Projekt ustawy integracyjnej został przyjęty po wielomiesięcznych dyskusjach podczas dwudniowego posiedzenia wyjazdowego rządu w pałacu Meseberg pod Berlinem na terenie kraju związkowego Brandenburgia.
Kanclerz Angela Merkel określiła wypracowany przez koalicyjny rząd dokument mianem "kamienia milowego" w niemieckiej polityce wobec imigrantów. Jak zaznaczyła, pracując nad projektem, rząd kierował się zasadą "pomagać i wymagać".
Państwo przedstawia cudzoziemcom szukającym schronienia w Niemczech bogatą ofertę umożliwiającą integrację i pracę, oczekując równocześnie od uchodźców, że skorzystają z tej oferty i dołożą starań, by zintegrować się w społeczeństwie niemieckim - zaznaczyła szefowa rządu podczas spotkania z dziennikarzami.
Wicekanclerz Sigmar Gabriel podkreślił, że decyzje podjęte przez rząd oznaczają przejście do "aktywnej polityki migracyjnej". "Wysyłamy uchodźcom sygnał: jeżeli będziesz się starał, to coś z ciebie będzie" - powiedział polityk SPD. Jak dodał, państwo będzie pomagać, ale imigranci muszą sami aktywnie angażować się w proces integracji.
Szef MSW Thomas de Maiziere, przedstawiając po południu wraz z minister pracy Andreą Nahles szczegóły przyjętych rozwiązań, podkreślił, że władze nie pozwolą na powstanie w Niemczech równoległych społeczeństw rządzących się własnymi prawami czy też etnicznych gett. "Będziemy uważać na to, by nie powstały problemy socjalne" - zapewnił minister.
Zdaniem Nahles najlepszym sposobem na integrację jest praca, a kluczem do jej znalezienia jest znajomość języka. Projekt ustawy przewiduje tworzenie dotowanych z budżetu miejsc pracy w niepełnym wymiarze dla imigrantów, którzy dopiero czekają na rozpatrzenie wniosku o azyl.
Ograniczone mają zostać czasowo przepisy stanowiące, że przy obsadzaniu miejsc pracy pierwszeństwo mają obywatele Niemiec oraz obywatele Unii Europejskiej. Władze lokalne będą mogły jednak utrzymać w mocy restrykcje na terenach o dużym bezrobociu.
Osoby biorące udział w kursach szkolenia zawodowego będą chronione przed deportacją nawet wtedy, gdy ich wniosek o azyl zostanie odrzucony.
Władze rozszerzą ofertę kursów integracyjnych i językowych dla imigrantów, by mógł w nich uczestniczyć każdy imigrant mający szanse na pozostanie w Niemczech. Program tych kursów został uzupełniony o informacje dotyczące demokratycznego systemu politycznego i praw kobiet.
Osoby, które odmówią udziału w kursach lub przerwą je bez usprawiedliwienia, będą karane obniżeniem świadczeń. Nieograniczone prawo do przebywania w Niemczech, przyznawane obecnie automatycznie po trzech latach, otrzymają w przyszłości tylko ci uchodźcy, którzy opanują język niemiecki i będą mogli sami się utrzymać.
Rząd przyznał ponadto władzom lokalnym prawo do wyznaczania uchodźcom w ciągu pierwszych trzech lat miejsca, w którym mają zamieszkać. Obecnie większość z nich osiedla się w największych miastach Niemiec, co przyczynia się do zaostrzenia konfliktów społecznych wynikających m.in. z braku mieszkań czy miejsc w przedszkolach.
W zeszłym roku do Niemiec przyjechało 1,1 mln imigrantów, głównie z Bliskiego Wschodu i Afryki. Od początku bieżącego roku niemiecką granicę z zamiarem ubiegania się o status azylanta bądź uchodźcy przekroczyło ponad 200 tys. osób.
Projekt ustawy ostro krytykują organizacje broniące praw imigrantów oraz opozycja. Szefowa partii Zielonych Simona Peter oświadczyła, że nowe przepisy umacniają stereotyp "leniwego i brzydzącego się pracą uchodźcy".
Koalicja rządowa planuje uchwalenie ustawy przed przerwą wakacyjną Bundestagu.
Z przecieków prasowych wynika, że budżet centralny zamierza do 2020 roku wydać na przyjęcie i integrację uchodźców niemal 94 mld euro. Równie wysokie koszty będą musiały ponieść kraje związkowe.