W czwartek, 13 lutego o godz. 13:00 odbędzie się, zwołana przez prezydenta Andrzeja Dudę, Rada Gabinetowa. Co to za organ, dlaczego zostaje powołany i kto wchodzi w jego skład? Jakie kompetencje ma Rada Gabinetowa?
Czym jest Rada Gabinetowa?
Rada Gabinetowa jest organem konstytucyjnym zwoływanym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Jej głównym celem jest wspólna dyskusja nad kluczowymi dla państwa kwestiami politycznymi, ekonomicznymi, społecznymi. Określa to art. 141 Konstytucji RP, który wskazuje, że "w sprawach szczególnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać Radę Gabinetową". Do polskiego porządku konstytucyjnego instytucję tę wprowadziła Ustawa Konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej. Wskazuje na to art. 18 tzw. małej konstytucji z 1947 r.
Rada Gabinetowa: Jest powoływana w kluczowych momentach
Rada Gabinetowa jest powoływana w kluczowych dla państwa momentach. Powołuje ją, na co wskazuje Konstytucja RP, wyłącznie prezydent. To z jego inicjatywy i pod jego przewodnictwem się odbywa. To także prezydent decyduje, czy dane kwestie, sytuacje stanowią sprawy szczególnej wagi, które wymagają podjęcia działań w celu zwołania Rady Gabinetowej. 1 lutego 2024 r. Prezydent Andrzej Duda uznał, że aktualna sytuacja polityczna wymaga powołania organu, jakim jest Rady Gabinetowej. – To kwestia odpowiedzialności za państwo, za przyszłe pokolenia. Chcę wiedzieć, jak Premier i rząd podchodzą do tych inwestycji, bo pojawiają się sprzeczne informacje w przestrzeni publicznej. Liczę na merytoryczną dyskusję i wnioski. Skoro możemy się dogadać w sprawie pomocy Ukrainie, w sprawie zbrojeń, modernizacji armii, to myślę, że i w sprawie innych, strategicznych dla państwa inwestycji, jest przestrzeń do porozumienia – czytamy, w opublikowanym 2 lutego 2024 r. na platformie X, tweecie Kancelarii Prezydenta.
Kto wchodzi w skład Rady Gabinetowej?
Zwołaną przez prezydenta Radę Gabinetową tworzy Rada Ministrów obradująca pod przewodnictwem Prezydenta. To właśnie w tym gronie omawiane są sprawy wagi szczególnej. Podczas wtorkowej Rady Gabinetowej będą to kwestie realizacji inwestycji takich jak Centralny Port Komunikacyjny, sprawa energetyki jądrowej oraz modernizacja polskiej armii.
Jakie kompetencje ma Rada Gabinetowa?
Rada Gabinetowa stanowi forum współpracy władzy wykonawczej, umożliwiające uzgodnienie wspólnego stanowiska, jednak nie przysługują jej jednak kompetencje Rady Ministrów. Wskazuje na to przytoczony wyżej art. 141 Konstytucji RP. Kwestie kompetencji Rady Gabinetowej wyjaśnione są na stronie prezydent.pl. Czytam tam, że "stanowiska przedstawiane w toku Rady Gabinetowej i dokonywane uzgodnienia nie mają zatem charakteru prawnie wiążącego, lecz niosą w sobie istotny walor polityczny. Tym sposobem Prezydent może zwracać uwagę Rady Ministrów na ważne problemy i domagać się informacji co do zamiarów lub działań Rządu w tych obszarach. Może też ustalać z Radą Ministrów wspólną strategię w określonych kwestiach".
Rady Gabinetowe prezydenta Dudy
Zwołana na 13 lutego 2024 r Rada Gabinetowa nie jest pierwszą w historii prezydentury Andrzeja Dudy. W 2020 r. podjął on decyzję o zwołaniu tego organu aż dwukrotnie. Pierwsza z nich odbyła się 7 stycznia ipoświęcona była polityce międzynarodowej oraz reakcji rządu na wydarzenia na Bliskim Wschodzie, a także planom obchodów 75-lecia wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, zaś druga, która miała miejsce 4 września, dotyczyła strategii walki z koronawirusem, stanu szkolnictwa w dobie epidemii oraz ówczesnej sytuacji na Białorusi.
