Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła dzisiaj raport na temat fuzji Orlenu z Lotosem. "Choć w kontrolowanym okresie zapewniono ciągłość dostaw ropy naftowej i paliw, to jednak nie udało się osiągnąć wyznaczonych przez rząd celów, które miały poprawić bezpieczeństwo paliwowe naszego kraju" - przekazała dzisiaj NIK.
"Realizacja działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa paliwowego w sektorze naftowym" - taki raport przedstawiła dzisiaj Najwyższa Izba Kontroli.
"Kluczowa dla tego bezpieczeństwa fuzja PKN Orlen i Grupy Lotos, przy uwzględnieniu środków zaradczych uzgodnionych pomiędzy Orlenem i Komisją Europejską, spowodowała powstanie istotnych ryzyk dla tego bezpieczeństwa. Chodzi o uprzywilejowaną pozycję Aramco w Rafinerii Gdańskiej sp. z o.o. oraz utratę przez Skarb Państwa wpływu na kierunki sprzedaży ok. 20 proc. produktów pochodzących z rafinacji ropy (głównie oleju napędowego i benzyny), co może zagrażać pokryciu krajowego zapotrzebowania na te produkty" - podano w komunikacie pokontrolnym.
NIK przekazała, że Ministerstwo Aktywów Państwowych oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie przygotowali strategii działania, które pomogłyby wyeliminować te ryzyka.
/>
Zaniżona wycena aktywów Lotosu
Izba mówi również o rażąco niskiej ceny za sprzedaż aktywów Grupy Lotos - co mniej 5 mld zł poniżej szacowanej wartości.
"Minister Aktywów Państwowych nieprawidłowo sprawował w imieniu Skarbu Państwa nadzór nad procesem połączenia tych spółek. Co więcej nie dysponując wystarczającymi przesłankami przedłożył Radzie Ministrów wniosek o wyrażenie zgody na fuzję i to w trybie nadzwyczajnym, uniemożliwiającym jakąkolwiek dyskusję na ten temat na posiedzeniu rządu" - czytamy.
Jak dodano PKN Orlen realizował proces połączenia z Grupą Lotos bez właściwego nadzoru Ministra Aktywów Państwowych, który zaniechał wypełnienia części obowiązków w zakresie ochrony bezpieczeństwa w sektorze naftowym. "Tak samo nieprawidłowo minister postępował przy połączeniu PKN Orlen z PGNiG" - wskazano.
Ryzyka w procesie połączenia PKN Orlen i Grupy Lotos częściowo zmaterializowały się:
- rażąco niska cena sprzedaży aktywów Grupy Lotos, za wyjątkiem transakcji z MOL;
- Aramco uzyskało bardzo mocną pozycję w Rafinerii Gdańskiej sp. z o.o. i ma prawo weta w kluczowych kwestiach;
- Skarb Państwa nie ma uprawnień do zablokowania odsprzedaży przez Aramco udziałów w Rafinerii Gdańskiej innemu podmiotowi;
- w sytuacji, gdyby Aramco zdecydowało się na eksport produktów otrzymywanych z przerobu ropy naftowej w Rafinerii Gdańskiej zamiast wprowadzać je na rynek krajowy, istnieje ryzyko wystąpienia deficytu na rynku paliw.
NIK uzupełnia, że bez przeprowadzenia kontroli w Orlenie, nie była w stanie ustalić przyczyn sprzedaży niektórych aktywów poniżej ich wartości.
/>
Wnioski Najwyższej Izby Kontroli
NIK skierowała wnioski do prezesa Rady Ministrów o wyznaczenie organu administracji rządowej odpowiedzialnego za realizację Polityki Rządu RP dla infrastruktury logistycznej w sektorze naftowym oraz o zapewnienie aktualizacji wspomnianej polityki w zakresie ustalenia terminów dokończenia niezrealizowanych zadań oraz osiągnięcia wszystkich celów.
Ponadto zwróciła się do ministra aktywów państwowych o zapewnienie w ramach ładu korporacyjnego w Grupie Orlen ochrony interesu gospodarczego Skarbu Państwa oraz ochrony bezpieczeństwa paliwowego poprzez nadanie walnemu zgromadzeniu akcjonariuszy PKN Orlen kompetencji w zakresie wyrażania zgody w kwestiach kluczowych z punktu widzenia polityki energetycznej Polski.
Ostatni wniosek skierowany został do ministra klimatu i środowiska o dokonanie analizy skutków działań PKN Orlen podjętych w związku z realizacją środków zaradczych określonych w procesie połączenia z Grupą Lotos dla rynku naftowego i gazowego w Polsce.