Początek roku nie przyniósł za wiele nowych regulacji z zakresu rachunkowości, ale czekamy na nowelizację ustawy o rachunkowości związaną z wdrażaniem zmian w dyrektywach unijnych. Ze względu na napięty harmonogram prac Sejmu w poprzednim roku tematy te zostały przeniesione na 2024 r. i obecnie jest przygotowywany projekt zmian w przepisach. Będą one dotyczyły między innymi zmian w progach pozwalających na stosowanie różnych uproszczeń.

Nie oznacza to oczywiście, że już teraz nie ma zmian w rachunkowości, bo są. Od 1 stycznia 2024 r. jednostki stosujące Krajowe Standardy Rachunkowości zaimplementowały nowe stanowisko KSR w sprawie wykazywania działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej oraz ujawniania informacji na ten temat (Dz.Urz. Min. Fin. z 2023 r. poz. 105). Na publikację czeka również przyjęte 14 listopada 2023 r. stanowisko w sprawie ustalania wartości godziwej dla potrzeb rozliczania połączeń jednostek metodą nabycia. KSR założył, iż stanowisko to będzie obowiązywało dla sprawozdań za okresy roczne rozpoczynające się 1 stycznia 2024 r. lub później. Ze względu na zakres tematyki podjętej w tym akcie prawnym brak publikacji przed końcem 2023 r. nie jest przeszkodą, aby stanowisko to było stosowane w rachunkowości w 2024 r.Należy też pamiętać o tym, że na sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych i ewidencjonowanie zdarzeń wpływ mają nowe lub zmienione przepisy w innych dziedzinach prawa. Dotyczyć to może np. sposobu ewidencjonowania i rozliczania dotacji zgodnie ze zmianami wprowadzonymi ustawą z 16 sierpnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. poz. 1723) czy ujmowania kosztów związanych z zagospodarowaniem odpadów powstałych z produktów wprowadzonych przez nich do obrotu. Powyższe regulacje mogą wymagać wprowadzenia do ksiąg rachunkowych nowych kont oraz aktualizacji zapisów polityki rachunkowości.

Zaprzestanie działalności

W 2024 r. zamierzamy zaprzestać prowadzenia części naszej działalności. Jakie to będzie miało konsekwencje dla naszych ksiąg rachunkowych?

Zgodnie z art. 47 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 295 – dalej: u.r.) w przypadku, gdy jednostka przewiduje zaprzestanie określonego zakresu działalności mającego wpływ na przychody i koszty przyszłych okresów sprawozdawczych, to przy zachowaniu zasady kontynuacji odpowiednie przychody i koszty z tym związane należy wykazać odrębnie od przychodów i kosztów działalności kontynuowanej.

Dotychczas było wiele wątpliwości dotyczących tego, co należy rozumieć jako działalności zaprzestaną lub przewidzianą do zaprzestania. Wątpliwości te rozwiewa stanowisko KSR w sprawie wykazywania działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej oraz ujawniania informacji. Zawiera ono wiele wskazówek dla podmiotów przygotowujących sprawozdanie. Co ważne, podobnie jak to miało miejsce w przypadku innych stanowisk i standardów, komitet także i tym razem wskazał, iż nowe wytyczne obowiązują od okresów rocznych rozpoczynających się od 1 stycznia 2024 r. Przy czym wskazania zawarte w tej regulacji warto już wykorzystać, przygotowując sprawozdanie za 2023 r. Jest to szczególnie istotne dla jednostek, w których doszło do zmian organizacyjnych i restrukturyzacji działalności.

Stanowisko KSR podkreśla, że wykazywanie działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej jest wymagane tylko wtedy, gdy zaprzestanie działalności istotnie wpłynie na wynik jednostki w przyszłym okresie sprawozdawczym lub w przyszłych okresach sprawozdawczych.

W stanowisku zawarto przede wszystkim definicje działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej oraz uszczegółowienie obowiązków w zakresie wykazywania przychodów i kosztów (w rachunku zysków i strat) z nią związanych i ujawniania informacji na jej temat (w dodatkowych informacjach i objaśnieniach).

Warto pamiętać, iż jednostka powinna prezentować i ujawnić informacje, które umożliwią użytkownikom sprawozdań finansowych ocenę wpływu zaprzestania określonego zakresu działalności (które już się dokonało lub które dokona się wkrótce) na jej wynik finansowy i sytuację finansową. Informacje na temat działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej, a zwłaszcza na temat jej wyniku finansowego, mają dużą wartość prognostyczną (ułatwiają przewidywanie przyszłych wyników działalności jednostki, w tym w wymiarze kasowym, o ile jednostka sporządza sprawozdanie z przepływów pieniężnych).

Wprawdzie stanowisko jest ukierunkowane na prezentację danych w sprawozdaniu, ale warto znać zakres ujawnień wymaganych przez przepisy, aby dostosować zakładowy plan kont – kiedy zaistnieją okoliczności powodujące obowiązek takich ujawnień. Zatem należy wskazać, że działalność przewidziana do zaprzestania lub zaprzestana, to część działalności jednostki:

a) która została zaprzestana w bieżącym okresie sprawozdawczym lub która w ciągu dwunastu miesięcy od dnia bilansowego jest przewidziana do zaprzestania przez organ jednostki władny podjąć taką decyzję,

b) której przedmiot lub geograficzny obszar działalności jest odrębny od reszty działalności jednostki,

c) która jest wydzielona w jednostce dla celów zarządczych (sprawozdawczości wewnętrznej) lub której wydzielenie w tych celach jest zasadne i praktycznie możliwe ze względu na wielkość i zróżnicowanie działalności jednostki, a pominięcie takiego wydzielenia w sprawozdaniu finansowym spowodowałoby niespełnienie zasady rzetelnego i jasnego obrazu, oraz

d) która jest istotna.

Zgodnie ze stanowiskiem poprzez „zaprzestanie” należy rozumieć nie tylko zdarzenia gospodarcze polegające na wygaszeniu działalności gospodarczej, lecz także wszystkie inne zdarzenia, które powodują, że jednostka przestaje prowadzić dany rodzaj działalności, m.in. sprzedaż działalności, wydzielenie jej do osobnej jednostki, czy też przekazanie jej w formie aportu rzeczowego itp.

W stanowisku KSR też wskazano, że należy ujawniać informacje, które są ważne i istotne dla odbiorców sprawozdań finansowych, przy czym nie można wymagać od jednostek ujawniania danych, które nie są w nich gromadzone. Zatem ujawnieniu będą podlegały te dane, które są raportowane wewnętrznie, na potrzeby rachunkowości zarządczej. Należy przede wszystkim raportować dane dotyczące takich wydzielonych w strukturze organizacyjnej części jednostki, które są oceniane przez kierownictwo jednostki.

Co najistotniejsze, w rachunku zysków i strat jednostka wykazuje przychody netto ze sprzedaży produktów (w tym usług), towarów i materiałów działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej oraz jej koszty operacyjne. Oznacza to, że jednostka powinna dysponować analitycznymi danymi dotyczącymi przychodów i kosztów związanych z poszczególnymi rodzajami działalności. Warto też wskazać, że wybór sposobu lub formy tej prezentacji jest dowolny, ale powinien być elementem przyjętych i stosowanych zasad (polityki) rachunkowości.

Ponadto ze stanowiska KSR wynika, że jeśli w okresie sprawozdawczym jednostka prowadziła więcej niż jedną działalność przewidzianą do zaprzestania lub zaprzestaną (wyodrębnioną rodzajowo-asortymentowo lub geograficznie), to w odniesieniu do przychodów kosztów wyniku brutto, podatku dochodowego oraz wyniku netto jednostka wykazuje je łącznie dla tych wszystkich działalności, natomiast kwoty dla każdej z tych działalności odrębnie ujawnia w dodatkowych informacjach i objaśnieniach.

W KSR są także zalecenia, aby jednostka w dodatkowych informacjach i objaśnieniach ujawniała pozycje aktywów i pasywów odnoszące się do każdej działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej odrębnie ze szczegółowością umożliwiającą ocenę jej sytuacji majątkowej i finansowej. Zaleca się tu przyjęcie szczegółowości, jaka jest określona w prezentacji bilansu przez jednostki małe, niezależnie od tego, czy jednostka do bilansu oraz rachunku zysków i strat (RZiS) stosuje załącznik nr 1. Takie informacje powinny być ujawniane tylko wtedy, gdy są łatwo dostępne. Przy czym łatwa dostępność w tym przypadku oznacza, że główne pozycje aktywów i pasywów działalności przeznaczonej do zaprzestania lub zaprzestanej są przedmiotem sprawozdawczości dla celów zarządzania jednostką. Aktywa i zobowiązania są prezentowane oddzielnie (bez ich kompensowania).

Zaleca się też ujawnianie w informacji dodatkowej przepływów pieniężnych odnoszących się do każdej działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej odrębnie. Jest to możliwe wtedy, gdy pozycje przepływów pieniężnych działalności przeznaczonej do zaprzestania lub zaprzestanej są przedmiotem sprawozdawczości dla celów zarządzania jednostką. Ujawnienie może obejmować co najmniej przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej, przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej i przepływy pieniężne netto z działalności finansowej. Tu też można zdecydować o prezentacji łącznej lub odrębnej – analogicznie do przypadku RZiS. Można także dokonać podziału na poszczególne obszary działalności zaniechanej – jeśli jednostka planuje zaniechanie ich większej liczby.

W stanowisku ponadto czytamy, iż jednostka w dodatkowych informacjach i objaśnieniach w odniesieniu do każdej działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej odrębnie przedstawia:

a) ogólny opis charakteru tej działalności (tuż przed decyzją o jej zaprzestaniu i obecnie, o ile uległ istotniej zmianie);

b) jej obecny status i stan (to czy jest dopiero przewidziana do zaprzestania, czy już została zaprzestana; jeżeli jeszcze nie została zaprzestana, to kiedy to nastąpi; jakie są plany w odniesieniu do jej istotnych aktywów);

c) informację o tym, kto i kiedy podjął decyzję o jej zaprzestaniu;

d) ogólne przyczyny jej zaprzestania;

e) sposób przypisania poszczególnych przychodów i kosztów do działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej, w tym podstawy rozliczania najbardziej istotnych kosztów wspólnych (dla działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej i innych zakresów działalności) wraz z kwotami wynikającymi z tego rozliczenia, a także informację o uproszczeniach w tym przypisaniu oraz o zmianach jego zasad (w tym podstaw rozliczania kosztów wspólnych) i przyczynach tych zmian.

Przy czym nie jest tu wymagane ujawnienie informacji, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa (np.: elementów strategii jednostki, która przesądziła o zaprzestaniu danego zakresu działalności; wrażliwych szczegółów dotyczących modelu rachunku kosztów, na podstawie którego w jednostce ustalono wynik działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej).

KSR na połączenia

Czy są nowe regulacje, które pomogą rozliczać połączenia jednostek gospodarczych?

W 2024 r. opublikowane zostanie stanowisko KSR przyjęte 14 listopada 2023 r., a dotyczące ustalania wartości godziwej na potrzeby połączeń jednostek gospodarczych. Jest ono objaśnieniem art. 44b u.r. i wskazuje, w jaki sposób należy ustalać wartość godziwą w procesach fuzji i połączeń. Przypomnijmy, ustawa nakłada na podmiot, który nabywa inną jednostkę lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa, obowiązek ustalanie wartości godziwej nabytych aktywów i zobowiązań. Ale czasem pojawiają się wątpliwości dotyczące np. wyboru tego, która z informacji dotyczących równych wartości tego samego składnika aktywów powinna być przyjęta jako wartość godziwa, czym się należy w tym wypadku kierować. Jedną z najważniejszych wskazówek zawartych w tym stanowisku KSR jest to, iż wartość godziwa jest ustalana z perspektywy transakcji przeprowadzonej na warunkach rynkowych. Ustalając wartość godziwą, należy uwzględniać czynniki, kryteria i warunki, które uwzględniliby racjonalnie postępujący uczestnicy rynku, przeprowadzając daną transakcję. W szczególności w odniesieniu do aktywów uwzględnia się możliwości ekonomicznego wykorzystania danego składnika, możliwości czerpania z niego korzyści ekonomicznych, ograniczenia ekonomiczno-prawne w zakresie jego wykorzystania oraz ryzyko związane z jego wykorzystaniem operacyjnym, handlowym lub inwestycyjnym, a także stopień jego zużycia, który odzwierciedla zużycie fizyczne, technologiczne (techniczne), funkcjonalne, ekonomiczne i prawne. W stanowisku opisano, jak i w jakich okolicznościach należy zastosować dla ustalenia wartości godziwej podejście porównawcze, dochodowe, kosztowe czy mieszane. Wskazano także, jakie informacje należy brać pod uwagę, dokonując wyboru danych do ustalania wartości godziwej. W części V stanowiska omówione zostały pozycje aktywów i pasywów ze wskazaniami dotyczącymi kluczowych aspektów dla ustalania wartości godziwej na potrzeby rozliczenia fuzji metodą nabycia. Oczekuje się, iż stanowisko wkrótce zostanie opublikowane w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów.

Księgowanie dotacji

W naszej jednostce występują dotacje. Jak mamy zmienić sposób ujmowania w księgach rachunkowych dotacji na zakup środków trwałych w świetle nowych przepisów?

Po pierwsze należy podkreślić, że jednostki mają od 1 stycznia 2024 r. dwie możliwości podatkowego rozliczania środków będących tzw. dotacjami inwestycyjnymi w podatku dochodowym. Przy czym nie ma obowiązku stosowania rozwiązań wprowadzonych od 1 stycznia 2024 r. – to zależy od wyboru podatnika. Należy też podkreślić, że wybór nowego rozwiązania nie wpływa na zastosowanie wymogów wynikających z art. 41 u.r., a tylko na sposób ujmowania przychodów i kosztów.

I tak według rozwiązania, które funkcjonowało do końca 2023 r. i będącego nadal podstawowym rozwiązaniem, otrzymanie wsparcia na pokrycie kosztów lub jako zwrot wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych w działalności gospodarczej i podlegających amortyzacji, nie zawsze jest równoznaczne z powstaniem przychodu. U przedsiębiorców będących osobami fizycznymi zasadniczo wartość wsparcia na omawiany cel nie stanowi bowiem przychodu firmowego (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 2760; dalej: ustawa o PIT). Natomiast dla podatników CIT stanowi ona przychód, ale zwolniony z opodatkowania (art. 17 ust. 1 pkt 21 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych; t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1843; dalej: ustawa o CIT). Jeżeli jednak nabycie lub wytworzenie składnika majątku trwałego jest pokrywane pieniędzmi z omawianego wsparcia, to naliczane od jego wartości początkowej odpisy amortyzacyjne nie stanowią firmowych kosztów podatkowych w całości. Wyłączone są z nich bowiem odpisy amortyzacyjne od części ich wartości pokrytej pozyskanym wsparciem finansowym (art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o CIT). Z punktu widzenia prawa bilansowego, zgodnie z art. 41 ust 1 u.r., otrzymane środki pieniężne na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych, są ujmowane jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Następnie kwoty zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł. Powyższe regulacje oznaczały, że księgując w księgach rachunkowych otrzymanie dotacji na koncie „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”, automatycznie pomijano rozliczenie przychodu podatkowego. Natomiast potem należało księgować odpisy amortyzacyjne, dzieląc je na stanowiące koszty uzyskania przychodów (w tej części, w jakiej aktywo trwałe zostało sfinansowane z innych źródeł niż dotacja), i niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (w tej części, w jakiej zostało sfinansowane z dotacji). W tym przypadku oczywiście rozliczanie kwot ujętych na koncie „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” stanowi tylko przychód w kwestiach rachunkowych, ujmowany jako pozostały przychód operacyjny. Nie stanowi on przychodu podatkowego.

Nowe obowiązujące od 1 stycznia 2024 r. regulacje wprowadzone ustawą z 16 sierpnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. poz. 1723) mają w założeniu uprościć rozliczenia z fiskusem dokonywane przez podatników w zakresie takich inwestycji. Zgodnie z nimi podatnik PIT na podstawie art. 14 ust. 9 ustawy o PIT będzie miał prawo zaliczyć do przychodów firmowych dotacje, subwencje, dopłaty, inne nieodpłatne świadczenia lub kwoty otrzymane od agencji wykonawczych. Natomiast podatnik CIT na podstawie art. 17 ust. 1g ustawy o CIT uzyskał prawo niestosowania zwolnień, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 21, pkt 47 lub pkt 48 ustawy o CIT, w odniesieniu do określonych dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji rządowych lub agencji wykonawczych. Zastosowanie tych rozwiązań jest warunkowe, a mianowicie podatnik PIT będzie musiał złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do upływu terminu złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym je otrzymał, sporządzonego na piśmie oświadczenia o zaliczeniu określonych dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji wykonawczych do przychodów. Jeśli podatnik złoży takie oświadczenie, wówczas do kosztów stanowiących odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych sfinansowanych z przychodów, których będzie dotyczyło to oświadczenie, nie będzie stosowało się omówionego wcześniej art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT wyłączającego z kosztów podatkowych część odpisów amortyzacyjnych pokrytych analizowanym wsparciem finansowym. Z kolei podatnik CIT będzie składał właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenia dotyczącego rezygnacji ze stosowania tych zwolnień. Po spełnieniu tego warunku do odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, sfinansowanych z dochodów (przychodów), których dotyczyć będzie to oświadczenie, nie będzie się stosowało przepisów art. 16 ust. 1 pkt 48 i pkt 58 ustawy o CIT, wyłączających z kosztów podatkowych część odpisów amortyzacyjnych pokrytych tym wsparciem finansowym.

Jeśli podatnicy CIT lub PIT zdecydują się na zastosowanie powyższych rozwiązań, otrzymując dotację na zakup lub wytworzenie środków trwałych, będą nadal na potrzeby rachunkowości ujmować je jako „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”. Ale jednocześnie będą ujmować te kwoty jako przychody podatkowe. Najwygodniej będzie wprowadzić konto pozabilansowe w tym zakresie. Należy też podkreślić, że wystąpi różnica przejściowa w podatku dochodowym.

Z kolei później, rozliczając amortyzację, jeśli stawka będzie taka sama w rachunkowości i w podatku dochodowym, to wartość obliczonej kwoty amortyzacji będzie jednocześnie kosztem podatkowym i rachunkowym. Nie będzie w tym zakresie różnicy, jeśli chodzi o rozliczanie kwot ujętych na koncie „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”. Odpisywanie kwot równolegle do odpisów amortyzacyjnych w pozostałe przychody operacyjne nadal będzie tylko przychodem w rachunkowości. Podatkowo cała kwota zostaje opodatkowana w momencie jej otrzymania.

Wybór nowego sposobu rozliczania dotacji związanych ze środkami trwałymi i z wartościami niematerialnymi będzie wymagać aktualizacji zakładowego planu kont. Aktualizacja ta będzie polegała na wprowadzeniu pozabilansowego konta dla przychodów podatkowych z tytułu omawianej dotacji oraz zmian w schematach związanych z ujmowaniem kosztów podatkowych w zakresie amortyzacji.

Należy podkreślić, że decyzja o sposobie rozliczania dotacji jest już de facto podejmowana w momencie otrzymania pierwszej tego typu dotacji w roku podatkowym. Potem przyjęty sposób musi być konsekwentnie stosowany do kolejnych środków otrzymywanych z realizowanymi procesami inwestycyjnymi. Podejmując taką decyzję, należy zauważyć, że ewentualny przychód podatkowy jest już w momencie otrzymania środków pieniężnych, a koszty podatkowe będą rozliczane przez wszystkie lata użytkowania aktywa trwałego. Jest to więc decyzja, którą należy dokładnie przenalizować.

Nowe obowiązki dotyczące opakowań

Sprzedajemy produkty w opakowaniach jednorazowego użytku. Co powinniśmy wprowadzać do ksiąg rachunkowych w związku z nowymi przepisami?

Przedsiębiorcy prowadzący jednostkę handlu detalicznego, hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w postaci opakowań na napoje lub żywność, od tego roku są zobowiązani do pobierania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego tak zapakowaną żywność lub napoje bądź same te opakowania. Artykuł 3b ust. 1 ustawy 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1903; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 877) dotyczy produktów wymienionych w załączniku nr 6 do tej ustawy. Obejmuje on wykonane z tworzyw sztucznych opakowania jednorazowego użytku, a mianowicie:

  • kubki na napoje, w tym pokrywki i wieczka;
  • pojemniki na żywność (w tym pudełka) z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest: przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos, zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie (w tym pojemniki na żywność typu fast food lub inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność).

Obowiązek pobierania opłaty od konsumenta nie ma zastosowania do pojemników na żywność wymagającą dalszej obróbki w formie suszonej lub zimnej.

Stawka rzeczywistej opłaty od przedsiębiorców została określona w rozporządzeniu ministra klimatu i środowiska w sprawie stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2686).

Do pobrania opłaty jest również obowiązany przedsiębiorca pakujący i oferujący – za pomocą urządzenia vendingowego, w tym umieszczonego także w miejscach innych niż jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne – napoje lub żywność w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy.

Przepisy dotyczące obowiązku uiszczania opłat pokrywających koszty gospodarowania odpadami będą stosowane od 1 stycznia 2024 r. Jednak biorąc pod uwagę to, że opłaty te będą przekazywane przez przedsiębiorców na rachunek bankowy właściwego marszałka województwa do 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, którego opłata dotyczy, to po raz pierwszy opłata zostanie przekazana do 17 marca 2025 r. Ale należy pamiętać, że przedsiębiorcy wprowadzający ww. opakowania są obowiązani do prowadzenia (w postaci papierowej albo elektronicznej) ewidencji liczby nabytych i wydanych użytkownikom końcowym produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy, będących opakowaniami, w danym roku kalendarzowym. Co więcej, przedsiębiorca prowadzący więcej niż jedną jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną prowadzi oddzielną ewidencję dla każdej z tych jednostek. Ewidencja ta jest niezbędna do sporządzenia sprawozdania, które musi być przygotowane na zasadach określonych w art. 73 ust. 2 pkt 3a ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1587; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 2029). W praktyce może się okazać, że najwygodniejszym rozwiązaniem dotyczącym zbierania informacji na temat ilości nabytych, a potem wydanych opakowań będzie wprowadzenie tej ewidencji na kontach pozabilansowych, podobnie jak to ma miejsce w przypadku zbierania danych o nabytym paliwie. W takim przypadku na podstawie faktur zakupowych ujmuje się pozabilansowo ilość zakupionych opakowań. Ponieważ w praktyce trudno będzie uchwycić, jaka jest ilość wydawanych przy sprzedaży opakowań, to warto tu zastosować rozwiązanie polegające na inwentaryzacji (spisie) niesprzedanych, niewydanych opakowań. Różnica między ilością zakupioną w trakcie roku a ilością stwierdzoną w czasie spisu da ilość wydanych w trakcie sprzedaży opakowań i to właśnie ta ilość będzie podlegała opodatkowaniu.

Samą opłata będzie stanowiła koszt działalności ujmowany na koncie podatki i opłaty korespondencji z kontem „Rozrachunki publicznoprawne”.

Warto nadmienić, że w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej wprowadzono też obowiązki dotyczące ponoszenia kosztów związanych z wprowadzeniem opakowań wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy, chodzi tu m.in. o pojemniki na żywność. Dodatkowe obowiązki związane z opłatami dotyczącą też takich wyrobów jak:

1) chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej i uprzednio nawilżone chusteczki do użytku domowego;

2) balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które to balony nie są rozprowadzane wśród konsumentów.

Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu ww. produkty muszą prowadzić ich ewidencję i będą ponosić koszty opłat związanych z wprowadzaniem ich do obrotu. ©℗