Sejm odrzucił większość poprawek Senatu do nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST), w tym te dotyczące zwiększenia tegorocznej subwencji do 12,4 mld zł z 8 mld zł oraz zwiększenia planowanej subwencji rozwojowej do 7,8 mld zł z 3 mld zł. Przyjęte poprawki mają charakter uściślający i doprecyzowujący.
Posłowie odrzucili poprawkę Senatu, zakładającą m.in. podwyższenie do 12,399 mld zł (z 8 mld zł planowanych) rekompensaty dla JST z tytułu ubytków w dochodach z powodu zmian podatkowych nie tylko z tytułu m.in. planowanego podniesienia kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł w roku 2022, ale ze względu na ubytki w dochodach JST ze względu na zmiany z lat 2019-2021.
Aprobaty nie zyskała też zmiana, zwiększająca kwotę subwencji rozwojowej z 3 mld zł do 7,8 mld zł, ani zmiany zmierzające do zwiększenia udziału jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez zwiększenie wskaźników tych udziałów.
Odrzucono też poprawkę, wydłużającą vacatio legis noweli do 14 dni od momentu jej ogłoszenia.
Przyjęto natomiast zaproponowaną przez Senat poprawkę, przesądzającą że Narodowy Bank Polski jest uprawniony do pobrania prowizji od środków podlegających przekazaniu jednostce samorządu terytorialnego wyłącznie, gdy ta nie dopełniła obowiązku terminowego przekazania informacji o nowym rachunku bankowym. Pozostałe przyjęte przez Sejm poprawki Senatu do tej nowelizacji mają charakter uściślający i doprecyzowujący.
Nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego zakłada, że środki przekazane samorządom mają być dystrybuowane na podstawie algorytmu, opierającego się na udziale jednostek samorządu terytorialnego w PIT planowanych na rok 2022. Podział ma uwzględniać również poziom zamożności JST.
Wprowadza także modyfikację reguł fiskalnych budżetów JST poprzez stosowanie preferencji w zakresie zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu jednostek. Oznacza to, że w okresie czteroletnim w pewnych latach bieżący budżet JST mógłby być niezrównoważony, ale musiałby być zrównoważony w okresie czteroletnim.
Zgodnie z nowelizacją, w 2022 r. JST będą miały możliwość bilansowania części bieżącej budżetu wolnymi środkami pochodzącymi z rozliczeń kredytów i pożyczek z lat ubiegłych. Będą miały też przejściową możliwość wyboru okresu, na podstawie którego liczona byłaby średnia nadwyżka operacyjna (byłby to wybór pomiędzy trzyletnią średnią arytmetyczną a docelową siedmioletnią średnią arytmetyczną).
Zmniejszono uwzględniany w indywidualnym wskaźniku zadłużenia limit dla udziału środków Unii Europejskiej w programach do 50% z 60% obecnie. Dotychczas w przypadku finansowana powyżej 60% ze środków unijnych, nie był on uwzględniany w indywidualnym wskaźniku zadłużenia.
Od przyszłego roku jednostki samorządu terytorialnego udziały z tytułu PIT i CIT otrzymywałyby w formie zaliczek miesięcznie 1/12 przewidywanych środków na dany rok budżetowy.
Planowane jest wprowadzenie nowej części subwencji ogólnej, tzw. części rozwojowej, która nie traciłaby przymiotu subwencji i mogłaby być wykorzystana na wszelkie zadania JST i traktowana w ich budżetach jako dochód bieżący.
Część rozwojowa subwencji ma składać się z kwoty podstawowej, premii aktywizującej i premii inwestycyjnej. Kwota podstawowa przysługiwałaby każdej jednostce samorządu terytorialnego, a jej podział następowałby proporcjonalnie do liczby mieszkańców z określeniem kwot minimalnych i maksymalnych. Premia aktywizująca - tym JST, których wydatki inwestycyjne w przeliczeniu na jednego mieszkańca utrzymywałyby się się powyżej przeciętnej. Premiera inwestycyjna z kolei - JST, w których procentowy wskaźnik wydatków majątkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca byłby wyższy niż średnia.