Nowe narzędzia ochrony praw intelektualnych i walki z piractwem zaproponowała w środę w Brukseli Komisja Europejska. KE chce w ten sposób zwiększyć opłacalność innowacji, zwłaszcza w dziedzinie nowych technologii.
Jak powiedziała w środę unijna komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Elżbieta Bieńkowska, narzędzia te pozwolą skuteczniej „wyłapać +grube ryby+, które stoją za podrobionymi towarami i pirackimi treściami”.
„Ich praktyki stanowią zagrożenie dla europejskich przedsiębiorstw i miejsc pracy, a także dla naszego zdrowia i bezpieczeństwa w dziedzinach takich jak leki czy zabawki” – podkreśliła Bieńkowska. Przypomniała jednocześnie, że obecnie 5 proc. towarów przywożonych do UE o łącznej wartości 85 mld euro to produkty podrabiane lub pirackie.
Zdaniem Bieńkowskiej dzięki nowym regulacjom będzie można nie tylko skuteczniej walczyć z naruszeniami praw własności intelektualnej, ale także łatwiej rozwiązywać transgraniczne spory sądowe, które z nich wynikają.
Z kolei wiceprzewodniczący KE Jyrki Katainen zaznaczył, że wzrost gospodarczy i konkurencyjność w UE zależą w dużej mierze od tego, czy europejscy przedsiębiorcy – od tych rozpoczynających działalność po duże firmy – będą chcieli inwestować w nowe pomysły i wiedzę. Przedstawione w środę wytyczne Komisji mają ich do tego zachęcić, chroniąc ich wysiłek intelektualny, a tym samym – zyski.
Jeśli idzie o walkę z podrabianiem towarów i usług i piractwem, Komisja będzie dążyć przede wszystkim do pozbawienia sprawców naruszeń na skalę komercyjną przychodów, dzięki którym ich działalność przestępcza jest opłacalna. Jest to tzw. podążanie śladem pieniądza, które skupia się w głównej mierze na grupach zaangażowanych w dany proceder, a nie na jednostkach.
Prócz tego Komisja chce zapewnić jednakowy wysoki poziom ochrony prawnej i ujednolicić praktyki postępowań sądowych w całej UE.
Dzisiejsze wytyczne mają raczej charakter tzw. autorytatywnej wykładni prawa, czyli doprecyzowania obowiązujących zapisów, głównie unijnej dyrektywy w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (IPRED) z 2004 r., oraz wskazania dobrych praktyk przy cywilnoprawnym egzekwowaniu prawa własności. Pomóc w tym mają również dodatkowe szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości krajów członkowskich, systematyczna publikacja wyroków oraz zachęty do alternatywnego rozwiązywania sporów.
Ujednolicone wytyczne interpretacyjne i system szkoleń są zdaniem anonimowego przedstawiciela KE tym bardziej potrzebne, że warunki na rynkach internetowych zmieniają się bardzo szybko, a granice własności intelektualnej w dziedzinie np. „internetu rzeczy” coraz bardziej się zacierają.
KE będzie też wspierać inicjatywy przemysłu skierowane przeciwko naruszeniom praw własności intelektualnej, w tym dobrowolne umowy w sprawie reklam na stronach internetowych, usług płatniczych oraz transportu i dostaw. Zdaniem KE umowy takie mogą skuteczniej przeciwdziałać podrabianiu produktów i piractwu niż same działania sądowe.
By zmniejszyć napływ podrabianych produktów na rynek UE, Komisja proponuje zacieśnić współpracę z państwami trzecimi, przede wszystkim z Chinami, krajami Azji Południowo-Wschodniej i Ameryki Południowej oraz stworzyć listę rynków znanych z częstych naruszeń praw własności intelektualnej. Będzie też publikować zaktualizowane raporty na temat przestrzegania praw własności intelektualnej w państwach trzecich.
Dodatkowo KE proponuje stworzenie „sprawiedliwego i wyważonego systemu patentów koniecznych do spełnienia normy SEP” (Standard Essential Patents). Wiele kluczowych technologii, które stanowią część globalnych standardów branżowych (takich jak Wi-Fi lub 4G), podlega bowiem ochronie z tytułu patentów koniecznych do jej spełnienia.
Komisja proponuje zatem wytyczne i zalecenia dotyczące „zrównoważonego i skutecznego systemu SEP”, który łączy dwa założenia: producenci będą mieli dostęp do technologii na podstawie przejrzystych i przewidywalnych zasad udzielania licencji, a jednocześnie posiadacze patentów będą nagradzani za swoje inwestycje w badania naukowe i rozwój oraz wkład w normalizację. Ma to być dla nich zachętą do przekazywania najlepszych technologii na potrzeby tworzenia norm.
Środowe propozycje są częścią tzw. strategii jednolitego rynku UE, zapoczątkowanej w 2015 r. W jej ramach Komisja przedstawiła dotychczas wnioski dotyczące handlu elektronicznego, wytyczne w sprawie konsumpcji współdzielonej, działania na rzecz modernizacji unijnej polityki normalizacji, inicjatywę na rzecz przedsiębiorstw typu start-up i scale-up oraz środki mające nadać nową dynamikę sektorowi usług.
Z Brukseli Grzegorz Paluch (PAP)