lokali. Należy jednak zauważyć, że najem (podnajem) lokali mieszkalnych wynajmowanych na cele mieszkaniowe może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT lub par. 3 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia w sprawie zwolnień z VAT. Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT zwolnione z VAT są usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe lub na rzecz społecznych agencji najmu, o których mowa w art. 22a ust. 1 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. Zwolnienie to nie ma zastosowania do usług wymienionych w poz. 47 załącznika nr 3 do ustawy o VAT (art. 43 ust. 20 ustawy o VAT), tj. usług związanych z zakwaterowaniem (55 PKWiU).
Przesłanki do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT, są więc następujące:
- świadczenie usługi na własny rachunek,
- charakter mieszkalny nieruchomości,
- mieszkaniowy cel najmu lub dzierżawy,
- nie są to usługi krótkotrwałego zakwaterowania.
Kwestia zasad opodatkowania wynajmu lokali mieszkalnych dla firm (pracodawców), które z kolei podnajmują te lokale na cele mieszkaniowe swoim pracownikom, była przedmiotem wątpliwości interpretacyjnych. Z tego względu minister finansów w interpretacji ogólnej z 18 października 2021 r., sygn. PT1.8101.1.2021 wyjaśnił, że „(…) usługa wynajmu bądź dzierżawy nieruchomości (lub jej części) o charakterze mieszkalnym (np. lokalu mieszkalnego), świadczona przez czynnego podatnika podatku od towarów i usług na rzecz podmiotu gospodarczego (innego niż społeczna agencja najmu), który wykorzystuje wynajmowaną nieruchomość na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, np. podnajmuje tę nieruchomość innym podmiotom na cele mieszkaniowe, podlega opodatkowaniu z zastosowaniem podstawowej stawki podatku VAT. Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT nie ma w tym przypadku zastosowania, gdyż nie jest spełniony warunek dotyczący realizacji celu mieszkaniowego nabywcy świadczenia (podmiotu gospodarczego). Zwolnieniem od podatku jest natomiast objęta usługa wynajmu lub dzierżawy nieruchomości (lub jej części) o charakterze mieszkalnym świadczona przez czynnego podatnika podatku od towarów i usług na rzecz społecznych agencji najmu, o których mowa w art. 22a ust. 1 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego”.
Zatem ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT nie korzystają usługi najmu lokalu mieszkalnego świadczone przez firmę X na rzecz spółki Y., która wynajmuje go w celu dalszego podnajmu na rzecz pracownika.
Z kolei zgodnie z par. 3 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia w sprawie zwolnień z VAT zwolnione z VAT są usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, świadczone na rzecz:
a) jednostek samorządu terytorialnego i ich związków,
b) samorządowych jednostek organizacyjnych,
c) jednoosobowych spółek samorządu terytorialnego niebędących społecznymi agencjami najmu, o których mowa w art. 22a ust. 1 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego
– wyłącznie w celu wynajmu lub dzierżawy na rzecz osób fizycznych na ich własne cele mieszkaniowe.
Najemcą jest spółka z o.o., której wspólnikami są trzy osoby fizyczne, a więc w analizowanej sprawie wynajem lokalu mieszkalnego nie korzysta również ze zwolnienia zawartego w par. 3 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia w sprawie zwolnień z VAT. Prawidłowo zatem firma X wystawiła fakturę za najem lokalu mieszkalnego na spółkę Y. z podstawową 23-proc. stawką VAT (por. wiążąca informacja stawkowa dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 grudnia 2024 r., sygn. 0112-KDSL2-1.440.521.2024.2.NR).
Z kolei usługa podnajmu lokalu mieszkalnego świadczona przez spółkę Y na rzecz pracownika jest zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT, ponieważ mieszkanie zostało podnajęte pracownikowi wyłącznie na jego cele mieszkaniowe (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 10 listopada 2022 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.515.2022.2.MKA).
Ważne: Faktura dokumentująca sprzedaż zwolnioną z VAT powinna wskazywać podstawę prawną tego zwolnienia (art. 106e ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT).
Podatek należny
Podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT, podstawa opodatkowania obejmuje:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
- koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Usługi najmu świadczone przez spółkę na rzecz pracownika mają być rozliczane miesięcznie, a miesięczny czynsz wynosi 3690 zł brutto. Uwzględniając to, że usługa ta korzysta ze zwolnienia z VAT, podstawą opodatkowania będzie zatem kwota 3690 zł, a podatek należny nie wystąpi.
W przypadku usług najmu (podnajmu) obowiązek podatkowy ustala się wg szczególnych zasad (art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT). I tak, stosownie do art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b tiret trzecie ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze – z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, stanowiących import usług. W przypadkach, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 ustawy o VAT, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności (art. 19a ust. 7 ustawy o VAT).
W przypadku najmu należy mieć na uwadze, że otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem usługi (w szczególności zaliczki na najem) nie rodzi obowiązku podatkowego (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT) i nie powinno być dokumentowane fakturą zaliczkową (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 sierpnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1842/16). W analizowanym przypadku nie doszło do otrzymania zaliczki za kwiecień 2025 r., gdyż podnajemca dokonał zapłaty dopiero 5 maja 2025 r.
Dokumentowanie transakcji
Stosownie do art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT (tj. m.in. w przypadku usług najmu), fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że czynsz najmu wynikający z umowy zawartej pomiędzy spółką a pracownikiem przypada na 20. dzień kolejnego miesiąca. Prawidłowo zatem 29 kwietnia 2025 r. spółka wystawiła dla pracownika (podnajemcy) fakturę za kwiecień 2025 r.
Ważne: W analizowanej sprawie obowiązek podatkowy z tytułu usług najmu (podnajmu) mieszkania pracownikowi za kwiecień 2025 r. powstał po stronie spółki w dniu wystawienia faktury, tj. 29 kwietnia 2025 r.
Data sprzedaży (tj. np. wykonania usługi) nie rodzi obowiązku podatkowego w przypadku usług najmu. Musi być jednak wykazana na wystawionej fakturze oraz w ewidencji sprzedaży JPK_VAT. W przypadku usług najmu rozliczanego miesięcznie będzie to ostatni dzień przyjętego okresu rozliczeniowego, tj. w analizowanym przypadku ostatni dzień miesiąca kalendarzowego (stosownie do art. 19a ust. 3 ustawy o VAT). W przypadku podnajmu za kwiecień 2025 r. będzie to 30 kwietnia 2025 r.
Spółka powinna zatem w JPK_V7M za kwiecień 2025 r. wykazać podstawę opodatkowania z tytułu usług najmu (3690 zł) w polach K_10 (ewidencja) oraz P_10 (deklaracja), które dotyczą podstawy opodatkowania sprzedaży zwolnionej z VAT. Spółka powinna wykazać ją na podstawie wystawionej na rzecz pracownika faktury, bez żadnych dodatkowych oznaczeń, w szczególności oznaczenia „FP” (usługa nie została bowiem uprzednio zaewidencjonowana na kasie fiskalnej), kodów GTU (kody GTU nie dotyczą usług najmu) ani oznaczeń procedur (powiązania wynikające ze stosunku pracy, jeżeli dodatkowo nie zachodzą powiązania w rozumieniu art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT nie wystarczają do zastosowania oznaczenia „TP” – zob. par. 10 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT).
Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jednak na podstawie par. 2 zw. z poz. 29 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z kas rejestrujących zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2027 r., m.in. dostawę towarów i świadczenie usług przez podatnika na rzecz jego pracowników. Prawidłowo zatem spółka nie zaewidencjonowała na kasie fiskalnej usług podnajmu mieszkania pracownikowi.
Podatek naliczony
W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT). W analizowanej sprawie kwotę podatku naliczonego z tytułu czynszu za najem za kwiecień 2025 r. stanowi kwota podatku naliczonego (690 zł) wynikająca z faktury otrzymanej 25 kwietnia 2025 r. od właściciela, tj. firmy X.
Dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest jednak istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Zasada ta wyklucza możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych z VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
W praktyce towary i usługi nabywane na potrzeby pracowników będą zazwyczaj wykazywać pośredni związek z prowadzoną działalnością opodatkowaną, oczywiście pod warunkiem, że firma taką działalność prowadzi i można z nią powiązać pracę danego pracownika.
Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem zarówno spełnienia przez niego przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, jak i niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT. Spółka jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym, a zatem odliczeniu nie sprzeciwia się art. 88 ust. 4 ustawy o VAT.
Z kolei usługa najmu lokalu mieszkalnego świadczona na rzecz spółki przez firmę X nie korzysta u niego ze zwolnienia z VAT, lecz jest objęta podstawową 23-proc. stawką VAT. Zatem ewentualnemu odliczeniu nie sprzeciwia się także art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona z VAT. W analizowanej sprawie faktura otrzymana od firmy X dokumentuje bowiem sprzedaż opodatkowaną VAT.
Jednak spółce Y nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanej od firmy X faktury, ponieważ nie ma związku nabytej usługi najmu mieszkania ze sprzedażą opodatkowaną. Wynajmowany lokal mieszkalny jest bowiem podnajmowany na cele mieszkaniowe pracownikowi, a ta usługa korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 10 listopada 2022 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.515.2022.2.MKA).
Ważne: W ewidencji zakupu JPK_V7M spółka nie wykazuje faktury dokumentującej zakup usług najmu lokalu od firmy X ani za kwiecień 2025 r., ani za żaden inny miesiąc.
CIT
Przychody
Ustawa o CIT nie zawiera ogólnej definicji przychodu. Przyjmuje się, że przychodem, tj. źródłem dochodu, jest tylko ta wartość, która, wchodząc do majątku podatnika, może powiększyć jego aktywa. Przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie – a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne – powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Zasadniczo o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia – w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa (por. interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 22 grudnia 2017 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.355.2017.1.ZK). Ustawa o CIT zawiera w art. 12 ust. 1 otwarty katalog przysporzeń majątkowych stanowiących przychody podatkowe. Przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym różnice kursowe (art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT).
Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 3 ustawy o CIT).
Ważne: Do przychodów nie zalicza się należnego VAT (art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT). W przedstawionej sytuacji podatek należny od usługi podnajmu nie wystąpi, z uwagi na zwolnienie z VAT.
Przychodem z tytułu świadczenia usługi podnajmu lokalu mieszkalnego będzie czynsz brutto, tj. 3690 zł miesięcznie.
W myśl art. 12 ust. 3a ustawy o CIT za datę powstania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy o CIT, uważa się – z zastrzeżeniem art. 12 ust. 3c–3g oraz 3j–3m – dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności
Ważne: Jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku (art. 12 ust. 3c ustawy o CIT).
W analizowanej sprawie czynsz podnajmu lokalu mieszkalnego rozliczany jest w okresach miesięcznych, zatem stosownie do art. 12 ust. 3c ustawy o CIT należy uznać, że przychód w kwocie 3690 zł z tytułu usług podnajmu za kwiecień 2025 r. powstanie 30 kwietnia 2025 r. (tj. w ostatnim dniu miesięcznego okresu rozliczeniowego).
Koszty uzyskania przychodów
Zgodnie z art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
Usługi najmu lokalu mieszkalnego zostały nabyte z zamiarem odsprzedaży (podnajmu) lokalu pracownikowi. Należy uznać, że poniesione przez spółkę Y wydatki z tytułu czynszu najmu wykazują związek z działalnością gospodarczą oraz uzyskiwanymi przychodami (będą to przychody z podnajmu lokalu mieszkalnego pracownikowi), mogą więc stanowić dla spółki koszt uzyskania przychodów.
Kosztem uzyskania przychodów będzie także wynikający z otrzymanej od firmy X faktury podatek naliczony (art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT), gdyż, jak już wyjaśniłem w części dotyczącej VAT, spółce w ogóle nie przysługuje prawo do jego odliczenia. W myśl art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a tiret drugie ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, z tym że jest kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony – w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
Zaliczeniu tych wydatków w ciężar kosztów uzyskania przychodów nie sprzeciwia się art. 15d ust. 1 ustawy o CIT, gdyż zapłata za fakturę nastąpiła przelewem na rachunek wynajmującej firmy X figurujący na białej liście podatników VAT.
Czynsz najmu lokalu za kwiecień 2025 r. w wysokości 3690 zł brutto spółka w całości może zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów.
Ustawa o CIT dokonuje podziału kosztów na koszty:
- bezpośrednio związane z przychodami,
- pośrednio związane z przychodami.
Wynajęty lokal mieszkalny spółka podnajmuje pracownikowi, dlatego należy uznać, że koszty związane z wynajmem będą stanowiły koszty bezpośrednio związane z przychodami. Zgodnie z regułą art. 15 ust. 4 ustawy o CIT, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Zastrzeżenia zawarte w art. 15 ust. 4a i 4b ustawy o CIT są bezprzedmiotowe dla analizowanego przypadku.
Koszty uzyskania przychodów poniesione z tytułu nabytych usług najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego (w kwocie 3690 zł) mogą być zatem potrącone w okresie, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, tj. przychody z podnajmu tego mieszkania. Jak zostało wcześniej wskazane, przychód z tytułu podnajmu przedmiotowego lokalu pracownikowi za kwiecień 2025 r. powstanie 30 kwietnia 2025 r. Oznacza to, że spółka może koszty z tytułu czynszu najmu wynikającego z faktury otrzymanej od firmy X (3690 zł) zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów w rozliczeniu za kwiecień 2025 r., gdyż w tym miesiącu uzyska odpowiadające im przychody (tj. przychody z podnajmu tego mieszkania).
Dochód i zaliczka na podatek
Podstawę opodatkowania, co do zasady, stanowi dochód. Dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym (art. 7 i 18 ustawy o CIT). W analizowanej sprawie dochód z tytułu podnajmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego pracownikowi za kwiecień 2025 r. wyniesie 0 zł, gdyż przychody wynoszą 3690 zł, a koszty uzyskania przychodów także 3690 zł. Zatem należna zaliczka na CIT za kwiecień 2025 r. od podnajmu tego lokalu pracownikowi wyniesie 0 zł (0 zł × 19 proc.).
PIT – obowiązki płatnika
Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy (art. 32 ust. 1 ustawy o PIT).
W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Ważne: Przychodami ze stosunku pracy są wszelkie świadczenia otrzymywane przez pracownika w związku z pozostawaniem w stosunku pracy, w tym także te otrzymywane nieodpłatnie lub częściowo odpłatne.
W analizowanej sprawie nie mamy do czynienia ze świadczeniem nieodpłatnym na rzecz pracownika. Ponadto, z opisu stanu faktycznego wynika, że czynsz płacony przez pracownika odpowiada wartości rynkowej, dlatego nie można mówić o powstaniu po stronie pracownika przychodu ze świadczeń częściowo odpłatnych (art. 11 ust. 2b w zw. art. 12 ust. 3 ustawy o PIT). Zatem w związku z usługami podnajmu pracownikowi lokalu mieszkalnego nie powstaje po jego stronie przychód ze stosunku pracy, a na spółce (jako pracodawcy) nie ciążą obowiązki płatnika PIT.
Schemat rozliczenia podnajmu mieszkania pracownikowi*
1. Jaki podatek
VAT: Podstawa opodatkowania: 3690 zł
Podatek należny: nie wystąpi (z uwagi na zwolnienie z VAT)
Podatek naliczony: 690 zł
Podatek naliczony od odliczenia: spółce nie przysługuje prawo od odliczenia podatku naliczonego od nabytej usługi najmu lokalu
CIT: Przychody: 3690 zł
KUP: 3690 zł
Dochód: 0 zł
Stawka CIT: 19 proc.
Zaliczka na CIT: 0 zł (0 zł × 19 proc.)
PIT (obowiązki płatnika):
Obowiązek poboru zaliczki od świadczenia: na spółce nie ciążą obowiązki płatnika, ponieważ świadczenie to nie stanowi dla pracownika przychodu podatkowego (jest w całości odpłatne).
2. W jakiej deklaracji wykazać podatek
VAT: w JPK_V7M za kwiecień 2025 r. spółka powinna wykazać: podstawę opodatkowania z tytułu usług najmu (3690 zł) w polach K_10 (ewidencja) oraz P_10 (deklaracja).
CIT: spółka nie ma obowiązku składać deklaracji zaliczkowej, powinna jednak uwzględnić przychody z podnajmu przedmiotowego lokalu pracownikowi w wysokości 3690 zł oraz koszty związane z nabyciem usługi najmu tego lokalu od firmy X w wysokości 3690 zł przy obliczeniu zaliczki na CIT za kwiecień 2025 r., a po zakończeniu roku podatkowego uwzględnić je w CIT-8.
3. Termin złożenia deklaracji
JPK_V7M: 26 maja 2025 r. (25 maja to niedziela)
CIT-8: 31 marca 2026 r.
* Poza schematem rozliczenia znajduje się kwestia refaktury mediów na podnajemcę oraz ich zakupu.
Podstawa prawna
ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 222)
rozporządzenie ministra finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 955; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 60)
rozporządzenie ministra finansów z 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1902)
rozporządzenie ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 245)
ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 163; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 368)
ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 278; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 340)
art. 659 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1237)