Chodzi o nowe porozumienie handlowe, które Komisja Europejska wynegocjowała z Kijowem, a kraje członkowskie zaakceptowały 13 października. Nowa umowa ustanowi korzystne dla Ukrainy - w stosunku do obecnego, przejściowego stanu - zwolnienia celne, ale jednocześnie ma zostać wprowadzony mechanizm ochronny, który pozwoli na szybką reakcję w momencie zakłóceń na rynku. Ukraina zostanie też zobowiązana do wprowadzania unijnych standardów rolnych.

Co zakłada nowa umowa handlowa z Ukrainą?

Zgodnie z nową umową dostęp do rynku UE dla najbardziej wrażliwych produktów, takich jak cukier, drób, jaja, pszenica, kukurydza i miód, pozostanie ograniczony i będzie wprowadzany stopniowo. Pełna liberalizacja będzie rozważana jedynie w przypadku niektórych mniej wrażliwych produktów, takich jak mleko i produkty mleczne.

Utrzymanie zakazu importu towarów z Ukrainy zapowiedział w poniedziałek minister rolnictwa Węgier Istvan Nagy. Ostrzegł, że ukraińskie kwoty importowe – obejmujące 35 tys. ton miodu, 120 tys. ton drobiu i 1,3 mln ton pszenicy – zagrażają sektorom rolnym UE. Nagy potwierdził też, że Węgry, Słowacja i Rumunia wspólnie wnioskowały o specjalne środki ochronne dla rolników w regionach przygranicznych.

Po rosyjskiej pełnowymiarowej napaści na Ukrainę w 2022 r. UE wprowadziła preferencje w handlu z Kijowem. Decyzja ta miała wesprzeć stronę ukraińską w obliczu wyższych kosztów eksportu przez terytorium UE - po tym, gdy Rosja zagroziła bezpieczeństwu tradycyjnych szlaków żeglugowych na Morzu Czarnym.

Preferencje handlowe dla Ukrainy były kością niezgody

Nadmierny napływ m.in. tańszego ukraińskiego zboża wywołał jednak protesty w państwach sąsiadujących z Ukrainą. Niektóre kraje, w tym Polska, wprowadziły embargo na ukraińskie towary. Ze względu na rosnącą niepopularność tak daleko idącej liberalizacji handlu z Ukrainą, postanowiono jej nie przedłużać, a w jej miejsce wynegocjować nowe rozwiązanie na podstawie umowy stowarzyszeniowej.

Preferencje handlowe dla Ukrainy wygasły w czerwcu br. Wówczas zaczęły obowiązywać cła i limity przywozowe. W środę część z nich zostanie złagodzona.

- Porozumienie, które zawarliśmy tego lata, a które wejdzie w życie w ciągu kilku dni, zmieni zasady handlu - powiedział w poniedziałek na spotkaniu z ministrami rolnictwa krajów UE Taras Kaczka, wicepremier Ukrainy odpowiedzialny za integrację z UE. - Wyciągnęliśmy dobre wnioski i kilka smutnych, ale myślę, że mamy bardzo dobrą wiedzę na temat tego, jak zorganizować handel między Ukrainą a UE - podkreślił.

Komisarz UE ds. rolnictwa Christophe Hansen, pytany z kolei przez dziennikarzy, jak wejście w życie nowej umowy wpłynie na jednostronne zakazy importu towarów z Ukrainy, wprowadzone przez niektóre państwa, odparł, że umowa „zapewni niezbędną przewidywalność naszemu sektorowi rolniczemu, a także wyeliminuje potrzebę takich jednostronnych działań”.