Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Sytuacja geopolityczna za wschodnią granicą Polski spowodowała, że armia musi być przygotowana na szybkie zwiększenie zdolności obronnych kraju. Jednym z narzędzi, jakie prawo przewiduje, jest możliwość rekwirowania pojazdów prywatnych na cele obronne.
Regulacje te, zawarte w ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, precyzują warunki, na jakich wojsko może sięgnąć po mienie cywilne oraz prawa, jakie przysługują właścicielom takich pojazdów.
Świadczenia rzeczowe w razie konfliktu
Zgodnie z art. 208 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorcy oraz instytucje państwowe mogą być zobowiązane do oddania swoich nieruchomości lub ruchomości, w tym pojazdów, na potrzeby obronności państwa. Proces ten jest formalizowany w drodze decyzji administracyjnej, wydawanej przez odpowiednie komisje uzupełnień. W decyzji tej określa się miejsce oraz termin przekazania pojazdu.
Właściciel pojazdu, który otrzymał taką decyzję, ma prawo do wniesienia odwołania w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. Powody odwołania mogą być różne, od istotnej roli pojazdu w prowadzonej działalności gospodarczej, po konieczność jego wykorzystania do przewozu osób chorych czy dzieci do szkoły. Jednakże samo odwołanie nie wstrzymuje wykonania decyzji, zaś pojazd musi i tak zostać przekazany w wyznaczonym terminie, chyba że organ rozpatrujący odwołanie postanowi inaczej.
Rekwiracja pojazdu także w czasie pokoju
Wojsko może rekwirować pojazdy nie tylko w czasie wojny, ale także w czasie pokoju, na potrzeby ćwiczeń wojskowych, zwalczania klęsk żywiołowych czy podczas innych sytuacji kryzysowych.
Pamiętajmy, że pojazd przeznaczony do świadczeń rzeczowych musi spełniać określone wymagania techniczne. Zgodnie z przepisami, pojazd powinien być w najlepszym możliwym stanie technicznym, zatankowany do pełna i posiadać pełną dokumentację techniczną.
Należy jednak pamiętać, że wojsko w pierwszej kolejności sięga po swoje własne zasoby, zaś kolejno po pojazdy należące do instytucji publicznych. Dopiero w sytuacji, gdy te środki okażą się niewystarczające, wojsko może zwrócić się po pojazdy cywilne.
Kara za odmowę wykonania obowiązku świadczenia rzeczowego
Za uchylanie się od wykonania obowiązku świadczenia rzeczowego, przepisy przewidują sankcje karne, w tym areszt do 30 dni lub karę grzywny. Właściciel pojazdu, który nie dostosuje się do wydanej decyzji, musi liczyć się z możliwością poniesienia odpowiedzialności karnej.
Rekompensaty za użyczanie pojazdów wojsku
Właściciel zarekwirowanego pojazdu ma prawo do odszkodowania, które obejmuje zarówno amortyzację pojazdu, jak i pokrycie kosztów związanych z jego użytkowaniem przez wojsko. Wysokość odszkodowania zależy od rodzaju pojazdu i jest obliczana na podstawie przepisów określających stawki za kilometr lub za dobę użytkowania.
Obecne stawki za jednoślady oraz samochody osobowe wynoszą:
- Motorower: 0,1382 zł za kilometr,
- Motocykl: 0,2302 zł za kilometr,
- Samochód osobowy do 900 cm³: 0,5214 zł za kilometr,
- Samochód osobowy powyżej 900 cm³: 0,8358 zł za kilometr.
W przypadku samochodów ciężarowych stawki są obliczane za dobę użytkowania i wynoszą:
- Pojazdy o ładowności do 2 ton: 156,80 zł za dobę,
- Pojazdy o ładowności od 2 do 8 ton: 272,67 zł za dobę,
- Pojazdy o ładowności powyżej 8 ton: 395,37 zł za dobę.
Rekompensata za dzień użytkowania śmigłowca wynosi 8 889,22 zł. Stawki te są ustalane na podstawie rzeczywistych kosztów eksploatacji i mają na celu zrekompensowanie właścicielom pojazdów strat wynikających z ich użyczenia.
Czy tylko wojsko może zarekwirować auto?
Oprócz wojska, pojazdy zarekwirowane na potrzeby obronności mogą być również wykorzystywane przez inne służby państwowe, takie jak policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne oraz Służba Więzienna.
